TEK PARTİ DÖNEMİNDE SİİRT'TE CUMHURİYET BAYRAMI KUTLAMALARI

Yıl 2015, Sayı: 4, 38 - 48, 17.05.2016

Şerif Demir

Öz

Cumhuriyet'in 29 Ekim 1923'te ilan edilmesiyle birlikte, yeni kurulan devletin temel niteliklerini ortaya koyan önemli bir devrim gerçekleştirildi. Cumhuriyet'in ilanı için 1924 yılında mütevazı bir kutlama yapılırken 1925 yılından itibaren resmi törenler yapılmaya başlandı. Cumhuriyet'in 10. yıl kutlamaları, başta başkent Ankara ve tüm yurtta büyük heyecan meydana getirdi. Bu tarihten itibaren yurtta Cumhuriyet Bayramı'nın coşkuyla kutlanması için büyük çaba gösterildi.                Siirt'te, 1938-1948 yılları arasında gerçekleştirilen Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için yapılan törenlerin Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinde bulunan belgeler incelendi. Bu belgelere göre Siirt'te Cumhuriyet bayramı kutlamaları için izlenen yol ve yöntemin nasıl belirlendiği, tören süresince izlenen programın nasıl uygulandığı ve programın içeriği tespit edildi. Siirt'te törenlere büyük önem verildiği, yapılan törenlerin Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi tarafından takip edildiği ve halk ile devletin bu kutlamalarda bütünleşmesi için büyük çaba sarf edildiği görülmüştür.                Siirt'te Cumhuriyet Bayramı törenleri için önemli hazırlıklar yapıldı. Şehrin ana caddeleri süslendi, evler ve işyerleri baştanbaşa bayraklarla donatıldı. Üç gün devam eden törenlerde gündüz ve gece ayrı programlar yapıldı. Törenlere halkın katılması için il erkânı büyük çaba gösterdi.                Anahtar Kelimeler: Siirt, Cumhuriyet Bayramı, Tek Parti Dönemi, Halkevi, CHP, Tören, Kutlama

Anahtar Kelimeler

Siirt, Cumhuriyet Bayramı, Tek Parti Dönemi, Halkevi, CHP, Tören, Kutlama

REPUBLIC DAY CELEBRATIONS İN SİİRT DURING SINGLE-PARTY PERIOD

Öz

When Republic was proclaimed on 29 October 1923, an important revolution showing the main characteristics of the newly founded government happened. In 1924, people did not celebrate it enthusiastically; however, official ceremonies started in 1925. Republic’s 10th year was celebrated enthusiastically in Ankara and in other cities of Turkey. After that date, a big effort was made so that people celebrate the Republic Day enthusiastically. The documents of the Republic Day celebrations made in Siirt between 1938-1948 in the archive were examined. According to these documents, we can understand how the Republic day was celebrated, which procedures were used, how the ceremony programme was prepared and applied. It can be easily seen that these ceremonies were of great importance in Siirt and ceremonies were followed by the headquarter. An effort was made to integrate government with the public. Important preparations were made in Siirt for the Republic Day ceremonies. Main streets were ornamented in the city, flags were displayed all around. The celebrations lasted three days; day and night. Senior officers of the city made a great effort to involve local people to the celebrations.

Anahtar Kelimeler

Siirt, Republic Day, Sıngle-Party Period, the People's House, CHP, Ceremony, Celebration

Kaynakça

• BCA 490 01 1148 28 1 1
• BCA 490 01 1148 28 1 2
• BCA 490 01 1148 28 1 4
• BCA 490 01 1148 28 1 5
• BCA 490 01 1148 28 1 6
• BCA 490 01 1148 28 1 7
• BCA 490 01 1148 28 1 8
• BCA 490 01 1148 28 1 8
• BCA 490 01 1148 28 1 9
• BCA 490 01 1148 28 1 11
• BCA 490 01 1148 28 1 13
• BCA 490 01 1148 28 1 15
• BCA 490 01 1148 28 1 16
• BCA 490 01 1148 28 1 19
• BCA 490 01 1148 28 1 20
• "Cumhuriyetin İlanına Müsadif 29 Teşrinievvel Gününün Milli Bayram Addi Hakkında Kanun", Resmi Gazete, 23 Nisan 1341, s. 129
• "Cumhuriyet İlanının Onuncu Yıl Dönümü Kutlama Kanunu", Resmi Gazete, 26 Haziran 1933, s. 2785
• Siirt Gazetesi, 3 Kasım 1945
• Siirt Gazetesi, 2 Kasım 1946
• Siirt Gazetesi, 30 Ekim 1948
• Siirt Gazetesi, 29 Ekim 1949
• BOLAT, Bengül Salman, Milli Bayram Olgusu ve Türkiye'de Yapılan Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1923-1960), Hacettepe Üniversitesi, Atatürk ilkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara 2007.
• SINMAZ-SÖNMEZ, Cahide,"Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü Kutlamaları ve 26 Ekim 1933 Tarihli Genel Af Yasası”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 33-34, Mayıs-Kasım 2004, s. 89-101.
• ÇAKMAK, Fevzi, "Bursa'da On Beşinci Yıl Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları", Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 11, S. 18, 2010/1, s.87-109.
• ÇANAK, Erdem, "Adana'da Cumhuriyet'in Onuncu Yılı Kutlamaları", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c. XXIX, S.86, Temmuz 2013, s. 1-25.
• DOĞAN Hamdi, "Yozgat'ta Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1925-1943), The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 6 Issue 5, May 2013, p. 107-125.
• ESAD EFENDİ, Osmanlılarda Töre ve Törenler (Teşrifat-ı Kadime), Yay. Haz. Yavuz Ercan, İstanbul 1979.
• HAYKIR Yavuz - ÇEVİK Mehmet, "Tek Parti Döneminde Elazığ'da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934- 1945), Turkish Studies, V. 9/7 Summer 2014, p. 331-377.
• OLGUN Said, "Siirt Halkevi ve Faaliyetleri (1934-1951)", History Studies, c.V/S.2, Mart 2013, s. 287-301
• ÖZBUDUN, Sibel , Ayinden Törene, Anahtar Kitaplar Yay., İstanbul 1997.
• UZUN, Hakan, “Milletin İradesiyle Oluşan Bir Bayram: Atatürk’ü Anma 19 Mayıs Gençlik Ve Spor Bayramı Ve Atatürk Döneminde Kutlanışı”, Karadeniz Araştırmaları, C.VI, S. 24, Kış 2010, s.109-125.