Türkiye’de Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Etkinlik Analizi

Yıl 2019, Sayı: 42.1, 339 - 347, 01.12.2019

İbrahim Erem Şahin Havva Akkoyuncu

Öz

Dünya günden güne gelişerek değişmektedir. Bu değişimle beraber rekabet iyice yoğunlaşmıştır. Rekabetin yoğun olduğu bir ortamda kaynaklarını en iyi kullanan örgütler varlıklarını sürdürebilmektedirler. Kullandıkları girdiler ile en büyük çıktı seviyesini elde edip etmemesi performans değerleme açısından önem taşımaktadır. Tüm sektörlerde olduğu gibi işletmelerin etkin bir şekilde çalışmaları otomotiv sektöründe de büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türk sanayisinin başat sektörlerinden olan otomotiv sektörünün etkinlik değerleri hesaplanarak sektöre ilişkin performans sonuçları elde edilmeye çalışılmıştır. Etkinlik analizlerinde parametrik olmayan yöntemlerden biri olan veri zarflama analizine göre CCR modeli ve Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi kullanılmıştır. VZA, çok sayıda girdi ve çıktıya sahip karar birimlerinin etkinliklerini ölçen doğrusal programlama tabanlı bir tekniktir. VZA durağan bir analiz iken Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi dinamik bir analizdir. Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi zaman içerisinde karar verme birimlerinde meydana gelen değişimlerin ölçülmesinde kullanılan bir yöntemdir. Analiz DEAP 2.1. Data Envelopment Analysis Program paket program kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 2015-2018 yılları baz alınarak bu dönemde kesintisiz olarak 16 işletmeye ait veriler kullanılmıştır. Analizde girdi olarak toplam aktifler, öz sermaye ve çalışan sayısı kullanılmıştır. Çıktı değişkeni olarak ise ciro ve net kar verileri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, tüm yıllarda etkin olan iki firma var iken analiz dönemi boyunca etkinlik gösteremeyen dokuz firma olmuştur. Gözlem kümesindeki otomotiv firmalarından 2015 yılında 6 firma, 2016 yılında 4 firma, 2017 yılında 3 firma etkinlik gösterirken analizin son yılı olan 2018 yılında ise 4 firma etkin olabilmiştir. Yıllar itibariyle ortalama etkinlik derecelerinde düşüş görülmüştür. Ortalama etkinlik derecesi en yüksek yıl analizin ilk yılı olan 2015 iken, etkinlik derecesi en düşük olarak gerçekleşen yıl ise analizin son yılı olan 2018 olmuştur. Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi değerleri ise gözlem kümesindeki 16 firmanın ortalama endeks değerlerini yıllara göre kıyaslamaktadır. Buna göre 2016 yılında düşük oranda da olsa bir düşüş yaşanırken, 2017 yılında 2016 yılına göre ve 2018 yılında da 2017 yılına göre artış görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Otomotiv Sektörü, Veri Zarflama Analizi, CCR Modeli, Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi

Efficiency Analysis of Companies Operating in the Turkish Automotive Sector

Öz

The world is evolving day by day. With this change, the competition has intensified. Organizations that make the most use of their resources in a competitive environment can survive. Whether they achieve the largest output level with the inputs they use is important in terms of performance valuation. Efficiency operation of businesses in automotive industry has a great importance as well as in all sectors. In this study, the efficiency values of the automotive sector, which is one of the leading sectors of Turkish industry, were calculated and performance results were tried to be obtained. In the efficiency analysis, CCR model and Malmquist total factor productivity index were used according to data envelopment analysis which is one of the non-parametric methods. DEA is a linear programing based technique measuring the efficiency of decision units in the presence of multiple input and outputs. The Malmquist total factor efficiency index is a dynamic analysis while data enveloping analysis is a stable analysis. Malmquist is a method used to measure changes in decision-making units over time with the total factor efficiency index. Analysis was conducted using the package program DEAP 2.1. Based on 2015-2018, data from 16 enterprises were used continuously during this period. In the analysis, total assets, equity capital and employee numbers were used as input factors. And also, turnover and net profit data were used as output factors. According to the results of the analysis, there were two companies efficient in all years, but there were nine companies that are not efficient in any year. Among the automotive companies in the observation cluster, 6 companies in 2015, 4 companies in 2016, 3 companies in 2017 and in the last year 4 companies in 2018 have been efficient. As of the years, average efficiency ratings have decreased. The average efficiency rating was highest in 2015 which is the first year of analysis, while it was lowest in 2018 which is the last year of the analysis. Malmquist Total Factor Efficiency Index values compare the average index values of 16 companies in the observation cluster by year. Accordingly, there was a slightdecrease in 2016, while there was an increase in 2017 compared to 2016 and in 2018 compared to 2017

Anahtar Kelimeler

Automotive Sector, Data Envelopment Analysis, CCR Model, Malmquist Total Factor Productivity Index

Kaynakça

• Ayrıçay Yücel ve Özçalıcı Mehmet (2014). ‘’1997-2012 Yılları Arasında Türkiye’de Veri Zarflama Analizi İle İlgili Yayınlanan Akademik Çalışmalar’’, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, s: 246-279.
• Ayan Tuba ve Selçuk Perçin (2008). “Measuring Efficiency of Turkish Automotive Firms with the Fuzzy DEA Model”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1): 99-119.
• Bakırcı Fehim (2006). “Sektörel Bazda Bir Etkinlik Ölçümü: VZA ile Bir Analiz”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2): 199-217.
• Biçen Çağatay (2010). ‘’Otomotiv Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Finansal Etkinlik Ölçümü’’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Yıldız Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Chen Yao (2011). “Productivity of Automobile Industries Using the Malmquist Index: Evidence from the Last Economic Recession”, Journal of Centrum Cathedra, 4(2): 165-181.
• Coelli Timothy James ve Rao D. S. Prasada (2003). Total Factor Productivity Growth in Agriculture: A Malmquist Index Analysis of 93 Countries, 1980-2000. Queensland: Centre for Efficiency and Productivity Analysis.
• Çoban Orhan (2007). “Türk Otomotiv Sektöründe Endüstriyel Verimlik ve Etkinlik”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, s.7-36.
• Darijani Moosa,Darijani Ali ve Taboli Hamid (2014). Measure And Analyze Total Factor Productivity Index In Automotive Industry;(Case Study: Kerman Motor Assembles Saloon). Kuwait Chapter Of Arabian Journal Of Business And Management Review,Vol.3, No.8;April. 2014.
• Grosskopf Shawna (1993). “The Measurement of Productive Efficiency: Techniques and Applications”. H.O. Fried, C.A.K. Lovell ve S.S. Schmidt (Ed.). Efficiency and Productivity, New York: Oxford University Pres.
• Ito Keiko (2004). “Foreign ownership and plant productivity in the Thaia automobile industry in 1996 and 1998: a conditional quantile analysis”, Journal of Asian Economics, 15, s. 321-353.
• Karaduman Alper (2006). ‘’Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor Productivity Index: An Aplication to Turkish Automotive Industry’’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Middle East Technical University Department of Industrial Engineering, Ankara.
• Kaynar Oğuz, Zontul Metin ve Bircan Hüdaverdi (2005). ‘’ Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi’’. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (1): 37-57.
• Kula Veysel, Kandemir Tuğrul ve Özdemir Letife (2009). ‘’ VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Ölçüsü: İMKB’ ye Koteli Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma’’, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 17, s. 187-202.
• Lorcu Fatma (2010). “Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39 (2), s. 276-289.
• Oh Inha, Lee Jeong-Dong, Hwang Seogwon. ve Heshmati Almas (2010). Analysis of Product Efficiency inThe Korean Automobile Market From A Consumer’s Perspective. Empirical Economics, 38, 119-137.
• Özdemir Ali İhsan ve Düzgün Recep (2009). “Türkiye’deki Otomotiv Firmalarının Sermaye Yapısına Göre Etkinlik Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), s. 147-164.
• Papahristodoulou Christos (1997). A DEA Model to Evaluate Car Efficiency. Applied Economics, 29(11), 1493-1508.
• Pergelova Albena, Prior Diego ve Rialp Josep (2010). Assessing Advertising Efficiency. Journal of Advertising, 39(3), 39-54.
• Psychoudakis Asimakis ve Dimitriadou Eleni (2001). ‘’An Application Of Data Envelopment Analysis İn A Sample Of Dairy Farms’’, Prospettive e proposte mediterranee - Rivista di Economia, Agricoltura e Ambiente, Issue: 3, ss: 46-50.
• Staat Matthias, Bauer Hans ve Hammerschmidt Maik (2002). Structuring Product-Markets: An Approach Based on Customer Value. American Marketing Association, 205- 212.
• Tran Duc-Hiep ve Tranh Ngo Ddang (2014).Performance Of The Vietnamese Automobile Industry:A Measurement Using DEA.Asian Journal Of Business And Management, Vol. 2, İssue. 3.
• Ulucan Aydın (2000). ‘’Şirket Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Genel ve Sektörel Bazda Değerlendirmeler’’. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1): 405-418.
• Yıldız Ayşe (2006). “Otomotiv Sektörü Performansının Değerlendirmesi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), Sayı: 16.
• Yılmaz Nurgün ve Karakadılar İbrahim Sarper (2010). Türk Otomobil Pazarında Yerli Üretim Ve İthal Araçların Verimliliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 499-521.
• Yürüşen Serkan (2011). ‘’Veri Zarflama Analizi İle Bayi Performanslarının Hesaplanması: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama’’, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.