OSMANLI ELİTLERİNİN 1911 ALMANYA ARAŞTIRMA GEZİSİ

Yıl 2017, Sayı: 37, 289 - 298, 01.02.2017

Salih Kış

Öz

II. Meşrutiyet’in ilanı sonrasında ve Sultan II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi ile birlikte Alman İmparatorluğu, Osmanlı toplumunun ve devlet bürokrasisinin yeni temsilcileri olan Jöntürk kadroları ile ilişkiler tesis etme çabası içerisine girdi. Toplum içinde söz sahibi meslek gruplarının ileri gelenleri ve bürokratların araştırma ve inceleme yapmak üzere katılacağı bir Almanya gezisi planlandı. Gezinin amacı, Osmanlı Devleti’ndeki yeni rejim değişikliğinden sonra ortaya çıkmaya başlayan elitlerin nezdinde müttefik bir Almanya portresi çizmekti. Bu gezi ile birlikte Osmanlı elitlerinin Almanya’nın çalışma, sanayi ve ticaret hayatıyla ilgili gerçek bilgiler edinmeleri sağlanacaktı. Böylelikle Almanya, Osmanlı üzerinde daha fazla siyasi, ekonomik ve kültürel etki oluşturabilecekti.Geziyi planlayan Alman gazeteci Dr. Ernst Jäckh, 31 Ocak 1911 tarihinde Osmanlı elitlerini Almanya’ya davet etmek ve burada gezdirmek fikrini Alman yetkililere bildirdi. Her iki devletin onayı ile birlikte Dr. Jäckh, davet ve gezi programı ile ilgili ön hazırlıkları yapmakla görevlendirildi. Toplamda 52 kişiden oluşan Türk araştırma komisyonu, 15 Haziran 1911 tarihinde Almanya’ya gitti. Gezi programı bir aylık süreyi kapsamakta ve dört bölümden oluşmaktaydı. Askeri tesisler ve fabrikalar, sanayi tesisleri, kamu hizmet binaları ve madenleri kapsıyordu. Bütün bu tesisleri içine alan Almanya’nın dört eyaleti ve iki liman şehri Osmanlı elitleri tarafından gezildi.Osmanlı elitlerinin Almanya’ya yapmış oldukları bu gezi, devletler arasındaki ilişkileri daha da pekiştirdi. Hem Türk hem de Alman basını bu araştırma gezisi ile yakından ilgilendi. Ulusal ve uluslararası kamuoyunun bilgilendirilmesi konusunda basın, görevini başarıyla yerine getirdi. Türk heyetinin 1911’de gerçekleştirdiği söz konusu gezi, Türk ve Alman arşiv belgeleri ışığında bütün ayrıntılarıyla bu çalışmada ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

halkla ilişkiler, halkla ilişkiler eğitimi, uluslararasılaşma, üniversiteler, iletişim, İngiltere, Türkiye

The Excursion Of Ottoman Elites To Germany In 1911

Öz

After the declaration of the Second Constitutional Period and the discrowning of Sultan Abdulhamid the II, the German Empire tried to establish relationships with the members of Young Turks who are the new representatives of the Ottoman society and the state bureaucracy. An excursion to Germany was planned to include the notables of the occupational groups who have corner on the market and the bureaucrats. The objective of the excursion was to draw a portrait of the allied Germany in the presence of the elites which have started to emerge after the regime shift in the Ottoman State. Through this excursion, Ottoman elites would be able to obtain real information related to the business life, industry and commercial life in Germany. Thus, Germany would be able to create more political, economic and cultural effects on the Ottoman.On December 31, 1911, the German journalist, Dr. Ernst Jäckh, who was the planner of the excursion to Germany informed the German authorities related to his idea of inviting Ottoman elites to Germany and showing them around. Upon the approval of both states, Dr. Jäckh was assigned to organize the invitation and the preliminary preparations related to the excursion. Turkish research committee which consists of 52 people went to Germany on June 15, 1911. The excursion program consisted of a period of one month and had four stages. It involved the military installations, plants, industrial installations, public buildings and mining sites. Four states of Germany and two coastal towns which consisted all those installations were visited by the Ottoman elites.This excursion of the Ottoman elites consolidated the relationships between two countries. Both Turkish and German media were closely interested in this excursion. In terms of informing the national and international public related to the issue, the media played its role perfectly. In conclusion, this study called The Excursion of Ottoman Elites to Germany in 1911 will give detailed information related to the issue through both Turkish and German archive documents

Anahtar Kelimeler

Germany, Ottoman State, Young Turks, Second Constitutional Period, Alliance, Federation

Kaynakça

• BOA, BEO, No.3893/291964.
• BOA, BEO, No.3895/292079.
• BOA, BEO, No.3899/292361.
• BOA, BEO, No.3905/292858.
• BOA, BEO, No.3905/292861.
• BOA, DH.EUM.KADL, No. 17/30. BOA, DH.EUM.VRK, No.8/26.
• BOA, İ.MBH, No. 6/17.
• PA AA, Türkei 139, R13748, A10100.
• PA AA, Türkei 139, R13748, A10150.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A10364.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A10488.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A10795.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A10830.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A11084.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A11136.
• PA AA, Türkei 139, R13749, A11752.
• Ahmed İhsan, “Almanya Seyahati”, Servet-i Fünûn, No.1049, 13 Temmuz 1911, s.194.
• Hüseyin Cahit, “Almanya Seyahati”, Tanin, No. 1021, 5 Temmuz 1911, s.1.
• GENCER, Mustafa, Jöntürk Modernizmi ve Alman Ruhu, 1908-1918 Dönemi Türk-Alman İlişkileri ve Eğitim,İletişim Yayınları, İstanbul 2010.