Ansızın Günbatımı’nda Ârafta Kalış ve Sanatsal Varoluş

Yıl 2022, Sayı: 47, 228 - 244, 25.04.2022

Sena Küçük Fatima Alftanat

https://doi.org/10.52642/susbed.1024932

Öz

Türk edebiyatında 2000’den sonra varlık gösteren Ayşe Sarısayın anı ve öykü türlerinden sonra Ansızın Günbatımı ile roman türüne geçiş yapmıştır. Türleri ve kapsamları farklı olsa da yazarın eserleri izleksel ve kurgusal olarak bütünlük gösterir. Yazar eserlerinde kendi sanatçı ben’ini görünür kılar, anlatım anılarla ilerler. Fakat yazarın amacı kendini anlatmak değildir, kendinden hareketle kadının toplumsal kuşatılmışlığı ve kimlik bölünmesi sorunsalına uzanır. Ansızın Günbatımı da kadının toplumsal kuşatılmışlık içinde kendi ben’ini inşa sürecinde yaşadığı arada kalmışlığı ve geçmişle hesaplaşmasını, kendini özgürce var edebildiği alan olarak sanata sığınmasını konu alır.
Annesinin sözcülüğünü yaptığı toplumsal kalıpları aşmak isteyen sarı papatyayla somutluk kazanan birey-toplum çatışması, romanı varoluşçuluğa bağlar. Varoluşçuluk, bireyin toplumsal kalıpları aşarak kendi varoluşunu özgür seçimleriyle kendisinin gerçekleştirmesini öngören bir başkaldırı felsefesidir. Bu başkaldırıyı ifade yollarından biri de sanattır. Yazmak sarı papatyanın kendini özgürce var edebildiği tek alan, hayatın güçlükleri karşısında tek sığınağı/dayanağıdır.
Makale, Ansızın Günbatımı’nda ârafta kalış ve çıkış yolu olarak sanata sığınış konusunu varoluşçuluk düzleminde metin analizi ve biyografik eleştiri yöntemiyle incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Sarısayın, Ansızın Günbatımı, varoluşçuluk

Kaynakça

• Ak, E. (2014, Kasım 20). Şahika Ener ve Ailesinin Yaşama Hâlleri. Cumhuriyet Kitap, 1292, s. 15.
• Andaç, F. (2005, Temmuz-Ağustos). Okumanın ve Yazmanın Anlamı İçimizdeki Issızlığı Bölmek. Gösteri, 272, s. 5-8.
• Atmaca, E. (2005, Mayıs 26). Çok Tedirgin Çıkmıştım Yola. Radikal, 3148, s. 27.
• Aydedim, I. Z. (2005, Mayıs 15). Kadınların İç Dünyalarına Uzanıyorum. Aydınlık, 930, s. 60.
• Baktıaya, E. (2005, Haziran 24). Edebiyatın Gerçeklik Kazandığı Bir Evde Büyüdüm. Cumhuriyet Kitap, 749, s. 6.
• Bener, Y. (2018). Önsöz. A. Sarısayın içinde, Denize Yazıldı (s. 11-13). İstanbul: Can Yayınları.
• Çetişli, İ. (2001). Batı Edebiyatında Edebî Akımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Dinç, S. K. (2021, Haziran 29). Yazizmir Kadınlar Edebiyatla Buluşuyor - Yazarlar Derneği 2011. aysesarisayin.net: http://www.aysesarisayin.net adresinden alındı
• Ferahlı, B. (2005, Mayıs-Haziran). Ayşe Sarısayın ile Söyleşi. Agora, 43, s. 40-46.
• Kantarcıoğlu, S. (2009). Edebiyat Akımları – Platon’dan Derrida’ya. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Karapınar, D. (2005, Ağustos 18). Ayşe Sarısayın’la Yapıtları Çevresinde. Cumhuriyet Kitap, 809, s. 4-5.
• Oral, S. (2014, Kasım 20). Araya Hayat Girmiş, Hayat Tüm Hevesleri Tüketmiş. Cumhuriyet Kitap, 1292, s. 14-15.
• Özkartal, M. Z. (2008, Ağustos 21). Hatırlamanın Öyküleri. Milliyet, s. 19.
• Öztop, E. (2008, Ağustos 21). Beyaz Üzerinde Siyah, Hayatın Temel Renkleri. Cumhuriyet Kitap, 966, s. 4/6.â
• Sarısayın, A. (2001). Çok Şey Yarım Hâlâ – Ayşe Sarısayın Babası Behçet Necatigil’i Anlatıyor. İstanbu: YKY.
• Sarısayın, A. (2003). Denizler Dört Duvar. İstanbul: Can Yayınları.
• Sarısayın, A. (2008). Karakalem Resimler. İstanbul: Can Yayınları.
• Sarısayın, A. (2009). Beşiktaş, Yollar ya da Anılar Boyunca,. İstanbul: Heyamola Yayınları.
• Sarısayın, A. (2012). Ayşe Sarısayın. O. G. Okulları içinde, Edebiyat Hayata Ne Katar? (s. 65-68). Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Yayınları,.
• Sarısayın, A. (2014). Ansızın Günbatımı. İstanbul: Can Yayınları.
• Sarısayın, A. (2014b). Duvarların Ötesi. Z. İpşiroğlu içinde, Kadınların Gözüyle Yazmak ve Yaşamak (s. 212-228). İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Sarısayın, A. (2018). Denize Yazıldı. İstanbul: Can Yayınları.
• Şeker, D. (2005, Ekim). Necatigil Şiirlerinin Perde Arkası. Yaşa, 7, s. 22-25.
• Tosun, N. (2015). Günümüz Öyküsü. İstanbul: Dedalus Yayınları.
• Yazıcı, F. (2003, Nisan 24-30). Babamı Anlama Sürecim Bitmeyecek. Aktüel, 614, s. 69-70.