Doğal Afet ve Kriz Yönetiminde Sosyal Medyanın Etkisi: Kahramanmaraş Merkezli Deprem Felaketi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Sayı: 51, 322 - 333, 31.08.2023

Derya Şahin , Ezgi Zengin Demirbilek

https://doi.org/10.52642/susbed.1289335

Cited By: 7

Öz

Doğal afetler, büyük oranda veya tamamen insan kontrolü dışında gelişerek genellikle toplumda endişe, korku ve kargaşa yaratan hadiselerdir. Doğal afetler, kendisinden ziyade ortaya çıkarttığı sosyal, fiziksel ve ekonomik sonuçları ile önem kazanmaktadır. Doğal afetlerin yaşandığı dönemlerde kriz yönetimi kavramı da sıklıkla gündeme gelmektedir. Bu süreçte esas olan afet öncesinde gerekli önlemlerin alınmış olması ve bunun neticesinde de afet kaynaklı zararların en aza indirgenmesidir. Özellikle internet ve teknolojinin hayatın vazgeçilmez bir parçası olduğu günümüzde afet ve kriz yönetiminde yeni teknikler geliştirilmektedir. Sosyal medya ise son zamanlarda afet kaynaklı krizlerde ve kriz yönetiminde önemli rol oynamaktadır. Yapılan çalışmada 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki deprem sonrasında Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)’nın Twitter kullanım pratiklerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi merkez olmak üzere 11 ili derinden etkileyen deprem felaketi sonrasında sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlar ve haber içerikleri ile medya ve etik konularında düzenlenen AFAD‟ın Twitter paylaşımlarındaki ulusal ve uluslararası metinler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen değerlendirmeler sonucunda afet ve kriz süreçlerinde sosyal medya araçlarının etkin bir şekilde işlev gördüğü gözlemlenmiştir. Aynı zamanda afet ve kriz iletişim stratejilerinin, sosyal paylaşım platformu olan Twitter ile birlikte işlerlik kazandığı araştırma sonuçları neticesinde tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra elde edilen içeriksel sonuçlar da afet ve kriz iletişiminde sosyal medyanın ‘‘etkili iletişim’’ kurma sürecinde tamamlayıcı bir rol üstlendiğini ve bu doğrultuda vatandaşlara yol gösterici olduğunu desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal Afet, Kriz Yönetimi, Deprem, Sosyal Medya

The Impact of Social Media in Natural Disaster and Crisis Management: A Study on the Kahramanmaras Earthquake Disaster

Öz

Natural disasters are events that occur largely or completely beyond human control, often causing fear, anxiety, and chaos in society. Natural disasters are important not only for themselves, but also for the social, physical, and economic consequences they create. During times of natural disasters, the concept of crisis management is frequently brought up. The most important aspect of this process is to take necessary precautions before a disaster occurs, in order to minimize the damage caused by the disaster. Especially in today's world where the internet and technology are an essential part of life, new techniques are being developed in the field of disaster and crisis management. Recently, social media has played an important role in crises caused by natural disasters and in crisis management. In this article, social media posts and news content shared on social media platforms were analyzed using the content analysis method, following the earthquake disaster that deeply affected 11 provinces, centering around Pazarcık district of Kahramanmaraş. National and international texts on media and ethics were also examined. The evaluations made showed that social media tools function effectively in disaster and crisis processes. At the same time, it was determined that communication strategies for disaster and crisis, together with the social sharing platform Twitter, were effective based on research results. In addition, the content analysis results also support that social media plays a complementary role in the process of establishing "effective communication" in disaster and crisis communication, and guides citizens accordingly.

Anahtar Kelimeler

Natural Disaster, Crisis Management, Earthquake, Social Media.

Kaynakça

• Alexander, D. (2013). Social Media in Disaster Risk Reduction and Crisis Management. Sci Eng Ethics Social Media in Disaster Risk Reduction and Crisis Management. Sci Eng Ethics , 717-733.
• Beachler, N. (2018). Afet, Risk ve Zarar Azaltmada İletişim Stratejisinin Rolü. 2nd International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management. Sakarya.
• Büyükkaracığan, N. (2016). Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Kriz ve Afet Yönetim Çalişmalarinin Mevzuat Açisindan Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 195-219.
• Demirtaş, H. (2000). Kriz Yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 353-373.
• Erdik, M. (1999). İstanbul’da Olası Depreme Hazırlık: Deprem Senaryoları. Bilim ve Teknik, 54.
• Ergünay, A. (2009). Doğal Afetler ve Sürdürülebilir Kalkınma. Deprem Sempozyumu. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Gul, S. S. (2018). Twitter sentiments related to natural calamities: Analysing tweets related to the Jammu and Kashmir floods of 2014. The Electronic Library, 38-54.
• Lachlan, K. S. (2016). Social media and crisis management: CERC. Search Strategies, and Twitter Content, Computers in Human Behavior, 647-652.
• Lovari, A. &. (2019). Social media in disaster communication: A case study ofstrategies, barriers, and ethical implications. WILEY, 2-9.
• Phengsuwan, J. S. (2021). Use of Social Media Data in Disaster Management: A Survey. Future Internet 2021, 2-24.
• Sayımer, İ. (2008). Sanal Ortamda Halkla İlişkiler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Soyadı, A. (2020, Temmuz). Çalışma Başlığı. Selçuk İletişim, 13(2), 1-12.
• Spielhofer, T. G. (2016). Data mining Twitter during the UK floods: Investigating the potential use of social media in emergency management. International Conferance on Information and Communication Technologies for Disaster Management.
• Usta, E. &. (2021). fetlerde Sosyal Medya Kullanımı ve Etik İkilemler: İzmir Seferihisar Depremi. Afet ve Risk Dergisi, 249-269.
• Weinberg, T. (2009). The New Community Rules: Marketing On The Social Rules. USA: O'Reilly Media.
• Wisner, B. B. (2003). At Risk-Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters. Routledge: Taylor and Francois Group.
• Zincir, O. &. (2013). Kriz Yönetimi ve Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı. İ.Ü. Siyasi Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65-82.