Macroeconomic Determinants of the BIST Banking Sector: Fourier ARDL Approach

Yıl 2023, Sayı: 52, 285 - 295, 27.12.2023

Mustafa Ünlü

https://doi.org/10.52642/susbed.1349535

Öz

Financial markets and national economies are directly related. Financial markets are also developed in developed countries. In the financial market, banks are the most important intermediaries. Accordingly, in this study, I analyze the XBANK banking index, composed of banks whose shares are traded on Borsa Istanbul, as well as macroeconomic factors (1-month deposit rates, production index and TL/Dollar exchange rate) believed to have an impact on this index. An autoregressive distributed lag (ARDL) model based on Fourier functions is used to analyze the relationship between monthly data between November 2002 and May 2023. In light of the fact that there was no change in the Turkish government during the period specified, the study is based on data from the relevant period. According to the results, deposit interest rates and the banking index have a negative long-run relationship, while the exchange rate and the production index have a positive long-run relationship with the banking index. Error correction model results indicate short-run deviations from equilibrium convergences long-term uniformly.

Anahtar Kelimeler

XBANK, Fourier ADF, Fourier ARDL

BİST Bankacılık Sektörünün Makroekonomik Belirleyicileri: Fourier ARDL Yaklaşımı

Öz

Finansal piyasalar ve ülke ekonomileri arasında doğrudan bir ilişki mevcuttur. Gelişmiş ülkelerin finansal piyasalarının da gelişmiş olduğu görülmektedir. Finansal piyasalardaki aracı kurumların başında ise bankalar gelmektedir. Bu bakış açısıyla Borsa İstanbul’da hisseleri işlem gören bankaların oluşturmuş olduğu XBANK bankacılık endeksi ile bu endeks üzerinde etkili olduğu düşünülen makroekonomik faktörler (1 aylık mevduat faizleri, üretim endeksi ve TL/Dolar kuru) bu çalışmada ele alınmıştır. 2002 Kasım ve 2023 Mayıs dönemini kapsayan aylık veriler arasındaki ilişki Fourier fonksiyonlarına dayalı otoregresif dağıtılmış gecikme (ARDL) modeli yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Türkiye’de belirtilen dönem aralığında yönetimde bir değişiklik olmaması nedeniyle ilgili dönem verileriyle çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre 1 aylık mevduat faizleri ile bankacılık endeksi arasında negatif yönlü uzun dönemli bir ilişki, dolar kuru ve üretim endeksi ile bankacılık endeksi arasında pozitif yönlü uzun dönem ilişki tespit edilmiştir. Hata düzeltme modeli sonuçlarına göre ise kısa dönemde denge ilişkisinden sapmalara, uzun dönemde tek düze bir yakınsama olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

XBANK, Fourier ADF, Fourier ARDL

Kaynakça

• Afşar, A. (2007). Finansal Gelişme ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. The Journal of Accounting and Finance, 188-198.
• Alexandrou, G., Koulakiotis, A., & Dasilas, A. (2011). GARCH Modelling of Banking Integration in the Eurozone. Research in International Business and Finance, 25(1), 1-10. doi:https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2010.05.001
• Beck, T., & Levine, R. (2004). Stock Markets, Banks, and Growth: Panel Evidence. Journal of Banking & Finance, 28(3), 423-442. doi:https://doi.org/10.1016/S0378-4266(02)00408-9
• Boulila, G., & Trablesi, M. (2004). Fınancıal Development And Long-Run Growth: Evıdence From Tunısıa: 1962-1997. Savings and Development, 289-314.
• Bozoklu, Ş., Yılancı, V., & Görüş, M. Ş. (2020). Persistence in Per Capita Energy Consumption: A Fractional Integration Approach with a Fourier Function. Energy Economics, 91(2020), 1-12. doi:https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.104926
• Calderón, C., & Liu, L. (2003). The direction of causality between financial development and economic growth. Journal of Development Economics, 321-334.
• Canoruç, S., & Tayır, T. (2022). Menkul Kıymet Borsaları, Döviz Kuru, Faiz Oranı ve Altın Fiyatlarının Bankacılık Sektörü Üzerindeki Etkisi. ETÜ Sentez İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi(9), 21-35. doi:10.47358/sentez.2022.34
• Choong, C. K., Yusop, Z., Law, S. H., & Sen, V. K. (2003). Financial Development and Economic growth in Malaysia: the Stock Market Perspective. Macroeconomics, 178-183.
• Christopoulos, D. K., & Leon-Ledesma, M. A. (2011). International output convergence, breaks, and asymmetric adjustment. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 15(3), 1-35. doi:https://doi.org/10.2202/1558-3708.1823
• Cole, R. A., Moshirian, F., & Wu, Q. (2008). Bank stock returns and economic growth. Journal of Banking & Finance, 32(6), 995-1007. doi:https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2007.07.006
• Dağıdır, C. (2010). Türk bankacılık sektöründe karlılık ve makro ekonomik değişkenlerle ilişkisi. Ekonomi bilimleri dergisi, 25-33.
• Dalkılıç, N., Gülcemal, M. E., & Tansoy, H. (2021). Makroekonomik Faktörlerin Bist Bankalar Endeksi Üzerindeki Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 897-905. doi:10.29106/fesa.1029760
• Diamond, D. W., & Dybvig, P. H. (1986). Banking Theory, Deposit Insurance, and Bank Regulation. The Journal of Business , 55-68.
• Goldberg, L. S. (2009). Understanding Banking Sector Globalization. IMF Staff Papers, 171-197.
• Goodhart, C. A. (2011). The Changing Role of Central Banks. Financial History Review, 135-154.
• Kalkavan, H., Eti, S., & Yüksel, S. (2020). Türkiye’deki Bankacilik Sektörü, Sanayi Gelişimi ve Ekonomik Büyüme Arasindaki İlişkinin VAR Analizi ile İncelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 56-74. doi:https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.603234
• Kendirli, S., & Çankaya, M. (2016). Döviz kuru ve enflasyonun bist banka endeksi üzerindeki etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 215-227.
• Levine, R., & Zervos, S. (1998). Stock Markets, Banks, and Economic Growth. The American Economic Review, 537-558.
• Mensah, J. O., & Premaratne, G. (2018). Dependence patterns among Asian banking sector stocks: A copula approach. Research in International Business and Finance, 45, 357-388. doi:https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2017.07.169
• Mensah, J. O., & Premaratne, G. (2018). Integration of ASEAN banking sector stocks. Journal of Asian Economics, 59, 48-60. doi:https://doi.org/10.1016/j.asieco.2018.10.001
• Özkul, G., & Akgüneş, A. O. (2015). Makro Ekonomik Faktörlerin Bankacılık Sektörü Getirileri Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 272-298.
• Öztürk, H. (2016). Türk Bankacılık Sektörünü Etkileyen Makro Ekonomik Faktörlerin Ampirik Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 11-29.
• Pradhan, R. P., Arvin, M. B., Hall, J. H., & Bahmani, S. (2014). Causal nexus between economic growth, banking sector development, stock market development, and other macroeconomic variables: The case of ASEAN countries. Review of Financial Economics, 23(4), 155-173. doi:https://doi.org/10.1016/j.rfe.2014.07.002
• Rahimzadeh, F. (2012). Banking Sector, Stock Market and Economic Growth: Evidence From Mena Countries. International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, 4(2), 181-190.
• Řepková, I. (2015). Banking Efficiency Determinants in the Czech Banking Sector. Procedia Economics and Finance, 191-196.
• Santos, J. A. (2001). Bank Capital Regulation in ContemporaryBanking Theory: A Review of the Literature. Financial Markets, Institutions & Instruments, 41-84.
• Şahin, E. E. (2020). Bankacılık Endeksi ile Seçilmiş Makroekonomik Faktörler Arasındaki Asimetrik İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 351-369. doi:https://doi.org/10.16951/atauniiibd.679812
• Topaloğlu, E. E., & Karakozak, Ö. (2018). Makroekonomik Faktörler ve Pay Senedi Getirisi: BIST Banka Endeksi Firmaları Üzerine Panel Veri Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 199-216.
• Yaya, O. S., Ogbonna, A. E., & Mudida, R. (2019). Hysteresis of Unemployment Rates in Africa: New Findings From Fourier ADF Test. Quality & Quantity, 53(2019), 2781-2795. doi:https://doi.org/10.1007/s11135-019-00894-6
• Yılancı, V., Bozoklu, Ş., & Görüş, M. Ş. (2020). Are BRICS Countries Pollution Haven? Evidence From a Bootstrap ARDL Bounds Testing Aprroach with a Fourier Function. Sustainable Cities and Society, 55(2020), 1-12. doi:https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102035
• Zengin, B. (2020). Faiz Oranları, ABDDoları, Euro ve BIST 100’ün BISTBankacılık Endeksi İle İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İşletme Akademisi Dergisi, 77-87.
• Zeyneloğlu, İ. (2017). Banka Davranışları ve Döviz Kuru. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 27-39.