Meslek Yüksekokullarinin Bulunduklari Yerleşim Yerlerindeki Ekonomik Etkileri: Erciş Örneği

Yıl 2014, Sayı: 31, 101 - 115, 01.02.2014

Celal Kızıldere

Öz

Ekonomik kalkınma, üretim ve kişi başına gelir artışının yanısıra ekonomik ve sosyo-kültürel yapının değiştirilmesi ve yenilenmesini de gerektirmektedir. Kalkınma ile sanayileşme arasında sıkıbir ilişki vardır. Çünkü kalkınma ile birlikte işgücü yoğunluğu tarımdan sanayi sektörüne, sanayiden de hizmetler sektörüne doğru bir artışgöstermektedir. Bu durumda kalkınmanın motoru sanayi sektörü olmaktadır. Ancak günümüzde gelişmişülke ekonomilerinde oluşturduğu istihdam hacmi, katma değer, üretim ve tüketim yapısındaki çeşitlilik gibi faktörlerle en önemli sektör konumuna gelen hizmetler sektörü, teknik gelişmelerin de etkisiyle bir yan veya yardımcısektör olmaktan çıkmışve ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyici kriterlerden biri durumuna gelmiştir. Eğitim, hizmet sektörünün bir alt sektörü konumundadır. İktisadi mekanizma açısından eğitimin hizmetler sektörünün bir alt sektörü olmasıdışında, genellikle vasıfsız işgücünün tarım sektöründe yoğunlaştığıda dikkate alınırsa eğitim, aynızamanda vasıf gerektiren sanayi ve hizmetler sektöründe istihdam edilecek işgücünün yetişmesine katkıda bulunmaktadır. Başka bir deyişle eğitim, sektörel açıdan milli gelirin oluşumuna katkıda bulunurken, ekonomide milli gelirin oluşumunda en fazla katkıyıyapan sanayi ve hizmetler sektörüne girdi de temin ederek, üretim faktörlerinden en önemlisi olan işgücünün oluşumuna katkıda bulunur. Yapılan bu çalışma ile eğitimin ekonomik kalkınma üzerine oynadığırol somut bilgi ve bulgularla açıklanmaya çalışılmış, daha sonra eğitimin tüketim yönüne değinilerek, bir eğitim kurumu olan Yüzüncü Yıl Üniversitesi ErcişMeslek Yüksekokulunun bulunduğu yörede doğurduğu ekonomik canlanma irdelenmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışma ile ilgili materyaller, birincil ve ikincil kaynaklardan temin edilmeye çalışılmıştır. Özellikle teorik çerçevede ele alınan eğitimin ekonomik etkilerinde ikincil kaynak kullanarak, konuyla ilgili kitap, makale, web sayfalarıve istatistikî dokümanlardan faydalanılmıştır. Ercişörneğinin ele alındığıkısımda ise, birincil kaynaklara müracaat edilerek, ErcişMeslek Yüksekokulunun mali, personel ve öğrenci yapısıyla ilgili olarak söz konusu birimler ile yüz yüze görüşülmüşyapılan harcamaların ticari esnaf kesimine olan etkilerini ölçmek amacıyla anket uygulamasına başvurulmuştur. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS for Windows istatistikî programıkullanılmıştır. Çalışmada, eğitim harcamalarıyani eğitimin tüketim yönü ele alınarak, bu konuda Yüzüncü Yıl Üniversitesi ErcişMeslek Yüksekokulu örnek olarak ele alınmıştır. Böylece Yüksekokul öğrencileri ile personelinin harcamalarının, İlçe esnaf, sanatkâr ve ticaret erbabına olan etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Eğitim kurumları, yetiştirdiği nitelikli elemanlar vasıtasıyla ülke ekonomisine yaptığıkatkıların eğitimin üretim yönü yanısıra yaptıklarıharcamalarla da eğitimin tüketim yönü ekonomik büyümeye katkıda bulunurlar. İşte bu eğitim kurumlarından biri olan Yüzüncü Yıl Üniversitesi ErcişMeslek Yüksekokulu, Ülkemizdeki 643’ü devlet, 25’i de Vakıf Üniversitelerinde olmak üzere toplam 668 Meslek Yüksekokulundan biridir. Çalışmada basit yüzdeler ve çapraz tablolar kullanılmıştır. Anket sorularındaki harcamalar Erciş İlçesi ile sınırlıtutulmuştur. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS Statistical Packet for Social Sciences for Windows istatiki programından yararlanılmıştır. Çalışmanın başlıca materyalini tabakalıtesadüfî örnekleme yöntemi ile seçilen 84’ü öğrenci, 22’si personel ve 67’si de esnaf olmak üzere toplam 174 kişiden toplanan orijinal nitelikli veriler oluşturmuştur. Anketlerin değerlendirilmesinde bu üç grup ayrıayrıele alınmıştır. Bu çalışmada elde edilen veriler, ErcişMeslek Yüksekokulu’nun Erciş’in ekonomik yapısıüzerinde çok büyük etki ve katkısının olduğunu göstermektedir. Yapılan çalışma ampirik bir çalışma olduğundan, uygulamalıaraştırmalarda kullanılan iki araçtan biri olan anket yöntemi kullanılmıştır. Kullanılan bu yöntemde, kapalıve açık uçlu soru sorma tekniğinin ikisinden de yararlanılmıştır. Üç ayrıgruba yönelik yapılan anket çalışmasında öğrenciler için 1062 kişi olarak belirlenen ana kütleye örnekleme tekniği uygulanmıştır. Buna göre örneğin seçildiği ana kütlenin özelliklerini herhangi bir sapma göstermeden yansıtabilmesi ve yeterli büyüklükte olmasıiçin %5 önem seviyesi ve %5 hata payıdikkate alınmıştır. Bu nedenle minimum 1062 ana kütleye 53, 38 ana kütleye 2 ve 910 ana kütleye140 kişi alınmasıgerekmesine rağmen örnek büyüklüğü bu çalışmada daha da yukarıda tutularak öğrenci için 84, personel için 22 ve esnaf için 67 olarak belirlenmiştir2. Bu üç gruba uygulanan üç farklıanket çalışması2010 Nisan ayıile Haziran aylarıarasında yapılmıştır. Eğitim ve eğitim yatırımları, beşeri sermayenin oluşumuna katkıda bulunan faktörlerden birisidir. Beşeri sermayenin gelişmesine yönelik harcamalar mevcut tüketimi ve aynızamanda gelecekte üretim faktörü olan insan unsurunun gelişmesiyle, üretim seviyesini etkileyen bir yatırım şekli olarak önem taşımaktadır. Bu iki özelliğinden dolayıeğitim, diğer iktisadi mal ve hizmetlerden farklıbir konuma sahiptir. Bu yönüyle eğitim ekonomisi bir bilim dalıolarak bulunduğumuz asırda kendini göstermeye başlamıştır. İşte bu eğitim kurumlarından biri olan Yüzüncü Yıl Üniversitesi ErcişMeslek Yüksekokulu ile ilgili olarak yaptığımız araştırmada aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir: Araştırma sonuçlarına göre, Yüzüncü Yıl Üniversitesi ErcişMeslek Yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %70’i Ercişdışından çoğunlukla doğu ve güneydoğu bölgelerinden gelmiştir. Bu öğrencilerin yaklaşık %50’isinin aylık geliri 200 TL ile 300 TL arasındadır ve %60’a yakınıbu gelirlerini ailelerinden temin etmektedirler. Örneklemede ele alınan öğrencilerin %50’ye yakınının ailesinin aylık geliri 500 TL ile 1000 TL arasındadır. Ercişilçesinde öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %90’ıkiralık evlerde barınmaktadır. Ve bunların %40’a yakınının barınma harcaması100 TL ile 150TL arasındadır. Yüksekokul öğrencilerinin yaklaşık %60’ının gelirlerinden beslenme için ayırdıklarıpay ise 50 TL ile 100 TL arasıdır. Giyim için ayrılan tutar da 50 TL’den azdır. Örneklemede ele alınan öğrencilerin yaklaşık %90’ıeğitim için 50 TL’den az harcama yapmaktadırlar. Bunların ulaşım için harcadıklarıtutar ise 50 TL ile 100 TL arasıdır. Gene araştırma sonuçlarına göre, örneklemede ele alınan personelin %70’e yakınıevli ve 3–4 arasınüfusa sahiptir. Bunların %80’ine yakınıgelirinin tamamınıharcıyor. Personelin yaklaşık %40’ının geliri 2000 TL ile 2500 TL arasındadır. Deneklerin yaklaşık %30’unun ulaşım için yaptıklarıharcama 50 TL ile 100 TL arası, beslenme için yaptıklarıharcama ise 200 TL ile 300 TL arasıdır. Örneklemede ele alınan ve üçüncü grubu oluşturan İlçedeki esnafın yaklaşık %40’ınıdiğer olarak nitelendirdiğimiz hediyelik eşya, kundura, kuaför vb. ticaret erbabıoluşturmaktadır. Anket yapılan deneklerden %80’ine yakınısatışlarının öğrencilerin Erciş’te olduğu dönemlerde arttığınıifade etmiştir. Nihayet, ülke kalkınmasında önemli bir yere sahip olan eğitimin aynızamanda tüketim yönünün harekete geçmesiyle birlikte bölgesel dengesizlikleri gidermeye yönelik olarak da önemli bir fonksiyon icra ettiği görülmektedir. Özellikle üniversite mensuplarının İlçede oluşturduğu talep baskısıeğitimin bir sürükleyici sektör olmasıbakımından önemlidir. Bu durum İlçede hızlandıran mekanizmasının da etkisi ile ekonomik bir canlanmayısürekli tutacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Analiz, Eğitim, Ekonomik Kalkınma.

The Economic Effects Of Vocational Colleges On Their Geographical Settlements: The Sample Of Erciş

Öz

As well as, economic development, production and increase of the income per person , modification and renewal of economic and socio- cultural structure are required. There is a close relationship between development and industrialization. Because there is an increase of labor from agriculture to industry and from industry to services sector with development. In this case, the industrial sector is the engine of development. However, service industry which comes to the most important place among the other industries with the help of the volume of employment in advanced economies, value-added and variation in the structure of consumption is not a sub-sector anymore. It has become one of the criteria determining the levels of development of countries. Education is a sub-sector of the service sector.Education except from being a sub-sector in terms of the economic mechanism and if the concentration of unskilled labor in the agriculture is taken into account contributes to upbring labor force to industry and services sector which need skilled labor force. In other words, education both contributesto the formation of the national income and provides input to the industrial and services sectors which have the highest contribution to the development of the national income in the economy. It contributes to the formation of the labor force, which is the most important factors of production In this study, the role of education in economic development has been tried to explain factual information and findings, then with reference to the direction of consumption of education, it is tried to explain that the University of Centenary College of Profession which is an educational institution has livened the economy in the place where it is located. The material on this study, are tried to be provided primary and secondary sources Especially, economic effects of education which is taken theoretical is examined by using secondary sources as books, articles, web pages, documents and statistics The chapter on the instance of Ercis, the primary sources are used and, it is interviewed face to face with the authorized people on financial, staff, and students of Vocational School of Ercis ,the survey is applied to to measure the impact of spendings on trade sector SPSS for Windows statistical program is used for the evaluation of the data obtained In the study, the aspect of consumer of education is evaluated and Vocational School of the University o is a sample about this topic. So, it is examined how the expendituresof college students and personnel effects trademens, artisans and Merchant of the town. as well as Educational institutions contributes to the country's economy by educating qualified personnel production aspect of education , it contributes to economic growth with its spending consumption aspects of education Centenary University Ercis Vocational School which is one of the educational institutions is a one of the vocational schools 668 vocational schools in turkey of which 643 state vocational school and 25 foundation university .Simple percentages and cross tabulations are used in the study. Expenditure of the questions on the survey are limited with Erciş high school. SPSS Statistical Packet for Social Sciences for Windows software is used to evaluate the data The main materials of study is the original data collected from 174 people who are consist of 84 students and 22 staff and 67 trades chosen by using stratified random sampling method these three groups are addressed separately on questionnaires assessing. The data obtained from this study shows that Ercis vocational college has a huge impact and conribution on the the economy of Ercis. Survey which is one of the two instruments used in applied research method is used in the survey because the study is an empirical study In this method used, both technique of asking question which are close and open-ended questions are used The survey is carried for three separate groups. Sampling technique is applied to determined main mass of 1062 people for students . Accordingly 5% significance level and 5% margin of error are taken into consideration because it is wanted that the example shows the properties of the population from which is selected without showing any deviation and is to be large enough. So, it is needed to take minimum 53 for the main mass of 1062, 2 for the main mass of 38, 40 for the main mass of 910 but 84 for the students, 22 for the staff and 67 for the artisan are taken into account by increasing the position of the size of the sample in this study. These three survey is applied in april and june of 2010 year. Education and education investments are one of the factors that contributes to the formation of human capital. Expenditures for the development of human capital is a type of investment which effects the level of production with the development of human factor who has current consumption and also the production factor in the future. Due to these two features, education has a different location from other economic goods and services. In this aspect, economics of education starts to show itself in this centruy when it is a science. The following results are obtained from the studies done about Ercis vocational high school: According to the studies, approximately 70 percent of the students who are studying in ercis vocational high school are not from ercis. mostly in the eastern and southeastern parts of Turkey . Approximately, 50 percent of these students’ montly income is between 200 and 300 tl and about 60 percent of the students provide this income from their families. Approximately, 50 per cent of the families’ income which are examined in the examples is between 500 and 1000 tl. Approximately, 90 per cent of the students spend less than 50 tl for their education. They spend for their transportation between 50 and 100 tl. According to the studies, approximately , 70 per cent of the staff interviewed are married and has three or four population. Nearly, 80 mper cent of these families spend all their income. Approximately 40% of staff income is between 2000 and 2,500 tl. 30 percent of the people spend between 50 and 100 tl for their transportation and they spend between 200 and 300 tl for their foods. Third group is artisans who sell gift, shoe and who are hairdressers etc. in the city. 80 per cent of the artisans say that their sells are increasing when the students are in the Ercis. Finally, education having a very important position fort he development of the country has a big significance because it eliminate the regional imbalances by activation of the aspect of consumption. Especially, demand pressure created by members of the university is important in the aspect of being immersive sector. This situation holds economic recovery constant. with the effect of mechanism of acceleration

Anahtar Kelimeler

Economical Analysis, Education, Economical Development

Kaynakça

• Akçakanat., T., Çarıkçı., İ., Dulupçu., M.A., “Üniversite Öğrencilerinin Bulundukları İl Merkezine Ekonomik Katkıları ve Harcama Eğilimleri: Isparta 2003-2009 Yılları Örneği”, SDÜ Fen Edebiyat fakültesi, sosyal Bilimler Dergisi, Sayı, 22, ss, 165-178, 2010.
• Anonim., “Erciş Meslek Yüksekokulu, 2010, Faaliyet Raporu”, s. 3.
• Anonim., “Erciş Ticaret ve Sanayi Odası, Nace Faaliyet Kodlarına Göre Üye Sayıları Dokümanları”.
• Atik., H., “Üniversitelerin Yerel Ekonomiye Katkıları: Teori ve Erciyes Üniversitesi Üzerine Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi, İ.İ.B.F Dergisi, sayı, 15, s.108, 1999.
• Bleaney, M. F., Binks, M. R., Greenaway, D., Reed, G. V., Whynes, D. K., What Does a University Add to its Local Economy, Applied Economics, 24, 305-311, 1992.
• Budak., F., “Aşağı Mardin-Ceylanpınar Ovalarındaki Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve İleriye Dönük Planlaması”, Doğa, Tr. Journal of Agriculture And Foresty, 15, 58-67, 1991.
• Çalışkan, Ş., “Üniversite Öğrencilerinin Harcamalarının Kent Ekonomisine Katkısı (Uşak Üniversitesi Örneği)”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31), 169-179, 2010.
• Charles, D. (2003), Universities and Territorial Development: Reshaping the Regional Role of UK Universities, Local Economy, 18(1), 7-20, 2003.
• Dalğar, H., Tunç, H., Kaya, M., Bölgesel Kalkınmada Yükseköğretim Kurumlarının Rolü ve Bucak Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-50, 2009.
• Erkekoğlu., H., Bölge Üniversitelerinin Yerel Ekonomiye Katkıları: Cumhuriyet Üniversitesi Örneği, Erciyes Üniversitesi, İ.İ.B.F, Dergisi, Sayı, 16, s. 225, 2000.
• Ergün., E., “Afyon Kocatepe Üniversitesi Bolvadin Meslek Yüksekokulu’nun Bolvadin’in Sosyo- Kültürel Yapısına ve Ekonomisine Katkıları” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F, Dergisi, Cilt, 5, Sayı, 1, s. 74, 2003.
• Görkemli, H. N., Selçuk Üniversitesi’nin Konya Kent Ekonomisine Etkileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 169-186, 2009.
• Kaşlı., M., ve Serel A., Üniversite Öğrenci harcamalarının Analizi ve Bölge Ekonomilerine Katkılarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi, Cilt, 15, sayı, 2, s. 106-107, 2008.
• Taşcı, D., Tosunoğlu, B. T., Toprak, E., Gökalp, E., Sürmeli, A., Kumtepe, E. G., T., Editör: Fevzi Sürmeli, Üniversite Kaynaklı Doğrudan ve Dolaylı Harcamaların Eskişehir Ekonomisine Katkıları, Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Raporu, Proje No: 073623, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 2008.
• Yamane, T., “Statistics: An Introducftory Analyssis”, New Tork, Harper and Row1967.