Yeni Kamu Hizmeti Anlayışı ve Belediyelerde Özelleştirme

Yıl 2017, Sayı: 37, 299 - 315, 01.02.2017

Erdal Bayrakcı Selçuk Kahraman

Öz

Geleneksel kamu yönetimi ve yeni kamu işletmeciliğinin eksikliklerine ve pratikteki sorunlarına da dikkat çekerek yeni birtakım kıstaslarla yeni kamu hizmeti adı verilen model ortaya atılmıştır. Bu model kamu hizmetlerinin yürütülmesi sürecinde temel ve çok boyutlu dinamikleri de dikkate alan bir yaklaşımı benimsemektedir. Bu açıdan kamusal mal ve hizmetlerin üretilmesinde ve yönetilmesinde yeni bir anlayışın ortaya çıkması da kaçınılmaz olmuştur. Kuşkusuz kamu hizmetlerinin bir boyutu da yerel kamu hizmetlerine dairdir. Bu alanda merkezi idarenin taşra teşkilatları kadar çalışmamızın odak noktasını oluşturan belediyelerin kamu hizmetlerinin yürütülmesinde benimsedikleri metotlar incelenmiş, uygulamadaki bazı sorunlara dikkat çekilerek muhtemel riskler konu edinilmiştir. Bu doğrultuda yeni kamu hizmeti anlayışının Türkiye’de yerel düzeyde nasıl bir konumda olduğu resmedilmeye çalışılmıştır.Bu çalışmanın amacı yeni kamu hizmeti modelinin Türkiye’de yerel kamu hizmetlerinin sunumunda ne ölçüde işletilebildiği ve yerel yönetimlerin kamu hizmetlerinin yürütülmesinde hangi yolları takip etmeye çalıştıkları kamu yararı ve katılım olgusu ile özelleştirme uygulamaları kapsamında değerlendirilecektir. Bu bağlamda pratikteki sorunlara dikkat çekilerek yerel kamu hizmetlerinin daha katılımcı ve vatandaş odaklı işletilebilmesinde alternatif mekanizmalar ve öneriler sunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

yeni kamu hizmeti, yerel hizmetler, özelleştirme

New Public Service ApproachandPrivatization in Municipalities

Öz

The new public service model has emerged with a new set of criteria, drawing attention to the practical problems and deficiencies of traditional public administration and new public management. This model adopts an approach that considers basic and multidimensional dynamics in the process of conducting public services. In this respect, it has become inevitable that a new understanding emerged in the production and management of public goods and services. Undoubtedly, one aspect of public services is related to local public services. Public service delivery methods of the municipalities that constitute the focal point of our study have examined. Some problems of the in practical area have been underlined and the possible risks have been highlighted. In this respect, it has been attempted to depict how the new public service approach is at a local level in Turkey. The aim of this study is to examine the new public service model in terms of municipalities in Turkey. The new public service approach’s basic principles among benefit, participation and governance will be evaluated in the contect of municipality services. Drawing attention to practical problems in this context, alternative mechanisms and suggestions will be presented for local public services to be more participatory and citizens-oriented

Anahtar Kelimeler

new public service, local services, privatization

Kaynakça

• Acartürk, E. (2001). ‘‘Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumunda Alternatif Yöntemler’’, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 6, ss. 46-60.
• Akalın, G. (1994). ‘‘Yerel Yönetimlerin İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 3, Sayı. 6, ss. 15-27.
• Aslan, O. E., Ö. Ö. Akbulut ve N. Önen (2002). Belediye Zabıta Hizmetleri Yönetimi, 1. Baskı, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Avcı, M. (2014). ‘‘İdarenin Kamu Hizmeti Faaliyetlerinde Daralma ve Dönüşüm: Özelleştirme ve Regülasyon’’, TAAD, Yıl. 5, Sayı. 16, ss. 105-139.
• Bayrakcı, E. (2002). ‘‘Demokratik Yerel Yönetimin Temel İlkeleri’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. 2, ss. 89-110.
• Bayraktar, U. ve Ç.Tansug (2016). ‘‘Local Service Delivery in Turkey’’, Public and Social Services in Europe: From Public and Municipal to Private Sector Provision, Eds.: H. Wollmann, I. Koprić and G. Mercóu, London: Macmillan Publishers, pp. 213-23.
• Berk, A. (2003). ‘‘Yerel Hizmet Sunumu ve Belediye İktisadi Teşebbüsleri’’, Sayıştay Dergisi, Sayı. 49, Nisan-Haziran, ss. 47-63.
• Brereton, M. and M. Temple (1999). ‘‘The New Public Service Ethos: An Ethical Environment for Governance’’, Public Administration, Vol. 77, No. 3, pp. 455-474.
• B., Yakup ve Ş. Tanıyıcı (2008). ‘‘Türkiye’de Belediye Meclis Üyelerinin Temsil Ediciliği: Erzincan Örneği’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 21, ss. 171-194.
• Canpolat, H. (1999). ‘‘Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Hizmetlerinin Özelleştirilmesi Kavramı’’, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 1, ss. 1-10.
• Cointreau-Levine, S. (1994). Private Sector Participation in Municipal Solid Waste Services in Developing Countries, Washington, DC.: The World Bank Publisher.
• Cooke, O. D. (2008). Rethinking Municipal Privatization, New York-London: Routledge.
• Curry, W. S. (2009). ‘‘The Contracting Cycle and Advance Contract Planning’’, Chapter 1, Contracting for Services in State and Local Government Agencies, Eds.: E. M. Berman and J. Rabin, London-New York: Taylor & Francis Group, pp. 1-26.
• Çal, S. (2007). ‘‘Kamu Hizmeti: Bir Tanım Denemesi’’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 11, Sayı. 1-2, ss. 599-655.
• Dalpé, R.and F. Anderson (1997). ‘‘Contracting out of Science and Technology Services’’, Administration &Society, Vol. 28, No. 4, pp. 489-510.
• Denhardt, J. V. and R. B. Denhardt (2001). ‘‘The New Public Service: Putting Democracy First’’, National Civic Review, Vol. 90, No. 4, pp. 391-401.
• Denhardt, J. V. and R. B. Denhardt (2007). The New Public Service, Expanded Edition, New York: M. E. Sharpe, Inc.
• Denhardt, J. V. and R. B. Denhardt (2015). ‘‘The New Public Service Revisited’’, Public Administration Review, Vol. 75, Iss. 5, pp. 664-672.
• Derbil, S. (1950). ‘‘Kamu Hizmeti Nedir?’’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 7, Sayı. 3, ss. 28-36.
• Dilbirliği, M. (1995). ‘‘Belediye Şirketleri’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 2, ss. 65-80.
• Doğan, Z. ve M. Dağ (1995). ‘‘Belediyelerde Özelleştirme ve Örnek Bir Uygulama’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 3, ss. 47-64.
• Elcock, H. (1996). ‘‘Local Government’’, Chapter 9, Contracting for Services in State and Local Government Agencies, Eds.: E. M. Berman and J. Rabin, London-New York: Taylor & Francis Group, pp. 177-199.
• Emek, U. (2009). ‘‘Türkiye’de Altyapı Hizmetlerinin Özel Sektöre Gördürülmesi: Neden, Ne Zaman, Nasıl?’’, İktisat, İşletme ve Finans, Cilt. 24, Sayı. 284, ss. 9-45.
• Eryılmaz, B. (2007). Kamu Yönetimi, İstanbul: Erkam Matbaası.
• Eryiğit, B. H. ve F. Yörükoğlu (2012). ‘‘Yerel Yönetimlerde Özelleştirme Yöntemleri ve Hukuksal Altyapı’’, Öneri Dergisi, Cilt. 10, Sayı. 37, ss. 151-165.
• Farnham, D. and S. Horton (1996). ‘‘Managing Private and Public Organisations’’, The New Public Services, Eds. : D. Farnham and S. Horton, Second Edition, London: Macmillan Press, pp. 25-46.
• Genç, F. N. (2010). ‘‘Yeni Kamu Hizmeti’’, Küreselleşme Karşısında Kamu Yönetimi ve Hizmeti, Kahramanmaraş: Sakınmaz Ofset, ss. 77-88.
• Gökbayrak, Ş. (2003). Belediyeler, Özelleştirme ve Çalışma İlişkileri, Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Göküş, M. (2010). ‘‘Küreselleşme Sürecinin Kamu Hizmetine Yansıması’’, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt. 14, Sayı. 20, ss. 193-218.
• Göküş, M. (2011). Kamu Hizmeti: Kuram, Politika, Uygulama, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Göküş, M. ve H. Alptürker (2011). ‘‘Belediyelerin Sunduğu Hizmetlerde Vatandaş Memnuniyeti: Silifke Belediyesi Örneği’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. 25, ss. 121-133.
• Göküş, M. ve H. Alptürker (2016). ‘‘6360 Sayılı Yasa ile Köy Yönetiminden Mahalle Yönetimine Geçiş Sonrası Etkin Hizmet Sunumuna İlişkin Muhtarların Görüşü: Silifke Köyleri Örneği’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Sayı. 11, ss. 67-86.
• Göymen, K. (2010). Türkiye’de Yerel Yönetişim ve Yerel Kalkınma, İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Gülan, A. (1988). ‘‘Kamu Hizmeti Kavramı’’, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Cilt. 9, Sayı. 1-3, ss. 147-159.
• Henden, H. B. ve R.Henden (2005). ‘‘Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarındaki Değişim ve e- Belediyecilik’’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 14, ss. 48-66.
• Irwin, T. (2007). Government Guarantees: Allocating and Valuing Risk in Privately Financed Infrastructure Projects, Washington, DC.: World Bank Publications.
• Kamensky, J. M. (1996). ‘‘The Role of the Reinventing Government Movement in Federal Management Reform’’, Public Administration Review, Vol. 56, No. 3, pp. 247-255.
• Karabilgin, A. (1992). ‘‘Yerel Yönetimlerin Ekonomik Girişimleri’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 1, Sayı. 1, ss. 21-25.
• Karacasu, M. ve N. Yayla (2004). ‘‘Kentiçi Otobüs Taşımacılığında Özelleştirme İçin Bir Karar Destek Modeli Önerisi: Eskişehir Örneği’’, İTÜ Dergisi, Cilt. 3, Sayı. 6, ss. 59-70.
• Karakaş, M. (2008). ‘‘Devletin Düzenleyici Rolü ve Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler’’, Maliye Dergisi, Sayı. 154, Ocak-Haziran, ss. 99-120.
• Kutlu, Ö. (2006). Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi: Teorik Çerçeve ve Ülke Uygulamaları, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Kutlu, Ö., S. Usta ve M. Kocaoğlu (2009). ‘‘Vatandaş Odaklı/Vatandaşın Odakta Olduğu Yönetim: Kent Konseyleri ve Selçuklu Belediyesi Örneği’’, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı. 18, ss. 507- 532.
• Kutlu, Ö. ve Z. S. Göksel (2014). ‘‘Kent Kültürü Oluşturma Aracı Olarak Kültürel Belediyecilik: Selçuklu Örneği’’, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, ss. 75-91.
• Levrat, N. (1995). ‘‘Avrupa’da Yerel Kamu Hizmetlerinin Sağlanmasında Kamu-Özel Sektör Ortaklığı Deneyimleri’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 2, ss. 31-45.
• Light, P. (1999). The New Public Service, Washington, DC.: Brookings Institution.
• Mansbridge, J. (1994). ‘‘Public Spirit in Political Systems’’, Values and Public Policy, Eds.: Henry J. Aaron, T. Mann and T. Taylor, Washington: Brookings Institution, pp. 146-172.
• Marcóu, G. (2016). ‘‘The Impact of EU on Local Public Service Provision: Competition and Public Service’’, Public and Social Services in Europe: From Public and Municipal to Private Sector Provision, Eds.: H. Wollmann, I. Koprić and G. Marcóu, London: Macmillan Publishers, pp. 13-26.
• McEldowney, J. (2016). ‘‘Delivering Public Services in the United Kingdom in a Period of Austerity’’, Public and Social Services in Europe: From Public and Municipal to Private Sector Provision, Eds.: H. Wollmann, I. Koprić and G. Marcóu, London: Macmillan Publishers, pp. 41-54.
• Odabaş, H. (1997). ‘‘ABD Yerel Yönetimlerinde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri: Özelleştirme’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 4, ss. 65-77.
• Orkunoğlu, I. F. (2010). ‘‘Özelleştirme ve Alternatifleri’’, Akademik Bakış Dergisi, Sayı. 22, ss. 1-22.
• Örselli, E. ve E. Bayrakcı (2016). Yerel Hizmetlerde Vatandaş Karnesi: Konya Örneği, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Örselli, E., E. Bayrakcı ve S. Kahraman (2016). ‘‘Yerel Yönetişim ve Kadın Meclisleri: Karatay Kadın Meclisi Örneği’’, Turkish Studies, Vol. 11, No. 2, pp. 985-999.
• Özdemir, G. (2008). ‘‘Belediye İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi’’, Sayıştay Dergisi, Sayı. 71, ss. 41-74.
• Özer, M. A. (2005). Yeni Kamu Yönetimi: Teoriden Uygulamaya, 1. Baskı, Ankara: Platin Yayınları.
• Özer, M. A. (2005). ‘‘Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi’’, Sayıştay Dergisi, Sayı. 59, ss. 3-46. Perry, J. L. (2006). ‘‘Democracy https://soc.kuleuven.be/io/egpa/HRM/milan/Perry2006.PDF, (27.02.2017). and the New Public Service’’, pp. 1-31
• Perry, J. L. (2007). ‘‘Democracy and the New Public Service’’, The American Review of Public Administration, Vol. 37, No. 1, pp. 3-16.
• Pirie, M. (1981). ‘‘Economy and Local Government’’, Economy and Local Government, Eds.: E. Butler ve M. Pirie, London: The Adam Smith Institute, pp. 9-16.
• Sezer, Ö. (2008). ‘‘Kamu Hizmetlerinde Müşteri (Vatandaş) Odaklılık: Türkiye’de Kamu Hizmeti Anlayışı Açısından Bir Değerlendirme’’, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 8, ss. 147-171.
• Tan, T. (1991). ‘‘Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Hizmeti Yaklaşımı’’, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt. 8, ss. 233-252.
• Toprak, Z. (2014). Yerel Yönetimler, 9. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ulusoy, A. D. (1998). ‘‘Kamu Hizmeti Anlayışında Yeni Yönelimler: Avrupa Yapılanmasının Kamu Hizmeti Teorisine Etkileri’’, Amme İdaresi Dergisi, Cilt. 31, Sayı. 2, ss. 21-40.
• Vural, T. (2015). ‘‘Özelleştirme Kavramının Yerel Yönetimler Açısından Değerlendirilmesi’’, Maliye Araştırmaları Dergisi, Yıl. 1, Cilt. 1, Sayı. 1, ss. 17-28.
• Wollmann, H. and G. Marcou (2010). ‘‘From Public Sector-Based to Privatized Service Provision’’, The Provision of Public Services in Europe: Between State, Local Government and Market, Eds.: H. Wollmann and G. Marcou, Cheltenham: Edward Elgar, pp. 240-260.
• Yıldırım, U. (2004). ‘‘Yeni Belediye Yasaları Çerçevesinde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 13, Sayı. 4, ss. 19-37.
• Zodrow, G. R. (1983). ‘‘The Tiebout Model After Twenty-Five Years: An Overview’’, Local Provision of Public Services, Ed.: G. R. Zodrow, London: Academic Press, pp. 1-15.
• Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, Kabul Tarihi: 10/7/2004, Resmi Gazetede Yayımlandığı Tarih: 23/7/2004, Sayı. 25531, Tertip. 5, Cilt. 43, ss. 8901-8916.
• Sayılı Belediye Kanunu, Kabul Tarihi: 3/7/2005, Resmi Gazetede Yayımlandığı Tarih: 13/7/2005, Sayı. 25874, Tertip. 5, Cilt. 44, ss. 9469-9500.
• Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazetede Yayımlandığı Tarih: 6/12/2012, Kabul Tarihi: 12/11/2012, Sayı. 28489, Tertip. 5, Cilt. 53, ss. 11741-11824.