Değerler Eğitimi Progamının 6 Yaş Çocuklarına Etkisinin İncelenmesi ve Öğretmen Görüşleri

Yıl 2016, Sayı: 35, 261 - 274, 01.02.2016

Çağla Gür Nurşen Şirin Münire Şafak Züleyha Yuvacı Nurcan Koçak İlhan Koç

Öz

Bu araştırmanın temel amacı Değerler Eğitimi Programının anasınıfına devam eden 6 yaş grubu çocukların değerleri davranışa dönüştürerek sergilemesi üzerinde etkisini ve öğretmenlerin aldıkları eğitim programı ve uygulamalarına yönelik görüşlerinin neler olduğunu belirlemektir. Araştırmada 2 yöntem kullanılmıştır. Değerler eğitim programının etkililiğini belirlemede ön test-son test kontrol gruplu deneme modeli, Öğretmen görüşlerinin analizinde Nitel araştırma yönteminin durum çalışması deseni kullanılmıştır. Bu çalışma Turgut Özal Üniversitesi ve Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma, Turgut Özal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Fonu tarafından 2013-04-017 proje numarası ile desteklenmiştir. Proje kapsamında Ankara’da bulunan ve eğitim almak için gönüllü olan 200 öğretmene eğitim verilmiş, öğretmenler bu programı sınıflarında uygulamıştır. Proje kapsamında eğitim alarak gönüllü olan 4 öğretmenin sınıflarında bulunan öğrenciler çalışmanın deneme grubunu oluşturmuştur. Bu öğretmenlerle aynı okulda bulunan, projede eğitim almayan ve programı sınıflarında uygulamayan 4 öğretmenin sınıflarında bulunan öğrenciler ise çalışmanın kontrol grubunu oluşturmuştur. 50 çocuk araştırmanın deneme, 46 çocuk ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Öğretmenler proje değerlendirme formunu aracılığı ile programı ve kendilerine sunulan eğitimi değerlendirmişlerdir. N=72 . Bu araştırmanın deneysel verilerini elde etmek için Gür 2013 tarafından geliştirilen Davranışta Değerler Ölçeği ve araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Öğretmenlerin uyguladıkları program ve aldıkları eğitime yönelik görüşlerine yönelik olarak elde edilen nitel çalışmalar için ise araştırmacılar tarafından geliştirilen Öğretmen Proje Değerlendirme Formu ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Değerler Eğitimi Programı: Program Şirin, Şafak, Yuvacı, Bayrak ve Öztürk tarafından geliştirilmiştir. Değerler Eğitimi Programı geliştirilirken Piaget, Vygotsky, Skinner, Gardner ve Bloom’un eğitim yaklaşımları temel alınmıştır. Program çerçevesinde Sevgi, Dostluk ve Arkadaşlık, Saygı, Empati, Sorumluluk, Doğruluk Dürüstlük, Nezaket Davranışları, Emanet temaları işlenmektedir. Temalar her ay bir tema olacak şekilde işlenmektedir. Her tema Tanımlama, Davranış Tasviri, İhtiyaç Hissettirme, Örnek Olma, Hareketi Besleme, Tekrarlama İle Pekiştireç Kullanma, Aile Eğitiminin ve Katılımının Sağlanması, Sosyalleşme ve Uygulanan Sosyal Projeler, Kaydetme, Geri Dönme süreçlerinde işlenmiştir. Çalışma süresince ayda bir gün öğretmenlere eğitim verilmiş, öğretmenler de programa ilişkin aylık uygulamalarını sınıflarında gerçekleştirmişlerdir. Gönüllü 4 öğretmenle programın uygulaması ve araştırmacılar tarafından deneme ve kontrol grubu çocuklarla ön test ve son test uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Program bitiminde öğretmenler projeyi değerlendirmişlerdir. Değerler Eğitimi Programının etkili olup olmadığına yönelik olarak çocuklarla gerçekleştirilen nicel çalışma kapsamında Grup ortalamaları arasındaki farklılık bağımsız t-testi bağımlı gruplar için t-testi kullanılmıştır. Öğretmen görüşlerini değerlendirmelerine yönelik gerçekleştirilen çalışmada ise f ve % dağılımları SPSS 16.0 versiyonundan yararlanılarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda Değerler Eğitimi Programının altı yaş grubu çocukların değerleri davranışa dönüştürerek sergilemesi üzerinde etkili olduğu, öğretmenlerin almış oldukları Değerler Eğitimi Programını Uygulama Eğitimine ve programı sınıflarında uygulama sürecine ilişkin olarak gerek kendilerinin, gerek öğrencilerinin olumlu kazanımlar elde ettiklerini düşündükleri ve değerler eğitimi programını kapsamlı ve uygulama konusunda faydalı buldukları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, okul öncesi.

Curriculum Of Education Of Values Effection 6 Years-Old Children and Teachers Opinions In Terms Of The Curriculum and Education Program

Öz

The main purpose of the present study is to determine the effects of Curriculum of Education of Values on 6 years-old preschool children’s display of these values in their behaviors and identify teachers’ opinions in terms of the training they had and its applications they experienced/conducted. Two different methods were used in the study. The usage of pre-test and post-test model with control group to determine the effectiveness of the education of values curriculum, and case study design of the qualitative research method to analyze teachers’ opinions. 200 teachers from Ankara wanted to have the training and participated voluntarily. They applied the program in their classrooms. Within the context of the project the students in 4 teachers’ classes formed the pilot group of the project. Students of 4 other teachers who were in the same school with the experimental teacher group, didn’t take any training and didn’t apply the program in their classrooms participated as the control group. There were 50 children in the experimental group and 46 in the control group. The teachers assessed the program and the education process with the project evaluation form N=72 . To collect the experimental data of the present study, the Value in Behavior Questionnaire and Personal Information Form developed by Gür 2013 are used. In order to evaluate teachers’ opinions regarding the program they applied and the training they had, Teacher’s Project Evaluation Form which was developed by the researcher is used. Curriculum of Education of Values: The program developed by Şirin, Şafak, Yuvacı, Bayrak and Öztürk. While Curriculum of Education of Values was being developed Piaget, Vygotsky, Skinner, Gardner and Bloom’s education approaches were used as base. Within the context of the program the following topics were studied; Love, Friendship, Respect, Empathy, Responsibility, Honesty, Kindness Behaviors and Trust. Every month one topic is studied. The process for each was; Definition, Behavior Description, Feeling the Need for it, Being a Model, Fostering the Behavior, Reinforcing with Repetition, Providing Family Training and Participation, Socializing and Social Projects that are Applied, Recording, Going Back Process.In terms of the effectiveness of the Curriculum of Education of Values, the quantitative data regarding the differences between the groups analyzed via independent and dependent t-test. Regarding teachers’ opinions the data were analyzed by making use of f and % ranges, SPSS 16.0 version was used for this. According to the results of the present study, Curriculum of Education of Values was effective on 6 years-old children’s display of the values in their behaviors and identifying teachers’ opinions in terms of the training they had and its applications they experienced/conducted. Teachers thought the program was comprehensive and told that they found it helpful both for themselves and for their students in terms of having positive gain

Anahtar Kelimeler

values education, early childhood

Kaynakça

• Ada, S. ve Ünal, S. Sınıf yönetimi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi, 2000.
• Akpınar, B.ve Özdaş,F. (2013). “Teachers’ views on value education at primary schools: a qualitative analysis”. Fırat University Journal of Social Science, 23(2):105-113.
• Aydın, Ö.(2008). “Yardımseverlik ve sorumluluk odaklı karakter eğitim programının 7. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyine etkisi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü.
• Balat, G. U. ve Dağal, A. B. Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikler,. Ankara, Kök Yayıncılık,2009.
• Baloğlu,M ve Balgamış, E. (2005). “The description of self-values among primary-and-high school administrators”, Journal of Values Education, 3(10):19-31.
• Bilir, Ş. ve Bal, S. Kütahya il merkezinde anaokuluna giden ve gitmeyen 4-6 yaşlar arasındaki çocukların kullandıkları ifadelerin sözdizimi yönünden incelenmesi: 6.Ya-Pa Semineri Kitapçığı, İstanbul, Ya-Pa Yayınevi,1989.
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. Çocuk ve ergende sosyal ve ahlaki gelişim.(Ed: Ramazan Arı )Yayın No:1 Konya, S. Ü M.E. F .Yaşatma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, 2005.
• Çağlar, A. Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar.Ed.: Müzeyyen Sevinç. Okul öncesi dönemde değerler eğitimi, İstanbul, Morpa Kültür Yayınları,2005.
• Demirhaniscan, C.(2007). “İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkiliği”. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dilmaç, B. (1999)” İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi veahlaki olgunluk ölçeği ile sınanması”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dinç, B. (2002). “Okul öncesi eğitimin 4–5 yaş çocuğunun sosyal gelişimine etkileri konusunda öğretmen görüşleri”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi ,Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Feather, N. T. (1988) “Moral judgment and human values”, British Journal of Social Psychology,27: 239 – 246.
• Gür, Ç. (2013). “Development of behavior values scale for children in the five-to-six-year-oldage group”, International Journal of Learning & Development,3(1): 56-72.
• Gür,Ç., Yuvacı,Z. ve Şafak,M.(2012). “The toy in my dreams”. European Journal of Social Sciences,, 34(1): 31-38.
• Hökeleki, H.. Ailede, okulda ve toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi, İstanbul, Timaş Yayınları, 2011.
• Karma, E., H. vee Kahil, R. (2005). “The Effect of ‘‘Living Values: An educational program’’on behaviors and attitudes of elementary students in a private school in lebanon”, Early Childhood Education Journal, 33: 2.
• Katılmış A. (2010). “Sosyal bilgiler derslerindeki bazı değerlerin kazandırılmasına yönelik bir karakter eğitimi programı geliştirilmesi”. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lovat, T., Dally, K., ve Toomey, R. (2011). “The impact of values education on school ambience and academic diligence”, International Journal of Educational Research,50:166–170.
• Lyons,R.K. (1978) “Moral and personal value judgment of preschool children”, Child Development, 49: 1197–1198.
• MEB. Okul Öncesi Eğitim Programı,Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Müdürlüğü, 2013.
• Meydan ve Bahçe (2010). “Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi”, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 20-37.
• Neslitürk, S. (2013). “Anne değerler eğitimi programının 5–6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyine etkisi”. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk Samur, A.(2011). “Ayrıntılı değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimine etkisi”. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Rokeach, M. The nature of human values, New York, The Free Press,1973.
• Shapira-Lishchinsky, O. (2011). “Teachers’ critical incidents: Ethical dilemmas in teaching practice”, Teaching and Teacher Education, 27: 648–656.
• Skaggs, G. ve Bodenhorn, N. (2006). “Relationships between ımplementing cracter education, student behavior and student achievement”. Journal of Advanced Academics, 18(1): 82-114.
• Senemoğlu, N. (1994). “Okul öncesi eğitim programı hangi yeterlikleri kazandırmalıdır”, Hacettepe.Ü.Eğitim Fakültesi Dergisi, 10: 21-30.
• Şahinkayası,Y. ve Kelleci, Ö.(2012). “Elementary school teachers’ views on values education”. The paper presented at 3rd World Conference on Learning, Teaching and Educational Leadership - WCLTA 2012. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93: 116-120.
• Şirin.N.; Şafak,M.; Öztürk,N., Yuvacı,Z. ve Bayrak,FOkul öncesi değerler eğitimi programı, Ankara, Zambak yayınları,2014.
• Thornberg, R. (2008). “The lack of professional knowledge in values education”, Teaching and Teacher Education, 24: 1791– 1798.
• Thornberg,R. ve Oğuz,E. (2013). “Teachers’ views on values education: A qualitative study in Sweden and Turkey”, International Journal of Educational Research, 59: 49–56.
• Tirri, K. (2011). “Holistic school pedagogy and values: Finnish teachers’ and students’ perspectives”, International Journal of Educational Research, 50: 159–165.
• Üner, E. (2011). “Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yalar,T. ve Yanpar,Y.T.(2011). “Determining the teachers opinions on improving values education and developing a programme module sample”. Electronic Journal of Social Sciences, 10(38): 79-98.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2008.
• Yiğittir, S. ve Keleş, H. (2011). “Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri”, Milli Eğitim Dergisi, 40(189): 144-154.