A Descriptive Analysis of the International Fact Checking Network (IFCN) in the Context of the Public Information Model

Yıl 2023, Sayı: 51, 140 - 158, 31.08.2023

Resul Taşan Ümit Arklan

https://doi.org/10.52642/susbed.1281708

Öz

The formation of public opinion around accurate and reliable information is both an indispensable requirement and one of the most important problem areas of the information ecosystem. For a healthy public opinion, there is a need for accurate and transparent information, and for this to happen, there is a need for individual, social and organizational efforts. The Public Information Model is one of the first approaches that prioritizes accurate and transparent public disclosure at the organizational level. Today, the basic principles and practices adopted by the International Fact-Checking Network (IFCN), which operates as a supreme organization of verification platforms and continues to work for the accuracy and reliability of the digital information ecosystem globally by hosting more than 150 organizations from more than 100 countries, present a view in line with the relevant model. From this point of view, the purpose of this study is to reveal the potential and perspective that the working principles and practices of the IFCN have for the formation of a healthy public opinion in the context of the Public Information Model. In the study, a descriptive analysis was conducted and the findings were interpreted in a relational and comparative manner. As a result of the study, it was concluded that IFCN undertakes an important mission in the context of the model in order to inform the public in an accurate and transparent manner.

Anahtar Kelimeler

The Public Information Model, International Fact-Checking Network, IFCN, Verification Platforms.

Kamuyu Bilgilendirme Modeli Bağlamında Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı’nın (IFCN) Betimsel Bir Analizi

Öz

Kamuoyunun doğru ve güvenilir bilgiler etrafında oluşabilmesi, bilgi ekosisteminin hem olmazsa olmaz bir gereksinimi hem de önemli sorun alanlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sağlıklı bir kamuoyu için öncelikle doğru ve şeffaf bir bilgilendirmeye; bunun gerçekleşebilmesi için de bireysel, toplumsal ve organizasyonel düzeyde bir çabaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda Kamuyu Bilgilendirme Modeli, toplumun doğru ve şeffaf şekilde bilgilendirilmesini önceleyen ilk yaklaşımlardan biridir. Günümüzde ise doğrulama platformlarının bir üst kuruluşu olarak faaliyetlerini sürdüren ve bünyesinde 100’den fazla ülkeden 150’nin üzerinde organizasyonu barındırarak küresel anlamda dijital bilgi ekosisteminin doğruluk ve güvenilirliği için çalışan Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı’nın (IFCN) benimsemiş olduğu temel ilke ve uygulamalar, ilgili modelin doğrultusunda bir görünüm arz etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, Kamuyu Bilgilendirme Modeli bağlamında IFCN’nin çalışma prensiplerinin ve uygulamalarının sağlıklı bir kamuoyu oluşabilmesi adına sahip olduğu potansiyeli ve sunduğu perspektifi ortaya koymaktır. Çalışmada betimsel bir analiz yapılmış olup ortaya çıkan bulgular ilişkisel ve karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır. IFCN’nin bahsi geçen model bağlamında, kamuoyunun doğru ve şeffaf bir şekilde bilgilendirilmesi adına önemli bir misyon üstlendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamuyu Bilgilendirme Modeli, Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı, IFCN, Doğrulama Platformları.

Kaynakça

• Associated Press. (2023). Corrections/Correctives. 2 20, 2023 tarihinde https://www.ap.org/about/news-values-and-principles/telling-the-story/corrections-correctives adresinden alındı
• Aydın, A. F. (2020). Post-truth dönemde sosyal medyada dezenformasyon: Covid-19 (yeni koronavirüs) pandemi süreci. ASYA STUDIES, 12, s. 76–90.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), s. 368–388.
• Brandtzaeg, P. B., & Folstad, A. (2017). Trust and distrust in online fact-checking services. Communications of the ACM, 60(9), s. 65–71.
• Budak, G., & Budak, G. (2014). İmaj mühendisliği vizyonundan halkla ilişkiler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cambridge Dictionary. (2023). Partisan. 2 11, 2023 tarihinde https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce-t%C3%BCrk%C3%A7e/partisan adresinden alındı
• Çömlekçi, M. F. (2019). Sosyal medyada dezenformasyon ve haber doğrulama platformlarinin pratikleri. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), s. 1549–1563.
• Çömlekçi, M. F. (2020a). Kamu diplomasisinin genişleyen repertuarı: Medya okuryazarlığı ve doğruluk kontrol platformları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 33, s. 211–229.
• Çömlekçi, M. F. (2020b). Combating Fake News Online. Amoruso, Dalkir et al. içinde, Navigating fake news (s. 273–289).
• Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Sosyal medya haberlerine güven ve kullanıcı teyit alışkanlıkları üzerine bir inceleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 30, s. 55–77.
• Çömlekçi, M. F., & Bozkanat, E. (2021). İnfodemide dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit davranışları. Istanbul University Journal of Sociology, 41(1), s. 103–125.
• Dai, T. U. (2014). Medya işletmelerinde denetimin finansal yönetimdeki önemi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41), s. 325–342.
• Edelman. (2021). 2021 Edelman Trust Barometer. 3 20, 2023 tarihinde https://www.edelman.com/trust/2021-trust-barometer adresinden alındı
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), s. 140–147.
• Erkan, G., & AYHAN, A. (2018). Siyasal iletişimde dezenformasyon ve sosyal medya: bir doğrulama platformu olarak teyit.org. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(29. Özel Sayısı), s. 202–223.
• Eugenia Mitchelstein, & Boczkowski, P. J. (2009). Between tradition and changeA review of recent research on online news production. Journalism, 10(5), s. 562–586.
• Evers, H. (2010). İnternet haberciliği: yeni etik sorunlar mı? Ç. Bülent, & T. Hakan (Dü) içinde, Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 322-328). Fersa Matbaacılık.
• Fabry, M. (2017). Here’s how the first fact-checkers were able to do their jobs before the internet. 01 20, 2023 tarihinde https://time.com/4858683/fact-checking-history/ adresinden alındı
• Gezgin, S. (2002). Medyanın toplumsal işlevi ve kamuoyu oluşumu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 12(1), s. 11–20.
• Göksel, A. B., & Yurdakul, N. B. (2004). Temel halkla ilişkiler bilgileri. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Graves, L. (2007). The affordances of blogging: A case study in culture and technological effects. Journal of Communication Inquiry, 31(4), s. 331–346.
• Graves, L. (2013). Deciding what's true: Fact-checking journalism and the new ecology of news. Colombia University.
• Greenslade, R. (2016). Here's the truth: 'fake news' is not social media's fault. 01 23, 2023 tarihinde https://www.theguardian.com/media/greenslade/2016/nov/23/heres-the-truth-fake-news-is-not-social-medias-fault adresinden alındı
• Grunig, J. E. (1989). Symmetrical presuppositions as a framework for public relations theory. Botan C. H. & Hazleton V. Jr (Eds.), Public Relations Theory (s. 17–44). içinde
• Grunig, J. E., & Hunt, T. (1984). Managing public relations. London: Holt, Rinehart and Winston.
• Guardian, T. (2023). Corrections and clarifications. 03 20, 2023 tarihinde https://www.theguardian.com/theguardian/series/correctionsandclarifications adresinden alındı
• Holland, E. (2017). Reducing partisan bias in political reporting for a better ınformed public. 4 2, 2023 tarihinde https://digitalcommons.calpoly.edu/joursp/124 adresinden alındı
• Humprecht, E. (2020). How do they debunk “fake news”? a cross-national comparison of transparency in fact checks. Digital Journalism, 8(3), s. 310–327.
• IFCN. (2018). State of the fact-checkers 2018. 01 11, 2023 tarihinde https://cdn.teyit.org/wp-content/uploads/2019/07/State-Fact-Checkers_2018.pdf adresinden alındı
• IFCN. (2019). State of the fact-checkers 2019. 01 11, 2023 tarihinde https://cdn.teyit.org/wp-content/uploads/2019/07/State-Fact-Checkers_2019.pdf adresinden alındı
• IFCN. (2020). State of the fact-checkers 2020. 1 11, 2023 tarihinde https://www.poynter.org/wp-content/uploads/2020/06/IFCN_2020_state-of-fact-checking_ok.pdf adresinden alındı
• IFCN. (2021). State of the fact-checkers 2021. 1 12, 2023 tarihinde https://www.poynter.org/wp-content/uploads/2022/01/IFCN_2022_StateFactChecking2021_v05.pdf adresinden alındı
• IFCN. (2023a). Empowering fact-checkers worldwide. 2 10, 2023 tarihinde https://www.poynter.org/ifcn/ adresinden alındı
• IFCN. (2023b). Verified signatories of the ifcn code of principles. 19.20.2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/signatories adresinden alındı
• IFCN. (2023c). Application process for the ifcn code of principles. 2 19, 2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/process adresinden alındı
• IFCN. (2023d). Meet our external assessors. 2 20, 2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/external-assessors adresinden alındı
• IFCN. (2023e). The commitments of the code of principles. 3 3, 2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/know-more/the-commitments-of-the-code-of-principles adresinden alındı
• IFCN. (2023f). Our complaints policy. 3 2, 2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/complaints-policy adresinden alındı
• Ireton, C., & Posetti, J. (2018). Journalism, ‘fake news’ & disinformation: Handbook for journalism education and training. (UNESCO, Prodüktör) 2 28, 2023 tarihinde https://en.unesco.org/fightfakenews adresinden alındı
• Jurkowitz, M., Mitchell, A., Shearer, E., & Walker, M. (2020). U.S. media polarization and the 2020 election: A nation divided. 03 17, 2023 tarihinde https://www.pewresearch.org/journalism/2020/01/24/u-s-media-polarization-and-the-2020-election-a-nation-divided/ adresinden alındı
• Karadağ, G. H., & Ayten, A. (2020). Türkiye’de doğrulama/teyit platformlarının karşılaştırmalı incelemesi: dogrulukpayi.com ve teyit.org. Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, s. 483–501.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Dergisi, 1(1), s. 62–80.
• Kavaklı, N. (2019a). Üniversite öğrencileri arasında internet doğrulama/teyit platformlarının kullanımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), s. 398–411.
• Kavaklı, N. (2019b). Yalan haberle mücadele ve internet teyit/doğrulama platformları. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), s. 663–682.
• Kesgin, Y., & Gül Ünlü, D. (2021). Covıd-19 aşısı ve yalan haber: aşılanma öncesinde bireylerin yalan haber içeriklerini fark etme, takip etme ve teyit etme eğilimlerinin belirlenmesi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 35, s. 32–55.
• Kriplean, T., Bonnar, C., Borning, A., Kinney, B., & Gill, B. (2014). Integrating on-demand fact-checking with public dialogue. S. Fussell. içinde New York, NY: ACM.
• Langin, K. (2018). Fake news spreads faster than true news on Twitter—thanks to people, not bots. 3 13, 2023 tarihinde https://www.science.org/content/article/fake-news-spreads-faster-true-news-twitter-thanks-people-not-bots adresinden alındı
• Lerner-Rubin, D. (2019). Fact-checking fact-checkers. 2 16, 2023 tarihinde https://www.jpost.com/International/Fact-checking-fact-checkers-605142 adresinden alındı
• Levendusky, M. S. (2013). Why do partisan media polarize viewers? American Journal of Political Science, 57(3), s. 611–623.
• Lowrey, W. (2017). The emergence and development of news fact-checking sites: Institutional logics and population ecology. Journalism Studies, 18(3), s. 376–394.
• McIntyre, L. (2018). Post-truth. Massachusetts: The MIT Press.
• Mitchell, A., Jurkowitz, M., Oliphant, J. B., & Shearer, E. (2020). Americans who mainly get their news on social media are less engaged, less knowledgeable. 2 20, 2023 tarihinde https://www.pewresearch.org/journalism/2020/07/30/americans-who-mainly-get-their-news-on-social-media-are-less-engaged-less-knowledgeable/ adresinden alındı
• Mitchelstein, E., & Boczkowkski, P. J. (2009). Between Tradition and Change A Review of Recent Research on Online News Production. Journalism, s. 562-586.
• Okay, A., & Okay, A. (2002). Halkla ilişkiler ve medya. İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Okay, A., & Okay, A. (2014). Halkla ilişkiler: kavram, strateji ve uygulamaları. Der Yayınları.
• Owen, L. H. (2016). Clamping down on viral fake news, Facebook partners with sites like Snopes and adds new user reporting. 02 13, 2023 tarihinde https://www.niemanlab.org/2016/12/clamping-down-on-viral-fake-news-facebook-partners-with-sites-like-snopes-and-adds-new-user-reporting/ adresinden alındı
• Owen, L. H. (2019). Clamping down on viral fake news, Facebook partners with sites like Snopes and adds new user reporting. 2 19, 2023 tarihinde https://www.niemanlab.org/2016/12/clamping-down-on-viral-fake-news-facebook-partners-with-sites-like-snopes-and-adds-new-user-reporting/ adresinden alındı
• Örsek, B. (2020). Certificate validity period. 2 15, 2023 tarihinde https://twitter.com/baybarsorsek/status/1266404451872657411 adresinden alındı
• Örsek, B., & Özsoy, F. F. (2020). Ifcn’s code of principles transparency report for 2020. 2 27, 2023 tarihinde https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/storage/docs/IFCN-s-Code-of-Principles-Transparency-Report-for-2020.pdf adresinden alındı
• Özüpek, M. N. (2003). Halkla ilişkiler faaliyetleri ve basın. Selçuk İletişim, 2(4), s. 84–89.
• Peltekoğlu, F. B. (2009). Halkla ilişkiler nedir? İstanbul: Beta Basım.
• Reuters. (2021). Digital news report 2021. 3 20, 2023 tarihinde https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/digital-news-report/2021 adresinden alındı
• Reuters. (2023). About Reuters fact check. 02 18, 2023 tarihinde https://www.reuters.com/fact-check/about adresinden alındı
• Seitel, F. P. (2016). Halkla ilişkiler uygulaması. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Snopes. (2023). About us. 1 20, 2023 tarihinde https://www.snopes.com/about/ adresinden alındı
• Snyder, H. (2019). Literature review as a research methodology: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 104(104), s. 333–339.
• Soyadı, A. (2020, Temmuz). Çalışma Başlığı. Selçuk İletişim, 13(2), 1-12.
• Stencel, M., Ryan, E., & Luther, J. (2022). Fact-checkers extend their global reach with 391 outlets, but growth has slowed - Duke Reporters' Lab. 1 18, 2023 tarihinde https://reporterslab.org/fact-checkers-extend-their-global-reach-with-391-outlets-but-growth-has-slowed/ adresinden alındı
• Tardaguila, C. (2019). You can now report a suspicious Instagram post and expect a certified U.S. fact-checker to verify it. 2 14, 2023 tarihinde https://www.poynter.org/reporting-editing/2019/you-can-now-report-a-suspicious-instagram-post-and-expect-a-certified-fact-checker-to-verify-it/ adresinden alındı
• The Guardian. (2023). Corrections and clarifications. 3 20, 2023 tarihinde https://www.theguardian.com/theguardian/series/correctionsandclarifications adresinden alındı
• The New York Times. (2023). How does the new york times handle corrections? 3 21, 2023 tarihinde https://www.nytimes.com/article/new-york-times-corrections.html adresinden alındı
• Theaker, A. (2006). Halkla ilişkilerin el kitabı. MediaCat Kitapları.
• Tortop, N. (1998). Halkla ilişkiler. Yargı Yayınları.
• Toth, E. L. (2002). Postmodernism for modernist public relations: the cash value and application of critical research in public relations. Public Relations Review, 28(3), s. 243–250.
• Tunçer, S., & Tam, M. S. (2022). The covid-19 infodemic: misinformation about health on social media in Istanbul. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 40, s. 340–358.
• Uluk, M. (2021). Hakikat sonrası çağda yeni medya ve yalan haber. Ankara: Dorlion Yayınevi.
• Wearesocial, & Hootsuite. (2022). Digital 2022. 3 14, 2023 tarihinde https://wearesocial.com/us/blog/2022/01/digital-2022/ adresinden alındı
• Wikipedia. (2023a). Poynter institute. 2 8, 2023 tarihinde https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Poynter_Institute&oldid=1138049457 adresinden alındı
• Wikipedia. (2023b). Partizanlık. 2 11, 2023 tarihinde https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Partizanlık&oldid=27268073 adresinden alındı
• Yaşar, İ. H., & Uğurhan, Y. Z. (2021). Sosyal medyada güven ve teyit: Sosyal medya kullanım sıklığı bağlamında bir inceleme. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), s. 32–52.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yumrutaş, M. (2022). Covid-19 pandemi sürecinde aşı haberleri ve haber doğrulama platformları: “doğruluk payı” ve “teyit” örnekleri. Etkileşim, 9, s. 194–222.