Studies on the Press During the Atatürk Era: A Bibliometric Analysis

Yıl 2025, Sayı: 57, 109 - 123, 30.08.2025

Ahmet Murat Kadıoğlu

https://doi.org/10.52642/susbed.1618441

Öz

In the early years of the Republic of Türkiye—referred to as the Early Republican Period or the Atatürk Era—the press emerged as a significant tool of mass communication. Beginning with the National Struggle and continuing through the end of the Early Republican Period, the press served as a vital instrument for both information dissemination and propaganda. This study aims to present a bibliometric profile of academic research conducted on the press during the Atatürk Era. Accordingly, the bibliometric analysis method was adopted. The data were obtained from the Web of Science database, and a search using the keywords “Early Republican Period,” “Atatürk Era,” and “press” identified 204 academic publications. These publications were subjected to bibliometric network visualization using the VOSviewer software. The findings reveal that studies focusing on the press during this period are quantitatively limited. Although the number of publications in academic journals based in Türkiye is relatively high, their international citation rates are low. Furthermore, co-keyword analysis indicates that the relevant studies have not sufficiently focused on concepts unique to this period—such as nation-building, local press, and culture—and that these themes have not been explored in depth.

Anahtar Kelimeler

Early Republican Period , Atatürk , Press , Bibliometrics Analysis

Atatürk Dönemi Basını Hakkında Yapılan Çalışmalar: Bibliyometrik Bir Analiz

Öz

Erken Cumhuriyet Dönemi veya Atatürk Dönemi olarak adlandırılan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında basın araçları, önemli bir kitle iletişim aracı olarak ön plana çıkmıştır. Millî Mücadele Dönemi’nden itibaren Erken Cumhuriyet Dönemi’nin sonlarına dek basın, hem bilgilendirme hem de propaganda işlevi gören temel araçlardan biri olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Atatürk Dönemi’nde basın üzerine yapılan bilimsel araştırmaların bibliyometrik profilini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda çalışmada bibliyometrik analiz yöntemi benimsenmiştir. Çalışmanın verileri Web of Science veri tabanından elde edilmiş ve “Erken Cumhuriyet Dönemi”, “Atatürk Dönemi” ve “basın” anahtar kelimeleriyle yapılan arama sonucunda 204 bilimsel çalışma tespit edilmiştir. Elde edilen bu çalışmaların bibliyometrik ağ görselleştirmesi VOSviewer programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, bu döneme ilişkin basın odaklı çalışmaların sayıca sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Türkiye merkezli akademik dergilerde yayımlanan çalışmaların sayısı yüksek olmasına karşın, bu çalışmaların uluslararası atıf alma düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ortak anahtar kelime analizine göre, ilgili çalışmaların ulus inşası, yerel basın ve kültür gibi bu döneme özgü kavramlara yeterince odaklanmadığı ve bu temaların derinlemesine ele alınmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi , Atatürk , Basın , Bibliyometrik Analiz

Kaynakça

• Acar, N. (2023). Animasyon konulu makalelerin bibliyometrik analizi: Dergipark örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1153-1165.
• Aghaei Chadegani, A., Salehi, H., Md Yunus, M., Farhadi, H., Fooladi, M., Farhadi, M., & Aleebrahim, N. (2013). A comparison between two main academic literature collections: Web of Science and Scopus databases. Asian Social Science, 9(5), 18-26.
• Arruda, H., Silva, E. R., Lessa, M., Proença Jr, D., & Bartholo, R. (2022). VOSviewer and bibliometrix. Journal of the Medical Library Association: JMLA, 110(3), 392.
• Atmaca, N. E. (2024). Cumhuriyetin kuruluşunda işlevsel güç olarak milli basın ve Atatürk’ün gazeteci kişiliği . Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 25-48.
• Bak, G. (2023). Scopus veri tabanında yer alan Türkiye’de yazılmış cumhuriyet ve basın konulu akademik çalışmaların bibliyometrik analizi. Kafdağı, 8(1), 100-112.
• Bukar, U. A., Sayeed, M. S., Razak, S. F., Yogarayan, S., Amodu, O. A., & Mahmood, R. A. (2023). A method for analyzing text using VOSviewer. MethodsX, 11, 102339.
• Çakı, C. (2018). Propaganda. In M. Karaca, & C. Çakı (Eds.), İletişim ve propaganda (pp. 13-40). Eğitim Yayınevi.
• Dereli, A. B. (2024). Vosviewer ile bibliyometrik analiz. Communicata, 28, 1-7.
• Dirik, D., Eryılmaz, İ., & Erhan, T. (2023). Post-Truth kavramı üzerine yapılan çalışmaların Vosviewer ile bibliyometrik analizi. Sosyal Mucit Academic Review, 4(2), 164-188.
• Doğan, H. (2023). Modernization through leisure and sports: The case of Sümerbank industrial campuses in Turkey. The International Journal of the History of Sport, 40(12), 1090-1119.
• Doğan, H. (2024). Modern life-building as a biopower strategy: Developing sports spaces in urban, rural and industrial areas in Turkey. The International Journal of the History of Sport, 1-37.
• Doğan, H., & Pulhan, H. (2022). Sports and recreation in the modern industrial campuses of the Early Republican Turkey (1923–1945). The International Journal of the History of Sport, 39(5), 510-535.
• Doğramacıoğlu, H. (2021). Millî Mücadele ve Hâkimiyet-i Milliye gazetesi. Edebî Eleştiri Dergisi, 56-65.
• Domenach, J. M. (2003). Politika ve propaganda. Varlık Yayınları.
• Ellegaard, O., & Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105, 1809-1831.
• Güner, Z. (1998). Millî Mücadele'de Türk kamuoyunu oluşturan basın. Erdem, 11(31), 89-104.
• Kılıç, S. (2008). Cumhuriyetin ilk yıllarındaki gelişmeleri basının yorumlayışı (1923-1926). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 24(70), 149-194.
• Kocabaşoğlu, U. (1981). Milli Mücadelenin Sözcülerinden: Anadolu'da Yenigün. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 36(1), 179-202.
• Kopar, M. (2016). Cumhuriyetin kuruluş yıllarında basın iktidar ilişkisi (1920-1925). Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 117-135.
• Müjdeci, M. (2014). Hakimiyet-i Milliye gazetesinde büyük taarruz. Electronic Turkish Studies, 9(1), 387-408.
• Ongun, U. (2023). Kırsal turizm ve kırsal kalkınma yayınlarının Vosviewer ile Bibliyometrik analizi. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 6(2), 79-97.
• Öztürk, A. (1994). Tek parti döneminde basın özgürlüğü. Marmara İletişim Dergisi, 5(5), 137-144.
• Pancar, E. (2013). Millî mücadelenin halka anlatılmasında İrade-i Milliye gazetesiyle yürütülen propaganda faaliyeti. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 291-306.
• Pelivan, M. (2019). Gazete haberlerini konu alan yüksek lisans tezlerine dair bibliyometrik bir analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 119-148.
• Sakal, F. (2003). Millî Mücadele’de ve cumhuriyetin ilk döneminde propaganda ve tanıtım çalışmaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 19(55), 83-103.
• Temel, F. (2020). Türkiye’de cumhuriyet vatandaşının inşasında basın. Selçuk İletişim, 13(2), 409-437.
• Toktas, Ş. (2005). Citizenship and minorities: A historical overview of Turkey's Jewish minority. Journal of Historical Sociology, 18(4), 394-429.
• Ulusoy, B. (2004). Millî Mücadele, propaganda, Atatürk ve basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 20(1), 55-64.
• Uzun, B. (2025). Yurttaş gazeteciliği ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34(1), 98-117.
• Uzun, B. (2023). Kolektif bellek ve medya ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (12), 1518-1532.
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• VOSviewer. (2024). VOSviewer. VOSviewer.
• WoS. (2024). Web of Science. Web of Science.
• Yapar, A. (1998). Cumhuriyet Gazetesinin Türk Basınındaki Yeri. İletişim Fakültesi Dergisi, 8, 79-86.
• Yıldırım, H. (1992). İrade-i Milliye gazetesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8(23), 325-330.
• Yüksel, Ç. (2020). İrade-i Milliye gazetesinde çıkan baş yazılar üzerinden gazete hakkında bir değerlendirme. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7(3), 1782-1802.
• Zeren, D., & Kaya, N. (2020). Dijital pazarlama: Ulusal yazının bibliyometrik analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.