Muhasebenin Analiz Fonksiyonu Kapsamında Finansal Tabloların Sektör Kârlılık Analizinde Kullanılması: Borsa İstanbul Otomotiv Sektörü

Yıl 2023, Sayı: 52, 296 - 308, 27.12.2023

İlyas Yılmaz

https://doi.org/10.52642/susbed.1349668

Öz

Bilgi sistemleri içerisinde yer alan ve en eskilerinden biri olan muhasebe bilgi sistemi, işletmenin iç ve dış çevresinde yer alan ilgili kişilerin ihtiyaçlarına uygun verilerin toplanması, işlenmesi, özetlenmesi ve çeşitli analiz yöntemlerini uygulayarak sonuçların yorumlanması faaliyetlerini yerine getirmektedir. İşletme sahipleri, yöneticiler, paydaşlar ve yatırımcıların işletmenin faaliyet ve performans sonuçları hakkında bilgiye olan ihtiyaçları geçmişten günümüze kadar olan süreçte sürekli olarak artmıştır. Bu bilgi ihtiyacının özünde işletmelerin mevcut ve geçmiş faaliyet ile performans sonuçları üzerinde uygulanan çeşitli finansal analiz tekniklerinden elde edilen sonuçlardan hareketle işletmenin gelecekteki faaliyet ve performans sonuçları öngörülmesi yatmaktadır. Bu açıklamalar çerçevesinde gerek muhasebe bilgi sistemi ve bu sistemin bir parçası olan finansal analiz teknikleri doğrultusunda Borsa İstanbul (BİST) otomotiv sektöründe faaliyet gösteren ve üretici statüsündeki şirketlerin kârlılık oranları üzerindeki değişkenlerin etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamında yer alan otomotiv üretici statüsündeki ve verilerini çeyreklik olarak açıklayan toplam sekiz şirketin 2009 ile 2022 yılları arasındaki verileri panel veri analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak otomotiv sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin aktif kârlılık oranı, ekonomik kârlılık oranı ve özsermaye kârlılık oranları üzerinde kısa ve uzun vadeli borç oranlarının önemli bir etkiye sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Tablolar, Finansal Analiz, Kârlılık Oranları, Borç Oranları, Otomotiv Sektörü, Panel Veri

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

The use of Financial Statements in Sector Profitability Analysis within the Scope of the Analysis Function of Accounting: Stock Exchange İstanbul Automotive Sector

Öz

Accounting information system, which is one of the oldest information systems, performs the activities of collecting, processing, summarizing and summarizing the data suitable for the needs of the relevant people in the internal and external environment of the enterprise and interpreting the results by applying various analysis methods. The needs of business owners, managers, stakeholders and investors for information about the results of the activities and performance of the business have increased continuously from the past to the present. The essence of this information need lies in predicting the future operating and performance results of the enterprise based on the results obtained from various financial analysis techniques applied on the current and past operating and performance results of the enterprises. Within the framework of these explanations, it has been tried to determine the effect of variables on the profitability ratios of companies operating in the Borsa Istanbul (BIST) automotive sector and having the status of manufacturers in line with the accounting information system and financial analysis techniques that are part of this system. The data of a total of eight companies, which are automotive manufacturers and which disclose their data on a quarterly basis, between 2009 and 2022 are analyzed by panel data analysis method. As a result, it is determined that short-term and long-term debt ratios have a significant effect on the return on assets, economic profitability ratio and return on equity ratios of companies operating in the automotive sector.

Anahtar Kelimeler

Financial Statements, Financial Analysis, Profitability Ratios, Debt Ratios, Automotive Sector, Panel Data

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Ali, U., Ormal, L., & Ahmad, F. (2018). Impact of Free Cash Flow on Profitability of the Firms in Automobile Sector of Germany. Journal of Economics and Management Sciences, 1(1), 57-67.
• Arumugam, D., Kumar M., A., & R, P. (2016). Factors Determining Profitability in Indian Automobile Industry. Indian Journal of Commerce & Management Studies, 7(2), 64-69.
• Bardi, Ş. (2023). Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Maliyet Girdi Odaklı Etkinlik Analizi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 5(1), 15-25. https://doi.org/10.47542/sauied.1220749
• Basdekis, C., Christopoulos, A., Katsampoxakis, I., & Lyras, A. (2020). Profitability and Optimal Debt Ratio of the Automobiles and Parts Sector in the Euro Area. Journal of Capital Markets Studies, 4(2), 113-127. https://doi.org/10.1108/JCMS-08-2020-0031
• Bhattacheryay, S. (2023). Distinguished Competency and Efficacy of Working Capital Management Ensuing Firm Survival, Liquidity, Solvency and Profitability: A Study on Automotive Industry. American Business Review, 26(1), 19-64. https://doi.org/10.37625/abr.26.1.19-64
• Çalış, N., & Sakarya, Ş. (2022). Covid-19 Döneminde ve Öncesinde Firmaların Finansal Performanslarının CRITIC Temelli CoCoSo Yöntemi ile Analizi; BİST Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 287-322. https://doi.org/10.33399/biibfad.1142744
• Çalış, Y. E., Özdemir , G., Kuş, M., & Spanca, R. (2020). 2018 Kur Krisinin BIST'te İşlem Gören Otomotiv Şirketleri Finansal Yapısı Üzerindeki Etki Analizi. Avrasya Bilimler Akademesi(30), 21-36. https://doi.org/10.17740/eas.soc.2020.V30-02
• Çatal, M. F. (2014). Küresel Finansal Krizin Bist’de İşlem Gören Otomotiv Sektörünün Sermaye Yapısı Üzerindeki Etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 179-197.
• Das, P. (2019). Econometrics in Theory and Practice, Spinger, Singapore. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80149-6
• Dinç, E., & Abdioğlu, H. (2009). İşletmelerde Kurumsal Yönetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi: İMKB-100 Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 157-184.
• Elmas, B., & Gözel, M. (2020). Sermaye Yapısı ve Firma Performansı İlişkisi: Bist Otomotiv Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 219-235. https://doi.org/10.33399/biibfad.763864
• Eom, T. H., Lee, S. H., & Xu, H. (2023, 8 18). Introduction to Panel Data Analysis. Researchgate.net: https://www.researchgate.net/publication/299629608_Introduction_to_Panel_Data_Analysis adresinden alındı
• Esmer, Y., & Dayı, F. (2019). Stratejik Performans Yönetiminde Finansal Performans Değerlemesi: BİST Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama,. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 628-645. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.479233
• Güney, S., & Özyiğit, H. (2015). Muhasebedeki Verilerin Yönetimde Kullanılması ve Elektronik Muhasebe Verilerinin Yönetim Kararlarına Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 279-297. https://doi.org/10.17755/esosder.48280
• Heryati, D. S., & Kurniawan, D. (2023). The Effect of Liquidity and Leverage Ratios on Profitability in Automotive and Component Sub-Sector Companies on the IDX 2016-2020. IndonesianJournal of Economics and Strategic Management, 1(1), 36-50.
• Kablan, A., & Marşap, B. (2022). Bist Otomotiv Sektöründe Listelenen Şirketlerin Finansal Performanslarının Endüstri 4.0 ve Covıd 19 Kapsamında COPRAS Yöntemi ile Analizi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 22(67), 41-56. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1067528
• Kalmış, H., & Dalgın, B. (2010). Muhasebe Bilgilerinin Karar Almada Kullanımının Önemi ve Çanakkale’de Faaliyet Gösteren Sanayi İşletmelerinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi(46), 112-128.
• Kayalı, C. A., & Aktaş, İ. (2018). BİST’te Hisse Senetleri İşlem Gören Otomotiv Sektöründeki Firmaların TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerlemesi ve Analiz. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 43-59.
• Kendirli, S., & Yıldırım, M. V. (2022). Bist’de Kayıtlı Otomotiv İmalat Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile İncelenmesi. Global Journal of Economics and Business Studies, 11(21), 87-97.
• Kholifah, N., & Ariyani. (2023). Effect of Sales Growth, Profitability, Firm Size and Leverage on Tax Avoidance(Case Study of Automotive Companies on the Indonesia Stock Exchange 2017 –2021). Journal of World Conference, 5(3), 150-156.
• Kızıl, C. (2023). Otomotiv Sektöründe Finansal Performansın Oran Yöntemiyle Analizi: Karsan ve Ford Otosan Karşılaştırması (2017-2021 Dönemi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 255-275.
• Lande, C. T., & Tatake, V. V. (2023). Effect of Capital Structure on Profitability: An Emprical Analysis of Automobile Companies Listed on NSE. Utkal Historical Research Journal, 36(1(II)), 329-340.
• Matriks. (2023, 8 23). Matriksdata A.Ş.: https://www.matriksdata.com/website/ adresinden alındı
• Ningsih, S., & Sari, S. P. (2019). Analysis of The Effect of Liquidity Ratios, Solvability Ratios and Profitability Ratios on Firm Value in Go Public Companies in The Automotive and Component Sectors. International Journal of Economics, Business and Accounting Research, 3(4), 351-359.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., & Balcı, H. F. (2016). Entropi Temelli MAUT ve SAW Yöntemleri ile Otomotiv Firmalarının Performans Değerlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 227-255. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2016311446
• Paksoy, Ö. B., & Duran, Z. (2023). Otomotiv Sektörünün Covid-19 Sürecindeki Finansal Performansının CRITIC ve MOOSRA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 22(68), 227-248. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1131780
• Patel, B., & Agrawal , J. (2022). A Profitability Study of Automobile Sector- An Application of Net Profit Ratio for Listed Companies of İndia. Grand Academic Portal Research journals, 5(3), 67-73.
• Roni, M., Meriyati, & Hermanto, A. (2021). Capital Structure Changes in the Automative Sector Affected by Financial Performance. Journal of Islamic Economics and Business, 4(1), 108-133.
• Şahin, T., & Özkan, N. (2022). Covıd-19’un Borsa İstanbul'da İşlem Gören Otomotiv Firmalarının Finansal Başarısına Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 516-527. https://doi.org/10.29106/fesa.1152427
• Şentürk, F., & Pamukçu, F. (2014). 2008 Küresel Finansal Krizinin Borsa İstanbul (Bist)’daki İmalat İşletmelerinin Finansal Yapıları Üzerine Etkileri: Otomotiv Sektörü ve Ford Otosan A.Ş Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 56-98. https://doi.org/10.18026/cbusos.48624
• Tatlı, H., & Bayrak, R. (2016). Borsa İstanbul’da Kayıtlı Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Etkinliklerinin Statik ve Dinamik Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 119-145.
• Tezcan, N. (2019). İşletmelerde Finansal Performans ve İhracat Düzeyi Arasındaki İlişki: Türkiye Otomotiv Sanayi Örneği. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 87-101.
• Yanık, L., & Eren, T. (2017). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Otomotiv İmalat Sektörü Firmalarının Finansal Performanslarının AHP, TOPSIS, ELECTRE ve VIKOR Yöntemleri ile Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 165-188. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.333899
• Zulkifli, R. A. (2023). Influence Return on Assets, Cash Turnover and Receivable Turnover Against Liquidity of Automotive Companies Listed on the Indonesia Stock Exchange. International Journal of Economics, Business and Innovation Research , 2(3), 109-121.