BEYAZ FEMİNİZM VE ÖTEKİ KADINLAR

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 304 - 319, 28.12.2018

Büşra Özüdoğru

Öz

Feminizmin
18.yüzyılda Batı’da kadınların, ataerkil düzene ait norm ve değerlere,
cinsiyetçi politikalara karşı başlatmış olduğu mücadelesi tarihsel süreç
içerisinde çeşitli akımlar halinde devam etmiştir. Birinci dalga olarak
adlandırılan ilk feminist hareket, yasal ve kurumsal düzenlemelerle kadın
haklarının koruma altına alınmasına yönelik, eşit vatandaşlık, siyasal ve
kamusal hak talepleri üzerine iken; 1960’larda başlayan ikinci dalga, ev içi
roller, cinsler arası eşitlik, kadının bedeni ve doğurganlığı üzerinde söz
sahibi olabilmesi konuları üzerine mücadele verilen bir süreç olmuştur. Kamusal
alana kadınların eşit şekilde çıkma talebi, Türkiye gibi Batılılaşma gayreti
içerisinde olan Müslüman ülkelerde, kadının dini kimliği ve göstergesi olan
örtüsü noktasında tartışmaların yaşanmasını beraberinde getirmiştir. Bu noktada
kamusal alanın içi ve kamusal alana nelerin taşınıp taşınamayacağı sorusu
gündeme gelmiştir. Üçüncü dalga ise, kadınların bireysel tercihleri ve
sınıfsal, dini, etnik farklılıkları üzerine yoğunlaşan, ana-akım feminizmi ise
Avrupa-merkezci bakış açısıyla kadın sorunlarını ele alması noktasında
eleştiren bir hareket olmuştur. Beyaz üst ve orta sınıfı teşkil eden ana-akım
feministlerin, ‘kızkardeşlik’ vurgusu altında tüm dünya kadınlarının
yaşadıkları sorunları eş tutması, kültürel, sınıfsal ve dini farklılıkların göz
ardı edilmesine, Batılı kadın modeline uygun kadınların özgürleşmiş, Batı-dışı
kadınların ise daha az kadın olarak algılanmasına neden olmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Ana-akım Feminizm, Kamusal Alan, Beyaz Feminizm, Öteki Kadın Algısı

Kaynakça

• AKTAŞ, C. (2006). Feminizmin Beyaz Batılı Kadın Seçkinciliği, Uluslararası İnsan Haklarında Yeni Arayışlar Sempozyumu, ss. 1-20.
• AKTAŞ, G. (2013), Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir toplumda Kadın Olmak, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 30, Sayı:1, ss: 53-72.
• AYDIN, M. (2002). Bir Siyasal Mahremiyet Alanı Olarak “Kamusal” Ve Kılık Kıyafet Sorunu, Umran Dergisi, Sayı: 77, ss: 77-81.
• BALCI, A. (2007). Sömügeci Feminizm: Ortadoğu’da ‘Kurtarılacak’ Kadın Öznenin İnşası, Ortadoğu Analiz Dergisi Cilt:9, Sayı: 78, ss: 80-81.
• DOLTAŞ, D. (1991). Feminizm Açısında Sekizinci Günah ve Bir Cinayet Romanı, Toplum ve Bilim, Sayı:53, ss: 83-95.
• ECEVİT, Y., KARKINER, N. (Ed.). (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• GÖLE, N. (2013), İslamın Yeni Kamusal Yüzleri. 4.Bsk. Metis Yayınları: İstanbul.
• GÜNÜNDİ ERSÖZ, A. (2015). Özel Alan / Kamusal Alan Dikotomisi: Kadınlığın "Doğası" Ve Kamusal Alandan Dışlanmışlığı, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi Cilt:18, Sayı:1, ss: 80-102.
• HABERMAS, J. (2009). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. 8.Bsk. İletişim Yayınları: İstanbul.
• HALL, S. (1993). Melez Şahsiyetlerimiz. Birikim Dergisi. (Ö. Gökmen, Çev.), Sayı:45-46, ss. 54-57.
• MISHRA, R. K. (2014). Sömürgecilik Sonrası Feminizm: Farklılığın Ötesine Bakabilmek, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (E. Öztürk, Çev.). Sayı:6, ss:193-207.
• MİTCHEL, A. (1993). Feminizm, İletişim Yayınları: İstanbul.
• MOHANTY, C.T. (2003). “Under Western Eyes” Revisited: Feminist Solidarity through Anticapitalist Struggles, Signs Cilt:28, Sayı:2, ss:499-535.
• KENTEL, F. (2008). Bir Direnişin Anatomisi: Teorinin Raconunu Bozan ‘Başörtüsü’. N.Akbulut (Ed.). Örtülemeyen Sorun Başörtüsü: Temel Boyutları ile Türkiye'de Başörtüsü Yasağı Sorunu, ss.27-62. Akder Yayınları: İstanbul.
• KARADAĞ, A., SABANCILAR, S. (2012). Toplumsal Cinsiyet’ten ‘Çoklu Kesişen Farklılıklar’a Küreselleşme ve Kadın, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-II: Küresel Değişim ve Demokratikleşme, ss. 90-101.
• KOLAY, H. (2015). Kadın Hareketlerinin Süreçleri, Talepleri ve Kazanımları, EMO Kadın Bülteni, Sayı:3, ss. 5-11.
• RAMAZANOĞLU, C. (1998). Feminizm ve Ezilmenin Çelişkileri. 1.Bsk. Pencere Yayınları: İstanbul.
• SALUK, S. ÖZER, V. (2010). Sömürgeci Feminizm(Ler): Türkiye’de Projecilik Ve Kadınlar Arası Tahakküm Biçimleri, Bü’de Kadın Gündemi, Sayı:18.
• SEVİM, A. Feminizm, 1. Bsk. İnsan Yayınları: İstanbul.
• ŞERBETÇİ, D. (2013). Postkolonyal Feminizm Bağlamında “Küresel Kız Kardeşlik” Kavramının İncelenmesi: Hindistan Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• TAŞ, G. (2016). Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri Ve Dönüşümleri, Akademik Hassasiyetler Dergisi Cilt: 3, Sayı: 5, ss. 163-175.
• TÜR, Ö., AYDIN KOYUNCU, Ç. (2010). Feminist Uluslararası İlişkiler Yaklaşımı: Temelleri, Gelişimi, Katkı ve Sorunları. Uluslararası İlişkiler Dergisi Cilt 7, Sayı: 26, ss: 3-24.
• TÜRKOĞLU, E. (2015). Uluslararası İlişkiler Kuramında Feminizm (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• WALTERS M. (2009). Feminizm, 1.Bsk. Dost Ev: İstanbul.
• WEEDON, C. (2014). Post-Kolonyal Eleştiri, İştiraki Dergisi, Sayı: 5-6, ss.87-100.
• YARDIM, M (2016). “Irkçılık ve Ayrımcıluğa Karşı Postkolonyal Feminizmin Çoğulcu Bakışı”, Sosyal Hareketler Çağı, 275-289.
• YARDIM, M. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Feminist Hareketler ve Güncel Durumları. D.Şenol ve H.E.Kaya (Ed.). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, ss.141-164. Lisans Yayıncılık: İstanbul.
• Elektronik Kaynaklar
• ÇELİK, A. (2016). İslami Feminizm: Türkiye’de Başörtüsü ve Türban, (Erişim Tarihi: 08.02.2018). https://indigodergisi.com/2016/07/islami-feminizm-feminizm-hareketleri/
• INFORMATIONSZENTRUM WELT, (2013). (Ş. Talia, Çev.). Kadın Düşmanlığı Mısır Kültürünün Bir Parçası, (Erişim Tarihi: 08.02.2018) http://www.amargidergi.com/yeni/?p=766
• 5HARFLİLER, (2013). Gezi’nin Başörtülü Kadınlarla İmtihanı veya Türkiye’de “Beyaz Feminizm”e bir Bakış, (Erişim Tarihi: 10.02.2018). http://www.5harfliler.com/gezinin-basortulu-kadinlarla-imtihani-veya-turkiyede-beyaz-feminizme-bir-bakis/