Natural Environmental Conditions in the Eastern Part of Beyşehir Lake and its Impact on Land Use

Yıl 2023, Sayı: 51, 206 - 224, 31.08.2023

Gülhan Aydın , Recep Bozyiğit

https://doi.org/10.52642/susbed.1285682

Cited By: 1

Öz

This study aims to reveal the natural environment conditions in the east of Beyşehir Lake and their effects on land use. Among the problems that arise due to the current land use; the inability to use agricultural potential efficiently, the destruction of forest areas and the transformation of them into agricultural areas, severe erosion due to high slope and incorrect land use, pollution of rivers with wastewater of neighborhoods, increase in the number of ponds and establishment of settlements on agricultural areas are included.
In the coastal plain and plateau areas in the eastern part of Beyşehir Lake, agricultural lands cover large areas. 52% of agricultural land (839 km2); It was concluded that 29% (461 km2) is dry agriculture, 12% (196 km2) is mixed agriculture and 11% (182 km2) is irrigated agriculture. In mountainous areas, bush and herbaceous plants (26%) and forest areas (9%) have an important place. The biggest change in land use in the research area is the increase in irrigated agricultural lands on the coastal plain. The positive and negative results of the increase in irrigated agricultural areas have emerged. Its positive results include an increase in product pattern and quantity; Among the negative results are the changes in the physical and chemical properties of the waters of Beyşehir Lake.
As a result, the solution of the problems related to land use around the lake can only be achieved through sustainable planning appropriate to the natural potential of the site.

Anahtar Kelimeler

Beysehir Lake, Land Use, Natural Environmental Conditions, Remote Sensing.

Beyşehir Gölü’nün Doğu Kesiminde Doğal Ortam Koşulları ve Arazi Kullanımına Etkisi

Öz

“Beyşehir Gölü’nün doğu kesiminde doğal ortam koşulları ve arazi kullanımına etkisi” adlı çalışma, arazi kullanımına etki eden doğal ortam koşullarını ve bunların arazi kullanımındaki etkilerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışma süresi boyunca farklı tarihlerde ve sahanın farklı yerlerinde arazi gözlemleri ve tetkikler yapılmıştır. Elde edilen bulgular dahilinde konu amacına uygun haritalar ArcGIS, ArcMap arayüzü, 10.5 sürümü kullanılarak hazırlanmıştır.
Araştırma sahasındaki doğal ortam koşullarının arazi kullanımı üzerinde olumsuz sonuçları bulunmaktadır. Bu sonuçlar arasında; tarımsal potansiyelin verimli kullanılamaması, orman alanlarının tahrip edilerek tarım alanlarına dönüştürülmesi, yüksek eğim ve yanlış arazi kullanımı nedeniyle şiddetli erozyon, mahallelerin atık suları ile akarsuların kirletilmesi, gölet sayısının artması ve yerleşmelerin tarım alanlarına kurulması yer almaktadır.
Beyşehir Gölü’nün doğu kesimindeki kıyı ovası ve plato sahalarında tarım alanları geniş sahalar kaplamaktadır. %52’lik orana sahip tarım alanlarının (839 km2); %29’u (461 km2) kuru tarım, %12’si (196 km2) karışık tarım ve %11’i (182 km2) ise sulu tarım alanı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dağlık kesimlerde ise maki ve otsu bitkiler (%26) ve ormanlık sahalar (%9) önemli yer tutar. Araştırma sahasındaki arazi kullanımında en büyük değişim kıyı ovası üzerindeki sulu tarım arazilerindeki artıştır. Sulu tarım alanlarındaki artışın olumlu ve olumsuz sonuçları ortaya çıkmıştır. Olumlu sonuçları arasında ürün deseni ve miktarındaki artış; olumsuz sonuçları arasında ise Beyşehir Gölü sularının fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki değişimlerdir.
Sonuç olarak, göl çevresinde arazi kullanımı ile ilgili problemlerin çözümü ancak sahanın doğal potansiyeline uygun, sürdürülebilir planlamalarla sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Beyşehir Gölü, Arazi kullanımı, Doğal ortam koşulları, Uzaktan Algılama

Kaynakça

• Ateşoğlu, A. (2021). Konya Kapalı Havzası Uzun Dönem Bitki Örtüsü İndeksi Verilerinin İzlenmesi ve Eğilim Analizi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 36(2), s. 346-356. https://doi.org/10.7161/omuanajas.908576
• Ateşoğlu, A., Arıkan, T., & Yıldız, S. (2019). Konya Kapalı Havzası Orman, Mera ve Tarım Alanlarının Değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(3), s. 821-832. https://doi.org/10.24011/barofd.541386
• Aydın, G., & Bozyiğit, R. (2022). Beyşehir Gölü’nün Doğu Kesiminde Jeomorfolojik AK/AÖ (Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü) Değişiminin Corine Sistemine Göre Analizi (1990-2018). SBedergi, 6(11), s. 311-329. https://doi.org/10.29228/sbe.66008
• Bahadır, M. (2013). Kovada Gölü Milli Parkı’nın Sürdürülebilir Yönetimi,. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), s. 287-310. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunidcd/issue/2458/31329 adresinden alındı
• Bayar, R., & Karabacak, K. (2017). Ankara İli Arazi Örtüsü Değişimi (2000-2012). Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(1), s. 59-76. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000181
• Bozyiğit, R., & Güngör, Ş. (2013). Konya ovasının toprakları ve sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(24), s. 169-200. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/471/3836 adresinden alındı
• Cuceloglu, G., Abbaspour, K., & Ozturk, I. (2017). Assessing the Water-Resources Potential of Istanbul by Using a Soil and Water Assessment Tool (SWAT) Hydrological Model. Water, 9(10), s. 814. https://doi.org/10.3390/w9100814
• Cüceloğlu, G., Seker, D., Tanık, A., & Öztürk, İ. (2021). Analyzing Effects of Two Different Land Use Datasets on Hydrological Simulations by Using SWAT Model. International Journal of Environment and Geoinformatics, 8(2), s. 172-185. https://doi.org/10.30897/ijegeo.828112
• Çelik, M. (2014). İslâhiye İlçesi Arazi Kullanımı Üzerinde Yükselti, Eğim ve Toprak Faktörlerinin Etkisi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), s. 173-186. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kilissbd/issue/45259/566875 adresinden alındı
• D.S.İ. (2020). İşletmede Olan Sulama Tesisleri Raporu.
• Erinç, S. (1959). Bölge Planı Nasıl Yapılır?,. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enst. Dergisi,(10), s. 39-41.
• Erinç, S. (1963). Tatbiki Coğrafya ve Planlama,. Şehircilik Konferansları,. İstanbul.: İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yay.
• Erol, O. (1959). Mihalıççık Dağlarının Jeomorfolojisi ve Araziden Faydalanma. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi,(17), s. 3-4.
• Garipağaoğlu, N. (2012). Havza Planlamalarında Coğrafyanın Rolü ve Türkiye’de Havza Planlamacılığı,. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,, 16(2), s. 303-336. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2830/38438 adresinden alındı
• Garipağaoğlu, N., Şahin, C., Çeker, A., & Şenol, C. (2015). Çayağzı (Riva) Havzası’nın Doğal Ortam Koşulları (Jeolojik-Jeomorfolojik-Hidrografik Açıdan) ve Sürdürülebilir Kullanım Üzerindeki Rolü. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(31), s. 48-81. https://doi.org/10.14781/mcd.73355
• Gözenç, S. (1969). Bolu Ovası ve Yakın Çevresinde Araziden Yararlanma, ‘Land Use’. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst.
• Gözenç, S. (1975). Arazinin Kullanılması ve Değerlendirilmesinin Coğrafi Yönden Tetkiki. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enst. Dergisi, s. 20-21.
• Gözenç, S. (1978). Küçük Menderes Havzasında Arazinin Kullanılışı ve Sınıflandırılması. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
• Houghton, R. (2003). Revised estimates of the annual net flux of carbon to the atmosphere from changes in land use and land management 1850-2000. Tellus B,, 55(2), s. 378-390. https://doi.org/10.1034/j.1600-0889.2003.01450.x
• Mater, B. (1977). Datça Yarımadasında Arazi Sınıflandırılması. İ.Ü. Coğr. Enst. Derg(21), s. 189-210.
• Mater, B. (1982). Urla Yarımadasında Arazinin Sınıflandırılması İle Kullanılışı Arasındaki İlişkiler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
• Meyer, W., & II.Turner, B. (1994). Changes In Land Use And Land Cover: A Global Perspective. Cambridge University Press.
• MTA. (2016). 1/100 000 Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi Konya M-27 Paftası. 227. MTA Yayınları.
• Özçağlar, A. (1994). Çarşamba Ovası ve Yakın Çevresinde Araziden Faydalanma. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi(3), s. 93-128.
• Özdemir, M., & Bahadır, M. (2010). Uzaktan Algılama İle Acıgöl Havzası’nda Arazi Kullanımının Zamansal Değişim Analizi (1975-2005),. The Journal Of International Social Research, 3(12), s. 335-351. https://hdl.handle.net/11630/8166 adresinden alındı
• Paudel, B., Yi-li, Z., Shi-cheng, L., Lin-shan, L., Xue, W., & Khanal, N. (2016). Review of studies on land use and land cover change in Nepal. Journal of Mountain Science,(13), s. 643-660. https://link.springer.com/article/10.1007/s11629-015-3604-9 adresinden alındı
• Sarı, H., & Özşahin, E. (2016). CORİNE Sistemine Göre Tekirdağ İlinin AKAÖ (Arazi Kullanımı/ Arazi Örtüsü) Özelliklerinin Analizi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 30(1), s. 13-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/alinterizbd/issue/24325/257756 adresinden alındı
• Sarış, F., & Gedik, F. (2021). Konya Kapalı Havzası’nda Meteorolojik Kuraklık Analizi. Coğrafya Dergisi(42), s. 295-308. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iucografya/issue/63677/885519 adresinden alındı
• Selçuk Biricik, A. (1982). Beyşehir Gölü Havzası’nın Strüktural ve Jeomorfolojik Etüdü. İstanbul Ün. Coğ. Enst. Yayınları.
• Selçuk, S., Cebeci, M., Köker, B., & Yılmaz, Z. (2021). Konya İli Arazi Kullanım/Örtüsü Değişim Analizi. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 4(2), s. 100-114. https://doi.org/10.51552/peyad.1033847
• Sokouti, R., & Nikkami, D. (2017). Optimizing land use pattern to reduce soil erosion. Eurasian Journal of Soil Science, 6(1), s. 75-83. https://doi.org/10.18393/ejss.284269
• Soyaslan, İ., & Hepdeniz, K. (2018). Beyşehir Gölü Havzasının Yeraltısuyu Akım Modellemesi Esaslı Hidrojeolojik Özelliklerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Ün. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), s. 63-74. https://doi.org/10.29048/makufebed.358206
• Taş, B., & Yakar, M. (2010). Afyonkarahisar İlinde Yükselti Basamaklarına Göre Arazi Kullanımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(8), s. 57-76. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000107
• Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enst. Yay.
• Turoğlu, H. (2000). Doğal Ortam Analizi ve Düzenleme-Planlama Çalışmaları. Coğrafya Dergisi,(8), s. 201-212.
• Tümertekin, E. (1961). Bölge Planlamasında Coğrafyacının Rolü. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enst. Dergisi(11).
• Türkan, O. (2016). Çankırı İlinde Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılışı. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, (s. 414-429). Ankara.