TÜRK KÜLTÜRÜ VE HALK EDEBİYATINDA AHİLİK

Yıl 2017, Sayı: 37, 163 - 174, 01.02.2017

Aziz Ayva

Öz

ÖzetTürk halk edebiyatının ve kültürünün birçok dalında ahilik ve ahilikle ilgili şiirlere, destanlara, menkıbelere, inanmalara, motiflere, vb. örneklere rastlanmaktadır. Bazen bir meslek destanı, bazen bir halk türküsü şeklinde karşımıza çıkan halk edebiyatı metinlerinin yanında ahi şeyhlerinin etrafında teşekkül etmiş olan menkıbe ve inanmalar da oldukça fazladır. Bu örnekler ahilik teşkilatının sözlü gelenekteki yansımalarını göstermesi bakımından son derece önemlidir. Çalışmamızda halk edebiyatı ürünlerinde ve sözlü gelenekte ahilik teşkilatının izleri ele alınacak; bir Türk teşkilatı olarak ahiliğin toplum ve millet hayatındaki yeri gösterilecektir. AbstractPoems, epics, legends, belief, and motives about ahi-order, are prevails among in most genres of Turkish folk literature and Turkish culture. Besides folk literature texts which appears sometimes as a legend on a craft, sometimes as a folk song, there are redundant examples of legends or belief based on ahi-sheikhs. These samples are very important in terms of showing reflections of ahi-order in oral tradition. This research will discuss traces of ahi-order in Turkish folk literature and oral tradition, and will indicate importance of ahi-order, as a Turkish organization, in the society and in the nation. Keywords:Ahi-order, handicraftsman legends, phrases, oral tradition, beliefs.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Esnaf Destanları, Deyimler, Sözlü Gelenek, İnanmalar.

Turkish Culture And Ahi-Order In Turkish Folk Literature

Öz

Poems, epics, legends, belief, and motives about ahi-order, are prevails among in most genres of Turkish folk literature and Turkish culture. Besides folk literature texts which appears sometimes as a legend on a craft, sometimes as a folk song, there are redundant examples of legends or belief based on ahi-sheikhs. These samples are very important in terms of showing reflections of ahi-order in oral tradition. This research will discuss traces of ahi-order in Turkish folk literature and oral tradition, and will indicate importance of ahi-order, as a Turkish organization, in the society and in the nation

Anahtar Kelimeler

Ahi-order, handicraftsman legends, phrases, oral tradition, beliefs

Kaynakça

• ATAMAN, Sadi Y[aver], (1954), Memleket Havaları I / Esnaf Türküleri, V. Meti Matbaası, İstanbul.
• BAYRAM, Mikail (1991), Ahi Evren ve Ahi Teşkilâtı’nın Kuruluşu, Konya.
• BOZYİĞİT, A. Esat (1988), “Esnaf Destanları”, Türk Folklor Araştırmaları, 1988/2, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları: 96, s. 27-47.
• ÇAĞATAY, Neşet (1997), Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• EKİNCİ, Yusuf (1989), Ahilik ve Meslek Eğitimi, İstanbul.
• GÜLCAN, D. Ali (1968), Karamanlı Halk Ozanlarından Gufrânî ve Kenzî, Ülkü Basımevi, Konya.
• GÜLLÜLÜ, Sabahattin (1992), Ahi Birlikleri, İstanbul.
• ÖZTELLİ, Cahit (1972), Evlerinin Önü, Özgür Yayınları, İstanbul.
• SOYKUT, Refik (1971), Orta Yol Ahilik, Ankara.
• ŞİMŞEK, Muhittin (2002), Ahilik, İstanbul.
• TANSEL, Fevziye Abdullah (1977), Ziya Gökalp Şiirler ve Halk Masalları, 95-98, Ankara; Ziya Gökalp Külliyatı I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• UĞUR, Sait (1948), İçel Folkloru III / Halk Şairlerine Ait Tetkik ve Metinler, Halkevleri Yayınları, Ankara.