1990’lı Yılların Kültürel İkliminde Sinemaya Gitme ve Seyir Deneyimleri: Konya Örneği

Yıl 2022, Sayı: 48, 373 - 385, 29.08.2022

Özlem Özgür

https://doi.org/10.52642/susbed.1111644

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Yeni Sinema Tarihi Yaklaşımı çerçevesinde 1990’lı yıllarda Konya’da sinemaya gitme ve seyir deneyimlerine odaklanan nitel bir izleyici araştırmasıdır. Yeni Sinema Tarihi Yaklaşımı filmlere ilişkin metinsel yorumlamalar yapılmasını, yönetmen veya aktörlerle ilgilenilmesini yeterli bulmamakta, sinemayı sadece film izlenen bir mekân olarak da görmemektedir. Yeni Sinema Tarihi Yaklaşımı’na göre seyir mekânları içinde birçok belirleyiciyi barındıran film tüketiminin sosyal alanlarıdır. Sinemaya gitmenin sadece perdedeki içeriğiyle değil, aynı zamanda gösterimlerin gerçekleştiği sonsuz çeşitlilikteki zaman ve mekânlarda nasıl şekillendiğinin ortaya koyulması gerektiği Yeni Sinema Tarihi yaklaşımının çıkış noktasını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada 1990’lı yıllarda Konya’da yaşayan farklı sosyoekonomik statülerdeki bireylere olasılıklı olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçlı ve kartopu örnekleme yöntemleri kullanılarak ulaşılmıştır. 5 kadın 7 erkekten oluşan 12 kişilik örneklem grubuna farklı araştırmaların bulguları göz önünde tutularak hazırlanmış sorular yöneltilerek yarı yapılandırılmış tek turlu görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerden elde edilen veriler tematik analiz yöntemi kullanılarak bulgulanmıştır. Analiz boyunca sürekli olarak ileri geri hareket edilmiş; kodlamalar ve kategoriler sürekli olarak kontrol edilmiştir. Böylece zengin ayrıntılar ve betimlemeler yapılarak 17 farklı temaya ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

1990’lı Yıllar, Konya Sinemaları, Yeni Sinema Tarihi, Seyir Deneyimleri

Kaynakça

• Akbulut, H. (2014). Sinemaya gitmek ve seyir: bir sözlü tarih çalışması. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2,1-16.
• Allen, R. (2011). Reimagining the History of the experience of cinema in a post-cinemagoing age. R. Maltby, D. Biltereyst and P. Meers in (41-57). Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies. Oxford: Wiley- Blackwell.
• Allen, R. (1990). From film exhibition to the history of film reception: Reflections on the audience in film history. Screen , 31 (4), 347–56.
• Atam, Z. ( 2011). .Yakın plan yeni Türkiye sineması. . İstanbul: Cadde Yayınları. .
• Aydın, H. (2008). Sinema taşrada gelişim süreci: Konya’da ilk sinemalar ve gösterilen filmler 1910–1950. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 61-74.
• Biltereyst, D., Lotze, K. & Meers, P. (2012). Triangulation in historical audience research: Reflections and experiences from a multimethodological research project on cinema audiences in Flanders. Participations: journal of Audience And Reception Studies, 9(2), 690-715.
• Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, (3) 2. 77-101.
• Çam, A., Şanlıer Yüksel, İ. (2020). Türkiye sinema mekânları, seyir ve seyirci araştırmaları bibliyografyası: Yaklaşımlar, kaynaklar ve yöntemler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(36), 593-692.
• Erkılıç, H. (2009). Düş şatolarından çoklu salonlara değişen seyir kültürü ve sinema. Kebikeç, 27, 143-162.
• Esen, Ş. (2010). Türk sinemasının kilometre taşları. İstabul: Agora Yayıncılık.
• Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research. London: Sage.
• Foucault, M. (1986). Of other spaces. Diacritics, 22-27.
• Gökmen, E., Gür, H. (2017). Yazlık açık hava sinemaları: Sinema mekanlarının sosyal bir alan olarak işlevleri. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (2), 2-18.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kanbur, A. (2007). Seyir içinde belleğin seyri unutuşun ve hatırlamanın sancısı ve Ömer Kavur filmlerinde toplumsal tarihin bireye yansıması. D. Bayraktar (Ed.). Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler içinde (s. 113-120). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Karakaya, S. (2014). Doksanlı yıllarda Türk sineması. İstanbul: Gece Kitaplığı.
• Kaya, D. (2017). Eski İzmir sinemaları ve Yıldız Sineması: Mekân, toplum, seyir. Sinecine, 8(2), 93-138.
• Kırel, S. (2004). Kendi evinde misafir: Evsizleşen ulusal sinemalara bir örnek olarak Türk sineması. N.Türkoğlu (Ed.). Renkli Atlas içinde (s. 99-124). İstanbul: Babil Yayınları.
• Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Maltby, R. (2006). On the Prospect of Writing Cinema History from Below. Tijdschrift voor Mediageschiedenis, 9 (2), 74–96.
• Maltby, R. (2011). New cinema histories. R. Maltby, D. Biltereyst & Ph. Meers (Eds.), Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies in (p.3-40) Oxford: Wiley-Blackwell.
• Massey, D. (2005). For Space. London: Sage.
• Meers, P., Biltereyst, D. & Van De Vijver, L. (2010). Memories, movies and cinema-gonig: An oral history project on film culture in Flanders (Belgium). Film-Cinema-Spectator: Film Reception, 24, 319-337.
• Meers, P., Biltereyst, D. (2012). Film audiences in perspective: The social practices of cinema-going. H. Bilandzic, G. Patriarche & P. J. Traudt (eds). The social use of media: cultural and social scientific perspectives on audience research in (p. 124-140). Chicago: Intellect/University of Chicago Press.
• Öztürk, S. (2013). Türkye'de sinema mekanlarını sözlü tarih üzerinden anlamak . Milli Folklor, 25 (98), 18-31.
• Pösteki, N. (2012). 1990 sonrası Türk sineması. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Sedgwick, J. (2000). Popular filmgoing in 1930s Britain: A choice of pleasures. Exeter: University of Exeter Press.
• Suner, A. (2006). Hayalet ev: Yeni Türk sinemasında aidiyet, kimlik ve bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
• Şanlıer Yüksel, İ., Çam, A. (2019). Adana sinema tarihinden kadınların seyir deneyimine dair fragmanlar. Kültür ve İletişim, 22(44), 63-94.
• Tanrıöver, H. (2011). Türkiye’de film endüstrisinin konumu ve hedefleri. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları.
• Uçar İlboğa, E. (2018). 1960-1970’li Yıllarda Antalya’da sinema izleme deneyimleri. İlef Dergi, 5(1), 61-90.
• Van de Vijver, L. (2017). The cinema is dead, long live the cinema! Understanding the social experience of cinema-going today. Participations, 14(1), 129-144.
• Van de Vijver, L. D. Biltereyst. (2013). Cinemagoing as a conditional part of everyday life. Memories of cinemagoing in Ghent from the 1930s to the 1970s’, Cultural Studies, 27 (4), 561-584.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.