GÜNDEM BELİRLEME KURAMI BAĞLAMINDA YAZILI BASIN İLE TWİTTER GÜNDEMİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Yıl 2016, Sayı: 35, 151 - 163, 01.02.2016

Ayşad Güdekli

Öz

Bilgi çağında internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, bireyler daha çok modern toplumun kitle iletişim araçlarını hayatlarının merkezinde konumlandırmaya başladığı görülmektedir. Günümüzde de yazılı ve görsel basın, haberlerinde ve içeriklerinde çoğu zaman sosyal medyayı referans göstermektedir. Çağımızın en popüler web 2.0 tabanlı sosyal ağı, bir mikroblog servisi olan Twitter, siyasiler, sanatçılar, yazar ve çizerler ve tabii ki kanaat önderleri tarafından kullanılan bir sosyal mecra haline dönmüştür. Bu sayılan kullanıcıların birçoğu bilgilerini, iddialarını ve söylemlerini ilk olarak bu ağda paylaşmaktadır. Bu yüzden yazılı ve görsel basını yönlendirenler ve haber oluşturanlar bu alanı düzenli olarak takip etmekte ve bizzat bu alanda aktif hesabı olan kullanıcılara dönüşmektedir. Hemen her gün mutlaka ya yazılı ya da görsel basında Twitter kaynaklı haber ve içerikle karşılaşılmaktadır. Bazen Twitter merkezli ve içerikli haberler gündem de oluşturabilmekte ve toplumda bir tartışma başlatabilme veya yönlendirme yapabilmektedir. Türkiye’de de hızlı bir şekilde yaygınlaşmış ve geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmış olan mikroblog sitesi Twitter aynı zamanda gündem belirleme kuramında da çokça bahsi geçen eşik bekçiliği kavramına da yeni ve farklı bir anlam kazandırmıştır. Çünkü artık Twitter habere ulaşmak için kullanılan başlıca bir araç konumunu almıştır. Bu çalışmada 3 Nisan-8 Nisan 2014 ve bir yıl sonraki aynı tarih aralığı olmak üzere iki farklı zaman diliminde Türkiye’de o ay en çok satılan ilk beş gazetenin manşetleri ile bu tarihlerde Twitter Türkiye’de Twitter gündemi olarak kabul edilen TT’ler Trend Topic arasındaki bağıntı ve değişkenlik araştırılmıştır. Çalışmada Twitter’ın medya gündemine, medya gündeminin Twitter gündemine etkisi ve yön vermesi üzerine nitel temelli içerik çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır. Pratik olarak yapılan karşılaştırma sonucunda yazılı medya gündemi ile Twitter gündemi arasında hem eş zamanlı bir bağ hem de bir takım ekonomi politik sebeplerden dolayı bir takım farklılıklar tespit edilmiştir. Bir mikroblog sitesi özelliğine sahip ve kamuoyuna mal olmuş Twitter’ın önemli bir haber kaynağı ve gündem saptama gücüne ulaşmış olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gündem Belirleme, Sosyal Medya, Haber, Twitter, Yazılı Basın, Gazetecilik

Comparative Analysis Of Written Press and Twitter Agenda In Terms Of Agenda Setting Theory

Öz

It has been observed that individuals started to locate mass media tools of modern society at the center of their lives with the prevalence of internet use in information era. Written and visual media mostly refer to social media in their news and their contents recently, as well. The most popular Web 2.0 based social network, a micro-blog service, Twitter has turned into a social media that has been used by the politicians, artists, writers and drawers and surely opinion leaders. Most of the users that have been referred share their information, allegations and discourses here in the first place. For that reason, people that direct the written and visual press and create news turn into users with active account and follow that network regularly. We come across with a news and content originated from Twitter in the written or visual press almost every day. Sometimes, Twitter-centered and thematic news can set agenda and start or direct a discussion in the society. Microblog web page, quickly being popular in Turkey and reached a mass user group, Twitter gives a new and different meaning to the concept of gate keeping, frequently used in the agenda setting. Because Twitter has become a principal tool to reach to the news. In this paper, the connection and variability between the headlines of the first five newspapers sold at that period of time and Trending Topic accepted as Twitter agenda in Twitter Turkey in two different time frames at 3-8 April 2014 and at the same date next year. In this paper, qualitative based content analysis method has been used for the influence and direction of Twitter on the media agenda and quite the opposite. It has been observed as a result of the practical comparisons that there are concurrent connection and a set of difference due to the economical and political reasons between the agenda of the written media and Twitter agenda. It has been concluded that micro blog web page and known by the public, Twitter is an important news source and has a power to set the agenda

Anahtar Kelimeler

Agenda Setting, Social Media, News, Twitter, Written Press, Journalism

Kaynakça

• Althusser, L. (2006). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev: Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Atabek, N. (1998). “Gündem Belirleme Yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, sayı: 7, s.155-174.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çomu, T. ve Halaiqa, İ. (2014). Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlemesi. Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. (der: M. Binark). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ss. 26-87.
• Erdoğan, İ. ve Korkmaz, A. (2002). Öteki Kuram. Ankara: Erk Yayınevi.
• Fung, Y.H. A. (2006). Medya Ekonomisinin Politikası ve Medya Politikasının Ekonomisi: Kısa Bir Bakış. Kitle İletişiminin Ekonomi Politiği. (der: L. Yaylagül). Ankara: Dalbaz, ss.31-61.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi, Kurumsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Güngör, N. (2011). İletişim Kuramlar ve Yaklaşım. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hamelink, C. J. (1994). The Politics of World Communication. London: Sage Publications.
• Hawks B. B. (2002). “Agenda-Setting Research”, İstanbul Üniversitesi İletişim Dergisi, sayı: 13, s.491-499.
• http://www.alexa.com/topsites/countries/TR(Erişim tarihi: 24.11.2015)
• http://www.starmetre.com(Erişim tarihi: 12.10.2015)
• http://www.yaysat.com.tr/gazete+tirajlar.html?ct=TotalSales(Erişim tarihi: 17.09.2015)
• Işık, M. (2014). Kitle İletişim Teorilerine Giriş. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Keskin, F. (2012). “Demokrasinin Yeniden Yapılandırılması Tartışmaları Bağlamında 2011 Milletvekilleri Genel Seçimleri ve Medya”. Ankara, Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Altyapı Projesi Kesin Raporu.
• Lilleker, D. G. (2013). Siyasal İletişim Temel Kavramlar. (ed. Y. Devran, A. Nas, B. Ekşi ve Y. Göksun). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Wilkinson, D. ve Thelwall, M. (2012). “Trending Twitter Topics in English: An International Comparison”. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63(8), s. 1631-1646.
• Özdemir, M. (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), s.323-343.
• Severin, J. W. ve Tankard, W.J. (1994). İletişim Kuramları:Kökenleri, Yöntemleri ve Kitle İletişim Araçlarında Kullanımları. (çev. A. A. Bir ve S. Sever). Eskişehir: Kibele.
• Toruk, İ. ve Olkun, E. O. (2014). “Ekonomi-Politik Bağlamda Yaşanan AK Parti-Cemaat Olaylarının Türk Basınına Yansımaları: Yeni Şafak, Star, Zaman, Bugün ve Milliyet Gazeteleri Örneği”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı: 35, s.377-400.
• Yüksel, E. (2007), “Kamuoyu Oluşturma” ve “Gündem Belirleme” Kavramları Nerede Kesişmekte, Nerede Ayrılmaktadır?”, Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:1, s.571-586.