Rus Medyasının Sahiplik Yapısı

Yıl 2019, Sayı: 42.1, 63 - 74, 01.12.2019

Erkam Temir , Bünyamin Ayhan

Öz

Haber ve iktidar ilişkisi tarihsel bir olgudur. İktidarlar bilginin üretiminden, dağıtımına ve istenmeyen bilgilerin kontrolüne kadar her alanda denetim ve gözetleme ile ilgilenirler. Bilgi üretimi, dağıtımı ve arzu edilmeyen bilgilerin engellemesi ile ilgili süreçler ise ancak medya ile mümkün olabilmektedir. Nitekim günümüzde toplumsal süreçlerin inşası başta olmak üzere, haber ve bilgi merkezli ilişkiler medya ile sağlanmaktadır. Bu nedenle ülkelerin iktidar örgütlenmesi ile medya yapılanması arasında paralel bir ilişki bulunmaktadır. Devletler medya yayıncılığının düzenlenmesi ve denetlenmesi ile doğrudan ilgilenmektedir. Oysa demokrasilerde siyasi meşruiyetin kaynağı vatandaşlara ve onların tercihlerine dayanır. Vatandaşların çoğu ise siyasi tercihlerini medyadan aldıkları bilgiler ile şekillendirirler. Medyanın kamuoyu etkileme özelliği, yönetimi, dönüştürme ve şekillendirme kapasitesine dönüşebilmektedir. Böylelikle medya sahipliği yapısı ve medya sahipliği araştırmaları hegemonya, devlet, demokrasi gibi kavramlar açısından önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Keza demokratik olmayan birçok ülkede medya sahipliğinin ve medya kontrolünün iktidarın elinde birleşmesi tesadüf değildir. Diğer taraftan iktidarın sürekliliğini sağlama ve kendini ifade etmesi açısından da medya bir zorunluluk oluşturmaktadır. Bu açıdan günümüzde medya ve iktidar simbiyotik bir ilişki içermektedir. Çalışmada Rusya’nın mevcut medya sahipliği yapısı ele alınmıştır. Öncelikle Rus medyasının sahiplik açısından tarihsel süreci irdelenmiş, sonrasında ise tiraj, reyting ve dinlenme oranına göre en büyük on gazete İzvestiya, Kommersant,Vedomosti, Rossiyskaya Gazete, Novaya Gazeta, Komsomolskaya Pravda, Moskovskiy Komsomolets, Parlamentskaya Gazeta, Argumentı i Faktı ve Argumentı Nedeli , televizyon Rossiya 1, Pervıy Kanal, NTV, Pyatıy Kanal, TNT, REN TV, STS, Domaşniy, TV Tsentr ve TV-3 ve radyo kanalı Avtoradio, Evropa Plyus, Retro FM, Russkoye Radio, Vesti FM, Dorojnoye Radio, Eho Moskvı, Radio Şanson, Radio Energy ve Radio Daça medya sahipliği açısından değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Sonuç olarak medya sahipliği yapısının tek merkezli bir görünüm sergilediği tespit edilmiştir. Rus medyası kronizm ve nepotizm karışımı bir yaklaşımla yönetilmektedir. Sancılı bir demokratikleşme sürecinin ve kronik bir katı otorite hevesinin izlerini taşıyan medya sistemi “Post-Sovyet Rusya Kuramı” olarak tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, medya sistemleri, medya sahipliği, gazete, televizyon, radyo, Post-Sovyet Rusya Kuramı

Ownership Structure of Russian Media

Öz

The relationship between news and power is a historical phenomenon. Governments are concerned with supervision and surveillance in all areas, from the production of information to the distribution and control of unwanted information. These processes generating information, disseminating information and blocking undesirable information can only be possible with media. Today, news and information-centered relations, especially the construction of social processes, are provided by the media. For this reason, there is a parallel relationship between the power organization of the countries and the media structure. Governments are directly involved in the management of media broadcasting. However, the source of political legitimacy in democracies is based on citizens and their preferences. But most of the citizens shape their political preferences with the information that they receive from the media. The media's ability to influence ideas is transformed into the capacity to shape management. Thus, media ownership structures and media ownership researches are important factors in terms of concepts such as hegemony, state and democracy. Likewise, it is not a coincidence that in many non-democratic countries media ownership and media control are united in the hands of governments.On the other hand, media is a necessity in terms of maintaining power and expressing itself. In this respect, today's media and power involve a symbiotic relationship. In this study, the current media ownership structure of Russia is discussed. Firstly, the historical process of Russian media in terms of ownership has been examined and then the top ten newspapers Izvestiya, Kommersant,Vedomosti, Rossiyskaya Gazete, Novaya Gazeta, Komsomolskaya Pravda, Moskovskiy Komsomolets, Parlamentskaya Gazeta, Argumentı i Fakti and Argumenti Nedeli , television Rossiya 1, Perviy Kanal, NTV, Pyatiy Kanal, TNT, REN TV, STS, Domashniy, TV Tsentr and TV-3 and radio channels Avtoradio, Evropa Plyus, Retro FM, Russkoe Radio, Vesti FM, Dorojnoe Radio, Eho Moskvi, Radio Shanson, Radio Energy and Radio Dacha according to the rate of circulation, rating and recreation have been evaluated in terms of media ownership.As a result, it is determined that the media ownership structure has a single centered appearance. The Russian media is managed by a mix of chronism and nepotism. The media system, characterized by a painful democratization process and the pursuit of a chronic rigid authority, has been defined as “Post-Soviet Russian Theory”

Anahtar Kelimeler

Russia, media systems, media ownership, newspapers, television, radio, Post-Soviet Russian Theory

Kaynakça

• Althusser, L. (1978). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Y. Alp ve M. Özışık, Çev). İstanbul: Birikim Yayınları.
• Arutunyan, A. (2009). The Media in Russia, London: McGraw-Hill Education Open University Press.
• Ayhan, B. (2008). Sovyet Medya Sisteminden Liberal Sistemine Geçiş: Kırgızistan Medya Sisteminde Sorunlar ve Çözüm Yolları, 6. Uluslararası Türk Dünyası ve Sosyal Bilimler Kongresi, 25-28 Mayıs 2008, Calalabat.
• Baker, C. E. (2006). Media Concentration and Democracy: Why Ownership Matters. Cambridge: Cambridge University Press.
• Becker, J. (2004). Lessons from Russia: A Neo-Authoritarian Media System. European Journal of Communication, 19(2), 139-163.
• Berezkin Sohranyayet Planı Po Pokupke Forbes ESN Grigoriya Berezkina Hoçet Kupit Forbes Po Tsene Znaçitelno Nije, Çem Prodavtsı Gotovı Prodat, TASS İnformatsionnoye Agentsvo. Erişim 27 Eylül 2018, https://tass.ru/ekonomika/4941473
• Buckley, M. (2008). Two Principles of Broadcast Media Ownership for a Democratic Society. Journal of Business Ethics, 82(4), 821-834.
• Campbell, R., Martin, C. R. and Fabos, B. (2011). Media and Culture: An Introduction to Mass Communication. Londra: Macmillan.
• Cohen-Almagor, R. and Seiterle, S. (2004). Excessive Media Ownership and İts Potential Threats to Democracy: A Comparative Analysis. Jahrbuch für Recht und Ethik/Annual Review of Law and Ethics, 12, 437-463.
• Dannıye Po Auditorii, Mediascope. Erişim 14 Eylül 2018. http://mediascope.net/services/media/media-audience/tv/national-and-regional/description/
• Diamond, L. J. (2002) Thinking About Hybrid Regimes. Journal of Democracy, 13(2), 21-35.
• Djankov S, McLiesh C, Nenova T and Shleifer A (2003). Who Owns the Media?. The Journal of Law and Economics, 46(2), 341-382.
• Domingues-da-Silva, J., Zaverucha, J., Figueiredo Filho, D. and Rocha, E. C. D. (2015). More Concentration of Media Ownership Means Less Democracy? Testing Association Between Variables. Intercom: Revista Brasileira de Ciências da Comunicação, 38(1), 65-84.
• Doyle, G. (2000). The Economics of Monomedia and Cross-Media Expansion: A Study of the Case Favouring Deregulation of TV and Newspaper Ownership in the UK. Journal of Cultural Economics, 24(1), 1-26.
• Eho Moskvı- Novosti, Radio, Politika, Ekonomika, Osoboye Mneniye. Erişim 24 Eylül 2018, https://echo.msk.ru/
• Eiselein, E. B. and Topper, M. (1976). Media Anthropology: A Theoretical Framework. Human Organization, 35(2), 113-121.
• Federalnaya Slujba Po Nadzoru v Sfere Svyazi İnformatsionnıh Tehnologiy i Massovıh Kommunikatsiy, Polojeniye o Roskomnadzore (2009). Erişim 25Ekim 2018, http://rkn.gov.ru/about/
• Firdaus, A. S. (2012). Past and Present of Slebert & Colleagues' Four Theorıes of the Press! Sequential Modifications of Press Theories Associated with the Media’s Social Obligations Within the Framework of the Social Environment of the Day. Jurnal Pengajian Media Malaysia Adaeaysian /Olirnae of Media Studies, 14(1), 1-16.
• Fond Navalnogo: Drug Putina Skupil Vse Media i Çerez Nih Rasskazıvayet, Kakoy Putin Prekrasnıy, Gordon. Erişim 11 Eylül 2018, https://gordonua.com/news/worldnews/fond-navalnogo-drug-putina-skupil-vse-media-i-cherez-nih-rasskazyvaet-kakoy-putin-prekrasnyy-189988.html
• Foucault, M. (1980). The Will to Truth. London: Routledge.
• Freedom of the Press 2017 Russia Profile, Freedom House. Erişim 09 Eylül 2018, https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2017/russia
• Gazprom Media İnformatsionnoye TV, Erişim 18 Eylül 2018, http://www.gazprom-media.com/ru/company/show?id=13
• Giddens, A. (2008). Ulus Devlet ve Şiddet (C. Atay, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve Bireysel-Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum (Ü. Tatlıcan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji (C. Güzel, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gross, P. (2004). Between Reality and Dream: Eastern European Media Transition, Transformation, Consolidation, and İntegration. East European Politics and Societies, 18(1), 110-131.
• Gruliow, L. (1956). The Soviet Press: Propagandist, Agitator, Organizer. Journal of International Affairs, 153-169.
• Hallin, D. C. and Mancini, P. (2011). Comparing Media Systems Beyond the Western World, Cambridge: Cambridge University Press.
• Hardy, J. (2010). Western Media Systems. London and New York: Roudledge.
• Herman, E. S. (2004). Medyada İkiyüzlülük: Propaganda Çağında Haberleri Deşifre Etmek (N. Nirven, Çev). İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
• Hobsbawm, E. J. (2008). Küreselleşme, Demokrasi ve Terörizm (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Hutchings, S. and Rulyova, N. (2009). Television and Culture in Putin's Russia: Remote Control, London: Routledge.
• İnformatsiya O Redaktsii, Arumentı Nedeli. Erişim 14 Eylül 2018, http://argumenti.ru/about
• Işık, M. (2005). Medya ve Demokrasi Paradoksu: Medya Yoluyla Demokrasinin Tehdit Edilmesi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 3(4), 114-121.
• İzdatelskiy Dom Kommersant Pakupayet Alişer Usmanov, Russkaya Slujba Radio Svoboda. Erişim 21 Ağustos 2018, https://www.svoboda.org/a/262511.html
• Jaryc, M. (1933). The Press in Soviet Russia. The Slavonic and East European Review, 11(33), 530-542.
• Koch-Baumgarten, S. and Voltmer, K. (Eds.) (2010). Public Policy and the Mass Media: The İnterplay of Mass Communication and Political Decision Making, London: Routledge.
• Krutoy Media- Media Holding, V Sostav Katorogo Vhodyat Love Radio, Radio Daça i Taksi FM. Erişim 03 Eylül 2018, http://www.krutoymedia.ru/
• Kseniya, B. (28 Nisan 2017). Pervıy Kanal Perestal Publikovat Otçetnost- Telekompaniya Smenila Formu Sobstvennosti, Vedomosti, Erişim 03 Eylül 2018, https://www.vedomosti.ru/technology/articles/2017/04/28/688065-pervii-kanal-otchetnost.
• Kustikova, A. (17 Nisan 2017). Zakroma Vizionerov Posledneye Krupnoye Biznes-Media Stranı Mediaholding RBK Riskuyet Otoyti Strukturam Yuriya Kavalçuka, Novaya Gazeta. Erişim 09 Aralık 2018, https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/04/17/72181-zakroma-vizionerov.
• Landtsheer, C. D., Russell, F. F., German, D. B., Dekker, H., Sünker, H., Song, Y. and Miao, H. (2014). E-political Socialization, the Press and Politics: The Media and Government in the USA, Europe and China, Bern: Peter Lang Ltd International Academic Publishers.
• Lenin, V. İ. (1967). S Çego Naçat? Polnoye Sobrabiye Soçineniy. Moskva: İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı.
• Lenin, V. İ. (7 Kasım 1932), Proekt Rezolyutsii O Svobode Peçati, Pravda.
• Lipman, M. (2009). Media Manipulation and Political Control in Russia, London: Carnegie Moscow Center.
• Mcquail, D. (2010). Mcquail's Mass Communication Theory, California: Sage Publications.
• Media Regulation in Russia a Landscape Analysis of Laws and Trends. Erişim 14.01.2019, https://www.trust.org/contentAsset/raw-data/4798c68a-eed1-4660-b7c9-fc16a0032cc9/file
• Mediaforum Regionalnıh i Mestnıh SMİ (2018a) Prezident Rossii. Erişim 08 Eylül 2018, http://www.kremlin.ru/events/president/transcripts/statements/56969/work
• Mendel, T. (2017). Concentration of Media Ownership and Freedom of Expression: Global Standards and Implications for the Americas. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
• Mickiewicz, E. P. (1990). Split Signals: Television and Politics in the Soviet Union. Oxford: Oxford University Press on Demand.
• Mihail Gurtseriyev Stal Vladeltsem Radio Şanson, RBK. Erişim 24 Eylül 2018, https://www.rbc.ru/rbcfreenews/553556389a794762f2ac282b
• MİTS İzvestiya- Pervıy V Rossii Çastnıy Multimediynıy İnformatsionnıy Tsentr, Natsionalnaya Media Gruppa. Erişim 13 Eylül 2018, http://nm-g.ru/actives/sections.php?ID_BLOCK=3&ID_SECTION=138
• Nadezda, A. (24 Nisan 2018). Can a Free Press Survive in Russia? The Scorecard So Far, The Centre For Freedom of The Media. Erişim 06 Eylül 2018, http://www.cfom.org.uk/2018/04/can-a-free-press-survive-in-russia-the-scorecard-so-far/.
• Naşi İzdaniya, Rossiyskaya Gazeta. Erişim 10 Eylül 2018, https://rg.ru/izdania/
• Nenaşev, M. F. i Hohlogorskya, Y. L. (2012). Nezavisimost SMİ V Rossii: İlyuzii i Realnost. İzvestiya Vısşih Uçennıh Zavedeniy, 2, 134-141.
• Novaya Gazeta, 112.ua. Erişim 27 Eylül 2018, https://112.ua/profiles/-novaya-gazeta-1355.html
• Kompanii, Rospeçat. Erişim 25.10.2018, http://www.rosp.ru/about/
• Kompanii, TVTS. Erişim 20 Eylül 2018, http://www.tvc.ru/section/show/id/3
• Radioholdinge, Evropeyskaya Mediagruppa (EMG). Erişim 23 Eylül 2018, http://emg.fm/about
• Telekanele, Rossiya 1. Erişim 18 Eylül 2018, https://russia.tv/article/show/article_id/7481/
• Olga Khvostunova, A Brief History of the Russian Media, The Interpreter. Erişim 10 Eylül 2018, http://www.interpretermag.com/a-brief-history-of-the-russian-media/
• Osnavnaya İnformatsiya o Deyatelnosti Gazprombank (Aktsinernoye Obşestvo) i Zarubejnıh Predstavitelstvah Banka, Gazprombank. Erişim 18 Eylül 2018. https://www.gazprombank.ru/about/
• Ostrovsky, A. (2015). The Invention of Russia: From Gorbachev’s Freedom to Putin’s War. New York: Viking.
• Parlamentskaya Gazeta- Vse O zakonah RF-. Erişim 14 Eylül 2018, https://www.pnp.ru/
• Pavel Gusev Razveyal Domıslı O Radele İmuşestva, Glavnıy Redaktor MK: Ne Dojdetes, Moskovskiy Komsomolets. Erişim 27 Eylül 2018, https://www.mk.ru/social/2018/08/24/pavel-gusev-razveyal-domysly-o-razdele-imushhestva.html
• Pervıy Kanal Perestal Publikovat Otçetnost- Telekompaniya Smenila Formu Sobstvennosti (2018a) VEDOMOSTİ. Erişim 18 Eylül 2018, https://www.vedomosti.ru/technology/articles/2017/04/28/688065-pervii-kanal-otchetnost
• Roskin, M. D. (2016). Dinamika Polojeniya Rossii V Mejdunarodnıh Reytingah Svobodı Pressı S 2002 Po 2015 G. Obşestvo: Politka, Ekonomika, Pravo, 2, 58-60.
• Russia: A Western-Linked Media Source Gets a Pro-Kremlin Editor-and-Chief, Stratfor. Erişim 16 Eylül 2018, https://worldview.stratfor.com/article/russia-western-linked-media-source-gets-pro-kremlin-editor-and-chief
• Russkaya Mediagruppa. Erişim 23 Eylül 2018, http://russianmediagroup.ru/live/home.asp
• Sayt Telekanala Domaşniy- Serialı i Şou Kanala, Programma Peredaç. Erişim 23 Eylül 2018, https://domashniy.ru/
• Şerel, A. (2013). Audiokultura XX Veka. Moskva: Progress-Traditsiya.
• Siebert, F., Peterson, T., and Schramm, W. (1956). Four Theories of the Press: The Authoritarian, Libertarian, Social Responsibility, and Soviet Communist Concepts of What the Press Should Be and Do. Illinois: University of Illinois Press.
• STS Ofitsialnıy Sayt Telekanala. Erişim 21 Eylül 2018, https://ctc.ru/
• Telekanal TV-3 Ofitsialnıy Sayt. Erişim Tarihi: 21 Eylül 2018, https://tv3.ru/
• Tokgöz, O. (1994). Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Yayınları.
• Treisman, D. (2011). Presidential Popularity in A Hybrid Regime: Russia Under Yeltsin and Putin. American Journal of Political Science, 55 (3), 590-609.
• Valeriy Kodaçigov, Vladelets STS Media İvan Tavrin Vıvodit Na IPO Samago Sebya, On Hoçet Pribleç $200 Mln v Kompaniyu, u Katoroy Net Ni Aktivov, Ni Biznesa (2018b) VEDOMOSTİ. Erişim 18 Eylül 2018, https://www.vedomosti.ru/technology/articles/2018/02/02/749732-tavrin-ipo-sebya.
• Vedomosti Bez Pasporta: Odnim Rossiyaninom Menşe- Za Çto izdatelya Vedomostey Demyana Kudryavteva lişili grajdanstva RF, Gazeta.Ru. Erişim 10 Eylül 2018, https://www.gazeta.ru/business/2017/07/21/10798256.shtml#page1
• Vruçeniye Gosudarstvennıh Nagrad (2018b) Prezident Rossii. Erişim 20 Eylül 2018, http://kremlin.ru/events/president/news/49500/photos/40494
• VTRK, Vserossiyskaya Gosudarstvennaya Televizionnaya i Radioveşatelnaya Kompaniya. Erişim 24 Eylül 2018, http://vgtrk.com/#page/183
• Wang, X. (2003). Media Ownership and Objectivity, Master's Theses, Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College, The Manship School of Mass Communication, Louisiana.
• Zakem, V. (2018). Mapping Russian Media Network: Media's Role in Russian Foreign Policy and Decision-Making. United States: Cna Analysıs and Solutıons Arlıngton Va Arlıngton.
• Zakon Rossiyskoy Federatsii O Sredstvah Massovoy İnformatsii, Ofitsialnıy İnternet-Portal Pravovoy İnformatsii. Erişim 26 Ekim 2018, http://pravo.gov.ru/proxy/ips/?docbody=&nd=102013812