Tourist Guiding From Past to Present: A Bibliometric Analysis

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 57 - 71, 30.06.2025

Dilara Bahtiyar Sarı

https://doi.org/10.53586/susbid.1698858

Öz

The aim of this study is to conduct a bibliometric analysis of tourist guiding studies published in Web of Science (WoS) indexed journals in the half-century period covering the years 1975-2025. For this purpose, 2574 articles accessed from the Web of Science database on March 3, 2025 using scientific inclusion and exclusion criteria were used in the document review technique included in qualitative research methods. The data obtained by scanning the subject area and keywords of “tourist guiding” were analyzed with the VOSviewer program. According to the findings; it has been determined that the number of studies on tourist guiding in the field of tourism has increased in recent years, the subject is frequently written by researchers, and is published in high-impact journals. The researchers who contributed the most are; Carvache-Franco M., Carvache-Franco W., Carvache-Franco O., Pearce PL., Zhang Y. In addition, among the 120 countries that provide support to the field of tourist guiding; China ranked first with 354 studies, the USA ranked second with 347 studies, and Spain ranked third with 321 studies. Among the organizations that contributed the most in terms of funding, the National Natural Science Foundation of China ranks first by a large margin (104). The study is one of the first attempts to comprehensively examine and visually map international tourism studies related to tourist guiding with network analysis. At the end of the study, theoretical and practical suggestions are presented.

Anahtar Kelimeler

Tourist guiding , bibliometric analysis , Web of Science , VOSviewer

Geçmişten Günümüze Turist Rehberliği: Bibliyometrik Bir Analiz

Öz

Bu çalışmanın amacı, 1975-2025 yıllarını kapsayan yarım asırlık dönemde Web of Science (WoS) indeksli dergilerde yayımlanmış turist rehberliği araştırmalarının bibliyometrik analizini yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda 3 Mart 2025 tarihinde Web of Science veri tabanından bilimsel dâhil etme ve hariç tutma ölçütleri kullanılarak erişim sağlanan 2574 adet makale nitel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan doküman inceleme tekniği kullanılmıştır. “Turist rehberliği” konu alanı ve anahtar kelime olarak taratılarak ulaşılan veriler, VOSviewer programı ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre; turist rehberliği ile ilgili turizm alanındaki çalışmaların son yıllarda arttığı, araştırmacılar tarafından konunun sıklıkla kaleme alındığı, yüksek etkiye sahip dergilerde yayınlandığı tespit edilmiştir. En fazla katkı sağlayan araştırmacılar; Carvache-Franco M., Carvache-Franco W., Carvache-Franco O., Pearce PL., Zhang Y.’dir. Ayrıca turist rehberliği alanına destek sağlayan 120 ülke arasında; en fazla katkı sağlayanlar listesinde; Çin 354 çalışma ile birinciliği, ABD 347 çalışma ile ikinciliği, İspanya 321 çalışma ile üçüncülüğü almıştır. Finansman bakımından en çok katkı sağlayan kuruluşlardan Çin Ulusal Doğa Bilimleri Vakfı büyük bir farklı ön sırada gelmektedir (104). Çalışma, turist rehberliği ile ilgili uluslararası turizm çalışmalarını ağ analizi ile kapsamlı bir şekilde inceleyen ve görsel olarak haritalandıran ilk girişimlerden biridir. Çalışmanın sonunda teorik ve pratik olarak öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turist rehberliği , bibliyometrik analiz , Web of Science , VOSviewer

Kaynakça

• Aghaei Chadegani, A., Salehi, H., Md Yunus, M., Farhadi, H., Fooladi, M., Farhadi, M. & Aleebrahim, N. (2013). A Comparison between two main academic literature collections: Web of Science and Scopus databases. Asian Social Science, 9(5), 18-26.
• Ahipaşaoğlu, S. (2006). Turizmde rehberlik. Detay Yayıncılık.
• Batman, O. (2003). Türkiye’deki profesyonel turist rehberlerinin mesleki sorunlarına yönelik bir araştırma. Bilgi Dergisi, 5(2), 117-134.
• Batman, O., Yıldırgan, R. ve Demirtaş, N. (2001). Turizm rehberliği. Değişim Yayınları.
• Cohen, E. (1985). The Tourist guide: the origins, structure and dynamics of a role. Annals of Tourism Research, 12(1), 5-29.
• Çimrin, H. (1995). Turizm ve turist rehberliğinin abc’si. Akdeniz Kitapevi.
• Çolakoğlu O. Er., F. Epik ve E. Efendi. (2010). Tur Yönetimi ve turist rehberliği. Detay Yayıncılık.
• Dahles, H. (2002). The politics of tour guiding image management in Indonesia. Annals of Tourism Research, 29(3), 783-800.
• Değirmencioğlu, Ö. ve Ahipaşaoğlu, S. (2003). Anadolu’da turizm rehberliği temel bilgileri. Gazi Kitabevi.
• Genç, Ö. (1992). Rehberlik Eğitimine Eleştirel Bir Yaklaşım. Turizm Eğitimi Konferansı, Workshop (09-11 Aralık 1992) Bildirileri, Ankara, Turizm Bakanlığı Turizm Eğitim Genel Müdürlüğü, s. 215-217.
• Gupta, N. (2021). Trends in IoT research: A bibliometric and science mapping analysis of internet of things. Library Philosophy and Practice, 0_1-18. https://www.proquest.com/docview/2557407583?pq- origsite=gscholar&fromopenview=true
• Güzel, F. Ö. (2007). Türkiye imajının geliştirilmesinde profesyonel turist rehberlerinin rolü Alman turistler üzerine bir araştırma (Tez No: 206613) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Güzel, F. Ö. ve Köroğlu, Ö. (2015). Turist Rehberlerinin Mesleklerine Yönelik Pozitif ve Negatif Yönlü Algılarının İçerik Analizi Yöntemi İle Belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 155-174.
• Güzel, Ö., Altıntaş, V. ve Şahin, İ. (Ed.). (2017). Turist rehberliği araştırmaları öngörüler ve uygulamalar. Detay Anadolu Yayınları.
• Hacıoğlu, N. (1989). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü. Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Holloway, J. C. (1981). The guided tour a sociological approach. Annals of tourism research, 8(3), 377-402.
• İçöz, O. (1996). Seyahat Acentaları ve Tur Operatörlüğü Yönetimi. Anatolia Yayıncılık.
• Kaygalak-çelebi, S., & Kırlar-can, B. (2019). Turizm rehberliği alanında yapılan makalelerin bibliyometrik analizi. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 213-223.
• Kozak, N. (2001). Türkiye'de Turizm Pazarlaması Literatürünün Gelişim Süreci: 1972-1999 Yılları Arasında Hazırlanmış Lisansüstü Tez Çalışmaları Üzerine Biyo-Bibliyografik Bir İnceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(1), 26-33.
• Moral Munoz, J. A., Herrera Viedma, E., Santisteban Espejo, A. & Cobo, M. J. (2020). Software Tools for Conducting Bibliometric Analysis in Science: An Up to Date Review. El Profesional De La Informacion, 29(1), 1-20.
• Ongun, U. (2023). Kırsal Turizm ve Kırsal Kalkınma Yayınlarının VOSviewer ile Bibliyometrik Analizi. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 6(2), 79-97.
• Öter, Z. (2017). Turist Rehberliğinde Etik. Ö. Güzel, V. Altıntaş, İ. Şahin (Ed.). Turist Rehberliği Araştırmaları Öngörüler ve Uygulamalar. Detay Anadolu Yayınları, s. 110-117.
• Pond, K.L. (1993). The professional guide: Dynamics of tour guiding. Van Nostrand Reinhold New.
• Poria, Y., Reichel, A. ve Brian, A. (2006). Heritage site management: motivations and expectations. Annals of Tourism Research, 33(1), 162-178.
• Şahin, S. ve Acun, A. (2015). Turist Rehberliği Alanının Bibliyometrik Profili (Makaleler ve Lisansüstü Tezler). 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı (s.1456-1475). 12-15 Kasım 2015, Çanakkale.
• Tangüler, A. (2002). Profesyonel Turist Rehberliği ve Profesyonel Turist Rehberlerinin Seyahat Acentesi ve Müşteri İlişkileri Kapadokya Örneği (Tez No: 113515) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Tekin, Ö., Bideci, M. ve Avcıkurt, C. (2017). Turist Rehberliğinde Yeni Teknolojilerin Kullanımı. Ö. Güzel, V. Altıntaş, İ. Şahin (Ed.). Turist Rehberliği Araştırmaları Öngörüler ve Uygulamalar. Detay Anadolu Yayınları, s. 291-303.
• Tetik, N. (2012). Turist Rehberlerinin Ekoturizm Alanındaki Yeterlilikleri: Doğu Karadeniz Örneği (Tez No: 314038) [Yayınlanmış Doktora Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Tunger, D., & Eulerich, M. (2018). Bibliometric analysis of corporate governance research in German-speaking countries: applying bibliometrics to business research using a custom-made database. Scientometrics, 117, 2041-2059.
• Türsab, 2025 Verileri, https://www.tursab.org.tr (02.12.2025)
• Usta, Ö. (1992). Turizm. Altın Kitaplar.
• Van Eck, N. J. & Waltman, L. (2010). Software survey: Vosviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• Van Eck, N., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• Weiler, B. ve Black, R. (2015). Tour Guiding Research: Insights, Issues and Implications. Channel View Publications.
• Weiler, B., & Black, R. (2015). The changing face of the tour guide: One-way communicator to choreographer to co-creator of the tourist experience. Tourism Recreation Research, 40(3), 364-378.
• Yazıcıoğlu, İ., Tokmak, C., ve Uzun, S. (2008). Turist rehberlerinin rehberlik mesleğine bakışı. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 8(2), 1-19.
• Yüzbaşıoğlu, N., Çelik, P., Topsakal, Y. ve Bahar, M. (2018). “Endüstri 4.0 ve akıllı turizm: Antalya destinasyonu akıllı turist rehberi uygulama geliştirilmesi”. Innovation and Global Issues in Social Sciences III, 26-29 Nisan 2018, Antalya, 707-718.
• Zengin, B., Batman, O. ve Yıldırgan, R. (2004). “Seyahat Acentalarının Turist Rehberlerinden Beklentilerine Yönelik Bir Araştırma”. I. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. 15-16 Nisan 2004, Balıkesir, 366- 376.