Eğitim Kuramlarında ve Uygulamalarında Karşılaşılan Bazı Çatışkı ve Çelişkiler

Yıl 2019, Sayı: 41, 32 - 45, 01.02.2019

Hasan Hüseyin Bircan

Öz

Eğitim kendi içinde, gerek kuramsal olarak ve gerekse uygulamada pek çok sorun, çatışkı ve paradokslar barındırmaktadır. Eğitimciler ve eğitim felsefecileri tarafından bunlara çözümler önerilmiştir ve önerilmeye de devam edilmektedir. Ancak bazı sorunlar vardır ki, onlar öyle pek üstesinden gelinecek problemler gibi gözükmemektedir. Ancak burada bizim bu alandaki bütün paradoks ve antinomileri detaylandırmamız ve bir çözüm önerisinde bulunmamız mümkün değildir. Yapacağımız şey, sadece kimi “antinomi”lere dikkat çekmekten ibaret olacaktır. “Çatışkı” ve “çelişki” olarak karşılanan antinomi kavramı, iki yasa arasındaki, yani her biri kendinde geçerli olan iki prensip arasındaki çelişkiyi ifade eden bir kavramdır. Tezlerden ve antitezlerden her birinin doğru, geçerli ve “yasayı yapmaya” elverişli olması durumudur. Dolayısıyla çatışkılar birbirine indirgenemezler, birini ihmal etmeden ya da araya ek bir üst prensip konulmadan çözülemezler. Böyle bir çözüm yolu tutulsa bile bu her zaman tartışmaya açık olmak zorundadır. Eğitim ve öğretim söz konusu olduğunda bu çatışkı ve çelişkilerin başlıcaları şunlardır: “Aktarma ve Kendiliğindenlik”, “Disiplin ve Özgürlük”, “Zorlama ve İstek”, “Eğitim ve Politik Rejim”, “Teknikçilik ve Belirsizlik”, “Müfredat, Standartlar ve Değişim”, “Sorumluluk ve Sınavlar”… Özellikle eğitim bağlamında düşünüldüğünde, bu kavram çiftlerinin aralarında bir zıtlığın olduğu kolayca görülmektedir. Ama yine eğitim söz konusu olduğunda, bunlardan hiçbirinden büsbütün vazgeçilemediği de bilinmektedir. Öyleyse, eğitim planlama, program geliştirme ve eğitim pratiğinde, yani hem planlamada hem de uygulamada, bunların devamlı olarak göz önünde tutulması ve sorgulanması bir zorunluluktur. Yani onlar hakkında dikkatli olunmalı ve alınan kararlar sürekli olarak gözden geçirilmelidir. Çünkü söz konusu sorunları göz ardı eden eğitim yaklaşımlarının, problemin çözümüne hiçbir katkıda bulunmadığı ortadadır. Oysa aslında bütün eğitim öğretim tartışmaları, en sonunda bu problemler etrafında dönmektedir. Öyleyse işe bunlar üzerinde düşünerek başlamak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Eğitim Felsefesi, Eğitim ve Toplum, Eğitim ve İnsan, Antinomi.

Some Antinomies and Contradictions Encountered in Educational Theory and Practice

Öz

Considering theory and practice, education consists of many problems, antinomies and paradoxes in itself. Solutions of these problems have been proposed by educators and philosophers of education. However, some of these problems seem to be difficult to deal with. It is impossible to set forth a detailed explanation of the entire paradoxes and antinomies in this study. The task is to pay attention to certain antinomies. The concept of antinomy, which is understood as “paradox” and “contradiction”, refers to the contradiction between two laws, namely, two principles each of which is valuable on its own right. That means both thesis and antithesis are accurate, valid, and “eligible to make laws”. Hence principles which generate antinomies cannot be reduced to one another, furthermore to be able to solve the problem either one of them must be neglected or additional superior principal must be added. That kind of solution should remain open to discussion. In the context of education, the main antinomies and contradictions follow: “Transference and Spontaneity”, “Discipline and Freedom”, “Enforcement and Will”, “Education and System of Government”, “Technicality and Ambiguity”, “Curriculum-Standards and Change”, “Responsibility and Exams” etc. Considering the context of education there is a contradiction between those pair of concepts. Yet in the case of education, none of them could be abandoned. Considering and questioning those dichotomies are inevitable for theoretical and practical aspects of education and improvement of the education programme. Namely, one should walk on thin ice about those issues and revise constantly. It is clear that educational approaches disregarding those issues are not helping to solve the problem. In fact, all kind of education-related discussions revolves around those problems. So we should begin by contemplating the aforementioned

Anahtar Kelimeler

Education, Philosophy of Education, Education and Society, Education and Human Being, Antinomy

Kaynakça

• Akarsu, B. (1994). Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Akın, U. ve Arslan, G. (2014). “İdeoloji ve Eğitim: Devlet-Eğitim ilişkisine Farklı Bir Bakış”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 4. Sayı. 1. ss. 81-90.
• Akkoyunlu, B. İşman, A., Odabaşı, H. F., Eğitim Teknolojileri Okumaları 2015, (2015). http://www.tojet.net/ (Er. 01.06.2018).
• Alpar, D., Batdal ve G., Avcı, Y. (2007). “Öğrenci Merkezli Eğitimde Eğitim Teknolojileri Uygulamaları”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 7 (2007-1), 19-31.
• Billington, R. (1997). Felsefeyi Yaşamak- Ahlak Düşüncesine Giriş-, (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Cassirer, E. (1996). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. (Çev. Doğan Özlem). İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları.
• Cevizci. A. (2012). Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci. A. (2010). Eğitim Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Çetin, H. (2001). “Devlet, İdeoloji ve Eğitim”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 25 (2), 201–211.
• Gedikoğlu, T. (‎2005). “Avrupa Birliği Sürecinde Türk Eğitim Sistemi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Tokay”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 1, Sayı: 1 (Haziran 2005).
• Gutek, L. G. (2011). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. (Çev. Nesrin Kale). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Güral, M. (2015). “Montessori Eğitim Yaklaşımında Çocuğun Özgürlüğü”, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), Number: 37, p. 447-457, Autumn I 2015. (Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2937).
• İbn Sînâ, (1975). eş-Şifâ, en-Nefs, (nşr. G. C. Anawâti-S. Zayid), Kahire.
• Kant, I. (2009). Eğitim Üzerine. (Çev. Ahmet Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları.
• Moore, R. (2015). Eğitim ve Toplum -Eğitim Sosyolojisinde Sorunlar ve Açıklamalar-. (Çev. Hüsamettin Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Noddings, N. (2016). Eğitim Felsefesi. (Çev. Raşit Çelik). Ankara: Nobel Yayınları.
• Reboul, O. (1991). Eğitim Felsefesi. (Çev. Işın Gürbüz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Russell, B. (2017). Eğitim ve Toplum Düzeni. (Çev. Şebnem Duran). İstanbul: bgst Yayınları.
• Uluğ, F. (2018). “Eğitim Sisteminde Değişime Yapısal Uyum Sorunları”. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/838-20120211162315-ulug.pdf (Erş. 11.05.2018)
• Yılmaz, A. (2001). “Bertrand Russell ve Eğitim”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl: 2001, Sayı: 10.