EVVEL ZAMAN İÇİNDEN ÇAĞDAŞ ZAMANLARA UZANAN BİR YOLCULUK ARAPÇA ANLATILAN BİR SİİRT MASALI: HEZALOK İLE DELALOK

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 9, 259 - 276, 13.09.2017

Rezan Karakaş

Öz

Masallar,
dinleyicileri gerçek dünyanın karanlık ve soğuk koridorlarından hayal âleminin
renkli ve sıcak diyarlarına götüren anlatılardır. Gerçek dünyada hayat mücadelesi
içinde yaşayan birey, bu sayede kısa süreliğine de olsa farklı mekânlara giderek
rahatlar. Masallar, dinleyici üzerindeki bu etkisini iki özelliğine borçludur.
Birincisi, masalların olağanüstü olaylardan ibaret örgüsü, ikincisi ise
anlatımda kullanılan dilin çekiciliği. Olağanüstü bir şekilde gerçekleşen
doğum, insandan hayvana ya da hayvandan insana dönüşümler vb. olaylar,
çerçevesi anlatıcı tarafından çizilen masal âleminin içinde renkli tablolar
oluşturur. Bu çalışmada Siirt Arapçasıyla derlenmiş “Hezalok ile Delalok” adlı
masalın Grimm masallarından Hansel ve Gratel’e benzerliğine vurgu yapılmıştır. İnsanoğlunun
nefes aldığı dünya üzerindeki hemen her noktada, konuşulan dil değişse de duygular
ve hayaller hep aynı kalmış; bu durum tip, motif ve kurgu açısından benzer
masalların ortaya çıkmasına yol açmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Masal, Grimm Masalları, Siirt Arapçası, Hayal Âlemi

Kaynakça

• Aslan, Ensar (2010). Türk Halk Edebiyatı, Maya Akademi yayınları, Ankara.
• Boratav, Pertev Naili (2009). Zaman Zaman İçinde, İmge Kitabevi, Ankara.
• Elçin, Şükrü (2004). Halk Edebiyatına Giriş, Akçağ yayınları, Ankara.
• Kantarcıoğlu, Selçuk (1991). Eğitimde Masalın Yeri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Karakaş, Rezan (2011). Okul Öncesi Dönemde Masalların Ana Dili Gelişimine Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Gazi Üniversitesi, 1. Uluslararası, Türkçe Eğitimi Sempozyumu, Sayfa: 263-268.
• Karakaş, Rezan (2012). “Cahit Sıtkı Tarancı’nın Eserlerinde Masalın İşlevi”, Karadeniz Black Sea, Yıl: 4, Sayı: 13, Sayfa: 135-155.
• Oğuzkan, A. Ferhan (2010). Çocuk Edebiyatı, Anı yayınları, Ankara.
• Sezer, Abdülbasit (2010). Murathan Mungan ve Halk Bilimi, Maya Akademi yayınları, Ankara.
• Seyidoğlu, Bilge (1985). “Masal” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi 6, İstanbul.
• Şahin, Mustafa (2011). “Masalların Çocuk Gelişimine Etkilerinin Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi”, Milli Folklor Dergisi, Yıl: 23, Sayı: 89, Sayfa: 208-209.
• Şimşek, Esma (1990). Yukarı Çukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ.
• Türkeş Günay, Umay (2011). Elazığ Masalları ve Propp Metodu, Akçağ yayınları, Ankara.
• Üzümcü, Evrim Ölçer (2011). “Bize Bir Masal Anlat İstanbul: Masalını Yitiren Kent ve Kültür Erozyonu”, folklor/edebiyat, cilt:17, sayı:65, Sayfa: 53-62.