Türkiye’de Göç Çalışmaları Üzerine Bir Alanyazın Taraması

Yıl 2023, Sayı: 52, 211 - 232, 27.12.2023

Rukiye Çorlu

https://doi.org/10.52642/susbed.1346795

Öz

Göç, fiziksel olarak yer değiştirmenin ötesinde sosyal, kültürel, hukuki, ekonomik, politik olmak üzere çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Bu açıdan göç, toplumsal yaşamın her alanına dair bilgiler sunmaktadır. Türkiye’de göç çalışmaları geç bir dönemde 2000’lerde başlasa da bu alanda önemli adımlar atılmaktadır. Bu çalışmada göç konulu tezlerin alanyazın taraması yapılmıştır. Bu kapsamda ele alınan konular, odaklanılan kavramlar, kullanılan yöntem ve teknikler ortaya konularak göç çalışmalarının mevcut durumunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan bu çalışmada yorumlayıcı yaklaşıma dayanan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada veriler Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edilmiş ve doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Göç alanında yapılan tüm çalışmaların analiz edilmesi mümkün olmamaktadır. Bu nedenle amaçlı örnekleme gidilmiş ve 2010-2022 yılları arasında sosyoloji ana bilim dalında yapılmış olan göç konulu tezler örnekleme dâhil edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan tarama sonucunda Suriye göçüyle birlikte göç alanında yapılan çalışmaların arttığı, çoğunlukla Türkiye’ye yönelen zorunlu göçlerin ele alındığı belirlenmiştir. Çalışmalarda ağırlıklı olarak nitel yöntemin kullanıldığı, veri toplama tekniği olarak mülakatın tercih edildiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte özellikle metodoloji alanında önemli hataların yapıldığı saptanmıştır. Tüm bu sonuçlarla birlikte hem göç alanında hem de metodoloji alanında yeni çalışmaların yapılması bir gereklilik olarak ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Göç Çalışmaları, Alanyazın Taraması, Metodoloji

A Literature Review on Migration Studies in Turkey

Öz

Beyond physical displacement, migration has a multidimensional structure including social, cultural, legal, economic and political. Migration offers insights into all areas of social life. Although migration studies in Turkey started late, important steps are being taken in this field. In this study, a literature review of theses on migration was conducted. In this context, it is aimed to determine the current status of migration studies by revealing the topics addressed, the concepts focused on, the methods and techniques used. Qualitative research method was used in this study. The data were obtained from the National Thesis database and document analysis technique was used. It is not possible to analyze all studies on migration. For this reason, purposive sampling was used and theses on migration in the field of sociology between 2010 and 2022 were included in the sample. The data obtained were subjected to content analysis. It has been determined that the number of studies in the field of migration has increased, mostly dealing with forced migration to Turkey, and predominantly using qualitative methods and interviews. With all these results, new studies should be conducted both in the field of migration and in the field of methodology.

Anahtar Kelimeler

Migration, Migration Studies, Literature Review, Methodology

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Abadan-Unat, N. (2007). Türk Dış Göçünün Aşamaları: 1950'li Yıllardan 2000'li Yıllara. A. Kaya, & B. Şahin (Der) içinde, Kökler ve Yollar Türkiye'de Göç Süreçleri (s. 3-18). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2019). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2023). Türkiye'nin Yeni Göçmenleri Suriyeliler. İstanbul: Palet Yayınları.
• Akşit, B. (1998). İç Göçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Bakış. A. İçduygu, & vd. (Der) içinde, Türkiye'de İç Göç (s. 22-37). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Alkar, E., & Atasoy, E. (2020). Türkiye'de Göç Üzerine Yapılan Doktora Tezlerine Yönelik Bir İçerik Analizi. TESAM Akademi Dergisi, 67-89.
• Bauman, Z. (2017). Kimlik. (M. Hazır, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik Analizinin Parametleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(174), 33-38.
• Erdoğan, M. M. (2018). Suriyeliler Barometresi ve Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M., & Kaya, A. (Der). (2016). Türkiye'nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye'ye Göçler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• GAÜN Göç Enstitüsü. (2018). 15.08.2023 tarihinde http://goc.gantep.edu.tr/pages.php?url=genel-bilgiler-53 adresinden alındı.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023). İstatistikler-Düzensiz Göç. 18.01.2023 tarihinde https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler adresinden alındı.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023). İstatistikler-Geçici Koruma. 15.08.2023 tarihinde https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alındı.
• İçduygu, A., & Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet Dönemi Türkiye'sinde Göç Hareketleri. O. Baydar (Der.) içinde, 75 Yılda Köylerden Şehirlere (s. 249-268). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• IOM. (2009). Uluslararası Göç Hukuku Göç Terimleri Sözlüğü. (R. Perruchoud, & J. Redpath-Cross, Dü.) Cenevre: IOM Uluslararası Göç Örgütü.
• Karpat, K. H. (2019). Osmanlı'dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kaya, A. (2016). İslam, Göç ve Entegrasyon: Güvenlikleştirme Çağı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kaya, A. (2018). Dünya'da ve Türkiye'de Göç Araştırmaları. 17.11.2022 tarihinde https://kureselcalismalar.com/dunyada-ve-turkiyede-goc-arastirmalari/ adresinden alındı.
• Koyuncu, A. (2011). Anadolu Kentlerine Göç: Konya Örneği. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(1), 130-145.
• Koyuncu, A. (2015). Kentleşme ve Göç. İstanbul: Hikmetevi Yayınları.
• McCarthy, J. (2020). Ölüm ve Sürgün Osmanlı Müslümanlarının Etnik Kıyımı (1821-1922). (F. Sarıkaya, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayınları.
• Neuman, W. L. (2022). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (Ö. Akkaya, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Özdemir, H. (2012). Türkiye'de İç Göçler Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Akademik Bakış Dergisi(30), 1-18.
• Sirkeci, İ., & Yüceşahin, M. M. (2014). Editörden: Türkiye'de Göç Çalışmaları. Göç Dergisi, 1(1), 1-10.
• TBMM. (2022). 10.05.2023 tarihinde https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d23/c003/b014/tbmm230030140470.pdf adresinden alındı.
• TC. Dışişleri Bakanlığı. (2022). Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşları. 15.08.2023 tarihinde https://www.mfa.gov.tr/yurtdisinda-yasayan-turkler_.tr.mfa#:~:text=Yurtd%C4%B1%C5%9F%C4%B1nda%20ya%C5%9Fayan%206%2C5%20milyonu,g%C3%B6%C3%A7%20olgusunun%20varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20ortaya%20%C3%A7%C4%B1kmaktad%C4%B1r. adresinden alındı.
• Tekeli, İ. (2011). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TÜİK. (2021). Yıllara ve Cinsiyete Göre İl/İlçe Merkezleri ve Belde/Köyler Nüfusu, 1927-2021. 15.08.2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 adresinden alındı.
• UNHRC. (2020). 10.08.2023 tarihinde https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri adresinden alındı.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayınları.
• YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden alındı.
• YÖK. (2022). Öğrenim Düzeyine Göre Öğrenci Sayısı. 12.01.2023 tarihinde https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden alındı.