ANADOLU MASALLARINDA ZİNA CEZASI OLARAK RECİM

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 14, 369 - 380, 18.12.2019

Ferhat Özmen

Öz

Halk anlatıları geçmiş
ve geleceği birbirine bağlayarak kültürel belleğin canlı kalmasını sağlar.
Anlatısal bir tür olan masallar ait olduğu toplumu ve evrensellik yönüyle
insanı açıklar. Masal hayatı anlatır. Masal anlatıcısının kullandığı motifler,
kültürel belleğin kodlarına göre oluşturulur. İnsana ait her şeyin
yaşandığı/yansıtıldığı masallarda, zina suçuna ve bu suç bağlamında uygulanan
recme de yer verilir. Çalışmada Anadolu masallarında hareketle zina suçları ve
cezaları, recim cezasının uygulamaları masalların fiktif yapısı içinde
açıklanmıştır. İslam’da varlığı tartışmalı olan recim cezasının Osmanlı
toplumunda birkaç örnekle uygulanması, söz konusu cezayı masallara taşımıştır.
Masalardaki recim cezası yazılı hukuk ile sözlü hukuk arasındaki benzerliği
göstermektedir. Söz konusu örnek, toplumun aldığı kararların yaptırım gücünün
yasalardan daha üstün olduğunu kanıtlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Masal, recim, ceza, suç

Kaynakça

• KAYNAKÇA ALPTEKİN, Ali Berat (2002), Taşeli Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara
• ARIK, Ferda Şamil (1997), Eski Türk Ceza Hukukuna Dair Notlar 1. Suçlar ve Cezalar, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Cografya Fakültesi Yayınları, Ankara
• ARSAL, Sabri Maksudi (2014), Türk Tarihi ve Hukuk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
• ATSIZ, Nihal (1997), Türk Ülküsü, İrfan Yayıncılık, İstanbul.
• ÇALIŞKAN, İbrahim (1994), “İslam Hukukunda Zina Suçunun Mahiyeti ve Cezası”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 33 S.1, s. 64-94.
• DİKİCİ, Mehmet (2005), Türklerde Devlet, Akçağ Yayınları, Ankara.
• ERTUN, Erman (2000), “Adana’da Asker Uğurlama, Karşılama Törenleri, Asker Ağıtları, Türküler, Şiirleri, Manileri” Millî Folklor, Yıl: 12, Sayı:47, s. 41-48.
• GÖKCEN, Ahmet (1989), Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki Ceza Müeyyideleri, Simurg Yayınları, İstanbul.
• HELİMOĞLU YAVUZ, Muhsine (2013), Masallar ve Eğitimsel İşlevi, Eğiten Kitap, İstanbul.
• KAŞGARLI Mahmud, Divan-ü Lügat’it Türk (çev. Besim Atalay), TDK Yayınları, Ankara,
• MENEKŞE, Ömer (2003), “Osmanlı’da Zina Cezası Olarak Recm”, Marife Dergisi, Yıl:3, Sayı:2, s. 7-18, İstanbul.
• OĞUZ, Öcal (2012), “Yazılı Hukuk ve Sözlü Hukuk Açısından Evlenme Pratikleri ve ‘Töre Cinayetleri’ ”, Millî Folklor, Yıl: 24, Sayı: 95, s. 103-113.
• ORTAYLI, İlber (2000), Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayıncılık, İstanbul.
• SAKAOĞLU, Saim (2002), Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara.
• SEYİDOĞLU, Bilge (2016), Erzurum Masalları, Dergah Yayınları, İstanbul.
• ŞİMŞEK, Esma (2001), Yukarı Çukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması I-II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• TÜRKEŞ GÜNAY, Umay (2011), Elazığ Masalları ve Propp Metodu, Akçağ Yayınları, Ankara.
• YUSUF Has Hacip (1999), Kutadgu Bilig (çev. Reşit Rahmeti Arat), TDK Yayınları, Ankara.
• YİĞİTOĞLU, Mustafa- HABERGETİREN Ömer Faruk (2016), “Yahudilik ve İslam’da Zina Suçu ve Cezası”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, s. 217-297.