Erzurum Valisi Şahin Mustafa Paşa’nın Muhallefatı

Yıl 2019, Sayı: 42.1, 283 - 295, 01.12.2019

Merve Karaçay Türkal

Öz

Osmanlı’nın Sosyo-ekonomik tarihi açısından önemli bir yere sahip olan Muhallefat defterleri, ölen kişilerin bıraktığı menkullerini veya gayr-i menkullerini içeren kayıtlardır. Bu kayıtlar bulundukları tarihî dönemin ekonomik ve sosyal yapısını aydınlatırken aynı zamanda ait oldukları bireyin de servetiyle ilgili bilgi sahibi olmamıza imkân sağlamaktadır. Ayrıca giyim kuşam ile ev eşyalarının çeşitliliğinden kişinin ve toplumun kültürel özelliklerini öğreniriz.Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nde silahdarlık, çeşitli bölgelerde muhafızlık, vezirlik, kaymakam vekilliği ve en son Erzurum vilayetine valilik ile görevlendirilmiş olan Şahin Mustafa Paşa’nın muhallefatı incelenmiştir. Söz konusu makale üç bölümden oluşmaktadır. İlk olarak genel manada tarihsel kaynak olarak muhallefat defterleri ve özellikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde Şahin Mustafa Paşa’nın hayatına dair bilgiler yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise Şahin Mustafa Paşa’ya ait muhallefat defterinin çevirisi ve değerlendirmesinden oluşmaktadır. Bu değerlendirmede muhallefat sahibinin sahip olduğu eşyalar Kitaplar, Giyecekler, Ev Eşyaları, Silahlar ve Av Malzemeleri, Köle ve Cariyeleri ve Diğer Eşyalar gibi ayrı başlıklar altında incelemeye tabi turulmuştur.Böylece Şahin Mustafa Paşa’nın muhallefatından yola çıkarak 17. yüzyıl Osmanlı’da üst düzey devlet görevlilerinin geride bıraktıkları eşyalar üzerinden sahip oldukları servet ile ilgili bir değerlendirme yapmak mümkün olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Muhallefat, Muhallefat Defteri, Muhallefat Kayıtları, Şahin Mustafa Paşa.

The heritage of Sahin Mustafa Pasha, Governor of Erzurum

Öz

Legacy books, which have an important place in the socio-economic history of the Ottoman Empire, are the records that contain the securities or non-securities left by the deceased. While these records illuminate the economic and social structure of the historical period, they also enable us to have information about the wealth of the individual to which they belong. We learn about the cultural characteristics of the period and society while having information about the topics such as wealth, status, aestheticism and preferences, social relations of the person belonging to him from the registered goods. In this study, the legacy belongs to Sahin Mustapha Pasha who was appointed as military service in Ottoman Empire as guard in various regions, vizier, deputy district governor and the governor Erzurum province was examined. Transcription of three pages of legacy book, which is registered in the Presidential Ottoman Archive at C.DH./188-9358, was evaluated. The article in question consists of three chapters. Firstly, in general terms, as the historical source, the legacy books and their properties were discussed. The second part contains information about the life of Sahin Mustapha Pasha. The third part consists of the evaluation of the belongings of Şahin Mustafa Pasha's legacy book. In this assessment, Sahin Mustapha Pasha's possessions were examined under separate headings such as Cash Money, Books, Clothes, Weapons, Horse Harnesses and Hunting Equipment, Other Materials, Household Items, Kitchen Materials, Slave and Concubines and Animals, Other Items. During this evaluation, clues on how Sahin Mustapha Pasha lived his life as a political and military person were traced. Considering his wealth, it was observed that in the regions where a military class member vizier was in charge, he showed the magnificence of his reign. It has been found that it has a rich wardrobe, a significant number of household and kitchen utensils which are both high in number and high in quality, their weapons are mostly made of precious metals such as gold and silver, and their slaves, concubines and considerable animals. In conclusion, it became possible to make an assessment of the wealth they possessed and used by the high-ranking state officials in the 17th century Ottoman Empire, based on Sahin Mustapha Pasha's legacy

Anahtar Kelimeler

Legacy, Legacy Book, Legacy Records, Sahin Mustapha Pasha

Kaynakça

• Osmanlı Arşivleri
• Cevdet Dahiliye (C.DH)
• – 9358. H.09.08.1099
• Araştırma Eserleri
• Akyılmaz, S. G. (2008). “Osmanlı Devletinde Yönetici Sınıf Açısından Müsadere Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XII-2, Ankara, s.389-420.
• Bozkurt, F. (2013). “Osmanlı Dönemi Tereke Defterleri ve Tereke Çalışmaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 11, Sayı 22, s. 193-229
• Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiat, haz. Abdülkadir Özcan, Ankara, TTK, 1995.
• Îsâzâde Târîhi (Metin ve Tahlil), haz. Ziya Yılmazer, İstanbul, 1996.
• Karaçay Türkal, N. (2012). Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Zeyl-i Fezleke, (1065-22 Ca.1106 / 1654-7 Şubat 1695), Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Öğün, T. (1999). “Osmanlı Devletinde Müsadere Uygulamaları”, Osmanlı, Cilt VI, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.371-384.
• Özcan, T. (2005). “Muhallefat”, DİA, Sayı 30, s. 406-407.
• Râşid Mehmed Efendi-Çelebizâde İsmail Âsım Efendi, Târîh-i Râşid ve Zeyli, haz. Abdülkadir Özcan vd. İstanbul, Klasik Yayınları, 2013.
• Telci, C. (2007). “Osmanlı Devletinde 18.Yüzyılda Muhallefat ve Müsadere Süreci”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXII, Sayı 2, İzmir, s. 161.