Determining Internet Usage and Social Media Addiction Levels among University Students: The Case of Şırnak University

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 91 - 106, 30.06.2025

Hüseyin Çapuk

https://doi.org/10.53586/susbid.1642574

Öz

This study examined internet usage and social media addiction levels among university students. Because of their tendency to spend excessive time on digital interactions and social media, university students are considered a risk group for social media addiction. This descriptive and cross-sectional study was conducted through face-to-face interviews with university students from November 2024 to January 2025, involving 359 participants. Ethical approval was obtained prior to data collection. During data gathering, the “Introductory Information Form” and the “Social Media Addiction Scale” were used. It was found that 90.3% of participants used smartphones, 79.4% had internet access in their environment, 90.0% used the internet daily, and 44.5% preferred Instagram as their main social media platform. Significant differences in total Social Media Addiction Scale scores were observed based on age, gender, academic year, father’s educational background, internet access at their location, and social media usage frequency (p<0.05). Specifically, students aged 15 to 24, third-year students, those with fathers who had a university degree, and students who used social media more than once daily showed higher addiction scores. In today’s rapidly advancing technological era, raising awareness about digital addictions is crucial for both students and parents. These results underscore the importance of developing strategies to help university students establish healthier digital habits.

Anahtar Kelimeler

University students , internet use , social media addiction.

Üniversite Öğrencilerinde İnternet Kullanımı ve Sosyal Medya Bağımlılığı Düzeylerinin Belirlenmesi: Şırnak Üniversitesi Örneği

Öz

Bu çalışma üniversite öğrencilerinde internet kullanımı ve Sosyal Medya Bağımlılığı düzeylerinin incelemek amacıyla yapılmıştır. Üniversite öğrencileri, dijital etkileşim ve sosyal medyada fazla zaman geçirme eğilimlerinden dolayı sosyal medya bağımlılığı açısından risk teşkil etmektedir. Tanımlayıcı-kesitsel tipte olan bu araştırma, Kasım 2024-Ocak 2025 tarihleri arasında üniversite öğrencileriyle yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirilmiş ve toplam 359 öğrencinin katılımıyla tamamlanmıştır. Veri toplanmadan önce etik onay alınmıştır. Veri toplama aşamasında “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Katılımcıların %90,3'ünün akıllı telefon kullandığı, %79,4'ünün bulunduğu ortamda internet erişiminin olduğu, %90,0'ının günlük olarak internet kullandığı ve %44,5'inin en çok tercih ettiği sosyal medya platformunun Instagram olduğu tespit edilmiştir. Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği toplam puanları açısından, yaş, cinsiyet, sınıf düzeyi, baba eğitim durumu, interneti bulunduğu ortamda kullananlar ve sosyal medya kullanım sıklığı arasında istatistiksel olarak önemli farklar bulunmuştur (p<0.05). Buna göre, 15-24 yaş aralığında olan, 3. sınıf düzeyinde öğrenim gören, babasının eğitim durumu üniversite olan ve sosyal medyayı her gün birden fazla kez kullanan öğrencilerin sosyal medya bağımlılığı puanlarının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Teknolojinin hızla geliştiği bu dönemde, dijital bağımlılıklara karşı farkındalık oluşturulması hem öğrenciler hem de ebeveynler için önem taşımaktadır. Bu bulgular, üniversite öğrencilerinin daha sağlıklı dijital alışkanlıklar edinmeleri için çeşitli stratejilerin uygulanmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri , internet kullanımı , sosyal medya bağımlılığı

Kaynakça

• Ağırtaş, A., & Güler, Ç. (2020). Sosyal medya kullanan üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı ve sosyal kaygı durumlarının değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 76-89.
• Akcan, K., Karakut, Ş., & Bucak, F. K. (2023). Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının yalnızlık ve depresyon ile ilişkisi. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 178-189.
• Aloğlu, N., & Güllü, A. (2023). Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören lisans öğrencilerinin pandemi sürecindeki sosyal medya bağımlılığı düzeyleri: kesitsel bir çalışma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 149-158.
• Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287-293.
• Arslan, K., Abra, D., Erbaş, D., Yüceloğlu, S., & Erdugan, S. (2023). Sosyal medya bağımlılığının sosyal kaygı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 315-323.
• Aslan, I., & Polat, H. (2024). Investigating social media addiction and impact of social media addiction, loneliness, depression, life satisfaction and problem-solving skills on academic self-efficacy and academic success among university students. Frontiers in Public Health, 12, 1359691.
• Balcı, E. V., Tiryaki, S., & Karakuş, M. (2024). “Sosyal Medya Bağımlılığı” ile ilgili çalışmaların incelenmesi: bir bibliyometrik analiz. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 6(1), 84-92.
• Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295.
• Boyd, D. (2014). It's complicated: The social lives of networked teens. Yale University Press.
• Casey, B. J., Jones, R. M., & Hare, T. A. (2008). The adolescent brain. Ann N Y Acad Sci, 1124, 111-126.
• Cheng, C., Lau, Y. C., Chan, L., & Luk, J. W. (2021). Prevalence of social media addiction across 32 nations: Meta- analysis with subgroup analysis of classification schemes and cultural values. Addict Behav, 117, 106845.
• Cheng, C., Wang, H.-y., Sigerson, L., & Chau, C.-l. (2019). Do the socially rich get richer? A nuanced perspective on social network site use and online social capital accrual. Psychological bulletin, 145(7), 734.
• Coşar, H. A., & Gedık, H. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal medya bağımlılığı ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 4(1), 32-65.
• Çiftçi, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 417- 434.
• Çimke, S., & Cerit, E. (2021). Social media addiction, cyberbullying and cyber victimization of university students. Archives of psychiatric nursing, 35(5), 499-503.
• Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
• Daşlı, Y., & Baloğlu, A. O. (2020). Sosyal medya bağımlılığı üzerine bir alan araştırması. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(33), 1229-1239.
• Demir, İ., Yıldız, C. S., Özzorlu, E., Köse, T., & Yelkenci, Y. (2017). Ergenlerin problemli internet kullanımında anne- baba izlemesinin rolü. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 1(2), 103-114.
• Demir, Y., & Kumcağız, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(52), 23-42.
• Demircan, Ü., Işık, M., & Gürhan, N. (2022). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve siber zorbalık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 596-609.
• Doğan, E. Ş., & Gündüz, U. (2025). Teknoloji çağında internet ve sosyal medya kaynaklı yeni nesil korkulara ilişkin bir inceleme. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 88-116.
• Doğan, M. V. (2021). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı belirtilerinin ve sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. İstanbul.
• Erdem, S., & Dost, M. T. (2024). Sosyal medya bağımlılığının yordayıcıları olarak temel psikolojik ihtiyaçlar ve utangaçlık. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(89), 213-233.
• Gökbulut, B., & Bilen, H. (2024). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 14(1), 66-75.
• Griffiths, M. (2005). A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10(4), 191-197.
• Griffiths, M. D., & Kuss, D. (2017). Adolescent social media addiction (revisited). Education and Health, 35(3), 49- 52.
• Gül, Ş., & Diken, E. (2018). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının sosyal medya bağımlılıklarının incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 41-50.
• Güler, E. Ö., Veysikarani, D., & Keskin, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı üzerine bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 1-13.
• Gündogdu, F., Boztaş, E. N., Güler, E., Akbaba, A., & Varsoyoğlu, S. (2020). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin zaman yönetim becerileri ve sosyal medya bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 5-16.
• Hamam, B., Khandaqji, S., Sakr, S., & Ghaddar, A. (2024). Social media addiction in university students in Lebanon and its effect on student performance. J Am Coll Health, 72(8), 3042-3048.
• İnce, M., & Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
• Malm, E. K., Oti-Boadi, M., Dey, N. E. Y., Adade, A. E., & Ocansey, G. (2022). Social media use, and fear of COVID-19 among Ghanaian university students: the moderating role of gender. BMC Psychol, 10(1), 208.
• Meng, S. Q., Cheng, J. L., Li, Y. Y., Yang, X. Q., Zheng, J. W., Chang, X. W., Shi, Y., Chen, Y., Lu, L., Sun, Y., Bao, Y. P., & Shi, J. (2022). Global prevalence of digital addiction in general population: A systematic review and meta-analysis. Clin Psychol Rev, 92, 102128.
• Mushtaq, T., Ashraf, S., Hameed, H., Irfan, A., Shahid, M., Kanwal, R., Aslam, M. A., Shahid, H., Koh, E. N., Shazly, G. A., Khan, M. A., & Jardan, Y. A. B. (2023). Prevalence of eating disorders and their association with social media addiction among youths. Nutrients, 15(21), 4687.
• Öncü, S., & Erel, Ö. (2024). Tıp fakültesi öğrencilerinin internet ve sosyal medya bağımlılığı. Tıp Eğitimi Dünyası, 23(70), 49-60.
• Özdemir, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Beykoz Akademi Dergisi, 7(2), 91-105.
• Özerbaş, M. A., & Kyzy, A. M. (2025). Kırgızistanda’ki Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 54(245), 483-508.
• Santos, L. C. O., & Alves, M. M. (2025). Social media burnout and ınternet addiction: the role of extroversion and social self-concept in a brazilian sample. Psychol Rep, 128(3), 1356-1370.
• Sun, Y., & Zhang, Y. (2021). A review of theories and models applied in studies of social media addiction and implications for future research. Addictive Behaviors, 114, 106699.
• Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal medya bağimliliği ölçeği-yetişkin formu: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 523-538.
• Tutgun-Ünal, A. (2019). İletişim Fakültesi öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının incelenmesi: Üsküdar Üniversitesi örneği. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi(2), 49-80.
• TÜİK. (2024). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması.
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492 (Erişim Tarihi 13.04.2025)
• Uğurlu, D., Yapıcı, H., Emlek, B., & Gülü, M. (2025). Özel ve devlet okulu öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve spora katılım düzeylerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(1), 84-96.
• We Are Socia. (2025a). Digital 2025: Global Overview Report.
• https://datareportal.com/reports/digital-2025-global-overview-report Son Erişim Tarihi 12.04.2025
• We Are Socia. (2025b). Digital 2025: Turkey. https://datareportal.com/reports/digital-2025-turkey Son Erişim Tarihi 12.04.2025
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.