Coğrafya Öğretiminde Coğrafi Sorgulama Becerisinin Öğrencilerin Tutum Ve Başarıları İle Öğrenmenin Kalıcılığı Üzerine Etkisi

Yıl 2017, Sayı: 38, 72 - 85, 01.08.2017

Recep Bozyiğit Dilek Akça

Öz

Bu araştırmanın amacı; coğrafya öğretiminde coğrafi sorgulama becerisinin öğrencilerin tutum ve başarıları ile öğrenmenin kalıcılığı üzerine etkisini incelemektir.Deney ve kontrol gruplu deneysel desen modelinin ön test – son test olarak kullanıldığı araştırma 2013-2014 eğitim öğretim yılı birinci yarıyılında Aksaray Ahmet Cevdet Paşa Sosyal Bilimler Lisesi 9. Sınıf seviyesi öğrencilerinden random yöntemiyle seçilen 30 öğrenciden oluşan bir deney grubu ve yine 30 öğrenciden oluşan bir kontrol grubu üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma için gerekli olan verilerin toplanması için araştırmacı tarafından geliştirilen “Akademik Başarı Testi” ve Demirkaya 2003 tarafından geliştirilen “Coğrafya Dersi Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Deneysel çalışmalar yedi hafta sürmüştür. Çalışma süresi boyunca dersler deney grubunda coğrafi sorgulama becerisine dayalı etkinlikler uygulanmış, kontrol grubunda ise öğretmen merkezli etkinlikler ile yürütülmüştür. Deneysel çalışmanın öncesi ve sonrasında deney ve kontrol gruplarına ön test- son test kullanılarak veri toplama araçları uygulanmıştır. Ayrıca, deneysel uygulamaların bitiminden beş hafta sonra öğrenmenin kalıcılığını belirlemek için deney ve kontrol gruplarına tekrar akademik başarı ve kalıcılık testi ile tutum ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 15.00 programı ile frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma değerleri ile bağımsız ve bağımlı gruplar için t-testi teknikleri kullanılarak incelemesi yapılmıştır.Araştırma bulgularına göre deneysel uygulama sonrasında, coğrafya öğretiminin coğrafi sorgulama becerisine dayalı öğretim etkinlikleriyle gerçekleştirdiği deney grubu öğrencilerinin akademik başarı puanları kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek çıkarak deney grubu öğrencileri lehine önemli bir farklılık bulunmuştur. Ayrıca aynı sonuç akademik başarı kalıcılık testi puanları için de geçerli olmuştur. Ancak coğrafya dersine yönelik tutum puanları deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin arasında sayısal değer olarak deney grubu öğrencilerin lehinde bir farklılık olmasına karşın değerlendirme sonucunda önemli bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir.Elde edilen sonuca göre; coğrafya öğretiminde coğrafi sorgulama becerisine dayalı öğretim etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarılarını ve başarının kalıcılığını olumlu yönde etkilediği, tutumları üzerinde ise anlamlı bir olumlu etkisinin olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi Sorgulama Becerisi, Coğrafya Öğretimi, Akademik Başarı, Tutum, Kalıcılık

The Effect of Geographical Questioning Skill on Permanance of Learning with Thestudents’ Attitudes and Achievements

Öz

The purpose of this research is the effect of geographical questioning skill on performance of learning with the students’ attitudes and achievements. The research which used the experimental design model with pre-test and post-test control group was carried out on an experimental group 30 students and a control group 30 students selected from 9th grade students of Ahmet Cevdet Paşa Social Sciences High School, Aksaray, in the first semester of 2013-2014 academic year. To collect the research data, “Academic Achievement Test” developed by the researcher himself and likert – type “Geography Lesson Attitude Scale” by Demirkaya 2003 were used. Experimental studies continued for seven weeks. During the experimental study, the lessons in experimental group were conducted with teaching activities based on geographical questioning skill, on the other hand, the lessons are continued the teaching activities proposed in the program with the control group. Data collection tools were applied to experimental and control groups as pre-test and post-test before and after the experimental application. After five weeks of experimental applications, the academic achievement test and attitude test was applied again to both groups in order to determine the retention of learning as well. The data obtained in this study were analyzed with the program SPSS 15.00 by using the values of frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation and techniques of t-test for independent and dependant groups. According to the research findings, after the experimental application, a significant difference between the experimental group students who were taught with geographic questioning skill based teaching activities in geography lessons and the controlled group students who were taught with the teaching activities proposed in the program was found in favor of the experimental group students in terms of the academic achievement scores and academic achievement retention test scores. Also, the same result is valid for academic achievement retention test scores. That the experimental group and control group students academic achievements, their attitude towards geography lessons and academic achievement and retention test scores differ according to gender variable was not identified as well. According to the results obtained, it was observed that teaching activities based on geographical questioning skill in geography teaching have a positive effect on student’s academic achievement, on the other hand, don’t have a significant positive effect on their attitudes

Anahtar Kelimeler

Geographic Questioning Skill, Geography Education, Academic Achievement, Attitude, Retention

Kaynakça

• Akbulut, G. (2004). Coğrafya Öğretimi ve Yaratıcı Düşünme. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 28 (2), 215- 223.
• Akınoğlu, O. (2005). Coğrafya Eğitiminin Etkililiği ve Sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, 12, 77-96.
• Akşit, F. (2007). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenmenin Akademik Başarı Ve Tutum Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Akşit, F. ve Şahin, C. (2011). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenmenin Akademik Başarı ve Tutum Üzerine Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 13 (8), 1-26
• Artvinli, E. (2010). Coğrafya derslerini yapılandırmak: Aksiyon (eylem) araştırmasına dayalı bir ders tasarımı. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 184-218.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Coğrafya Derslerindeki Güdülenmelerinin İncelenmesi. Turkish Studies International Periodical Fort the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(4), 814- 834.
• Aydın, F. (2011). Ortaöğretim Öğrencilerinin Coğrafya Derslerinde Kullandıkları “Öğrenme Stratejileri”. Turkish Studies, 6(2), 199-212.
• Aydın, F. (2011). Lise Coğrafya Dersinin Düşünme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi 16 (25), 161-182.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı ( 15. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Coşkun, M. (2004). Coğrafya Öğretiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Çağlıyan, A. ve Özan, Mukadder Boydak. (2004). Coğrafya Öğretiminde Gezi Gözlem Yönteminin Öğrenmede Etkililiğinin Değerlendirilmesi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Demirci, A. (2006). Coğrafya Öğretiminde Coğrafi Sorgulama Becerisinin Geliştirilmesi Ve Kullanımı. Marmara Coğrafya Dergisi, 14, 61-80.
• Demirkaya, H. (2003). Coğrafya Öğretiminde 4mat Öğretim Sisteminin Lise Coğrafya Derslerindeki Başarı ve Tutumlar Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Demirkaya, H. (2008). Coğrafya Öğretiminde Eleştirel Düşünme Stratejileri Ve Sorgulama Yoluyla Öğrenmenin Kullanımı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (1), 89-116.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya öğretim yöntemleri (5. bs). Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Doğanay, H., S. Zaman ve M. Alim (2002). Orta Öğretim Coğrafya Eğitiminde Ders Materyali ve Coğrafya Öğretmenlerinin Bunlardan Yararlanma Sıklığı. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:6, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Efe, R. (1996). Coğrafyada Yeni Yaklaşımlar, Coğrafya Eğitimde Çağdaş Metod ve Teknikler. Marmara Coğrafya Dergisi, 1, 135-150.
• Geography Education Standards Project (GESP). (1994). Geography for life national geographystandars. Washington: DC National Geography Society.
• Gersmehl, P. (2005), Teaching Geography, The Guilford Press, NewYork.
• Gökçe, N. (2009). The Problems of Geography Education and Some Suggestions. Educational Sciences Theory & Practice, 9(2), 757-768.
• Jones, S. (2000). Is it looking or seeing? The use of visual resources in geography teaching, Geography, 85(3), pp. 252–261.
• Karabağ, S. (1998). Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt: 18, Sayı: 2. (25-41). Ankara.
• Karakuş, U. (2006). Coğrafyada İklim Konularının Öğretiminde Deney Yönteminin Öğrenci Başarı Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Karasu, Z. ve Ünlü, M. (2006). Coğrafya Öğretiminde Oluşturmacı Öğretim Yönteminin Öğrencinin Akademik Başarısına Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 12 (7), 105-127.
• Koçman, A. (1999). Cumhuriyet Döneminde Yüksek Öğretim Kurumlarında Coğrafya Öğretimi ve Sorunları. Ege Coğrafya Dergisi, 10,1-4.
• Malone, L., Palmer, A. M., Voıgt, C. L., (2003), Mapping Our World; GIS lessons for Educators, ESRI Press, USA.
• Meydan, A. (2004). Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Ünitelerinin İşlenişinde Öğrenmeyi Öğrenme Stratejilerinin Öğrencilerin Başarı ve Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). Coğrafya dersi öğretim programı (CDÖP). Ankara: Yazar. Komisyon.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2007-2008). Coğrafya-9, 10, 11, 12. Ankara: Yazar. Komisyon.
• Mukul, İ. (2006). Türkiye’de Ortaöğretim Kurumlarında Uygulamaya Konulan Yeni Coğrafya Dersi Öğretim Programının Eski Programla Karşılaştırılması ve Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Ondokuzmayıs Eğitim Fakültesi Dergisi, 22. 82-94.
• Önal, H. (2006). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenme Uygulamaları. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Önal, H., Güngördü, E.(2008). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenme uygulamaları ( Hava Kirliliği), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt, 11, Sayı 19, Balıkesir.
• Özey, R. (2010). Coğrafya’da yapılandırmacı yaklaşıma göre öğretmen-öğrenci ilişkisi. R. Özey, S. İncekara (Ed.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde (s. 1-9). Ankara: Pegem Yayınları.
• Özey, R., Demirci, A., Ünlü, M. ve Çomak, N. (2006). Ortaöğretim coğrafya 9 yardımcı ders kitabı. İstanbul: Okyanus Yayıncılık.
• Özgen, N., vd. (2007). Coğrafya Dersine Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (13) 58-64.
• Rose, G. (2000), Practising photography: an archive, a study, some photographs and a researcher, Journal of Historical Geography, 26(4), pp. 555–571.
• Saban, A. (2004). Öğrenme Öğretme Süreci: Yeni Teori ve Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Schwartz, J.M. (1996). The geography lesson: photographs and the construction of imaginative geographies, Journal of Historical Geography, 22, pp. 16–45.
• Sekin, S. ve ÜNLÜ, M. (2002). Coğrafya Dersinin Temel Öğretim Sorunları, Marmara Coğrafya Dergisi, 5,43-53.
• Sezer, A., Pınar, A., Koç, M. (2005). Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Dersine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20, 377- 389.
• Şahin, C. (2003). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi (Sorunlar-Çözüm Önerileri). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
• [TTKB], Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2005). http://ttkb.meb.gov.tr/programlar, (20.10.2013).
• Taş, H. İ. (2008). Coğrafi beceriler ve bunları öğrencilere kazandırma yolları. Doğu Coğrafya Dergisi, 20, 45- 59. Konya:Çizgi Kitabevi.
• Taşlı, İ. (1997). Öğrenci Merkezli Yöntemlerle Coğrafya Öğretimi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu (2. Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Uzunöz, A. (2008). Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Coğrafya Dersinde Çoklu Zekâ Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısı, Tutumu ve Kalıcılığa Etkisi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Üçışık, S., Demirci, A. (2002). 21. Yüzyılda Çağdaş Coğrafya Bilimi ve Temel Unsurları, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı:5.
• Üker, H. (2009). Coğrafya öğretiminde, kazandırılması gereken becerilerin gerçekleşme düzeyinin, öğrenciler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ünlü, M. (2008a). Thought development in geography teaching. World Applied Science Journal, 4 (1), 70- 74.
• Ünlü, M. (2008b). Coğrafya öğretiminde ölçme ve değerlendirme nasıl olmalıdır? R. Özey, A. Demirci (Ed.), Coğrafya öğretiminde yöntem ve yaklaşımlar içinde (s. 275-321). Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Ünlü, M. (2011), “Coğrafya Derslerinde Coğrafi Becerilerin Gerçekleşme Düzeyi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,(s. 2155-2172),Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti., İstanbul.
• Yıldırım, T. (2012). Coğrafya Öğretiminde Yansıtıcı Düşünmeye Dayalı Öğretimin Öğrenci Başarısına, Tutum ve Kalıcılığa Etkisi. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü. Konya.