SAİT FAİK’İN HİKÂYELERİNDE KARAKTER DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 14, 462 - 484, 18.12.2019

Mehmed Halil Sağlam Sevnur Korkut

Öz

Sait Faik Abasıyanık’ın hikâyeleri, kahramanların
niteliği ve niceliği bağlamında üç kategoride değerlendirilmektedir. İlk dönem
hikâyelerinde çok sayıda idealist, hayata bağlı, sevecen tipler bulunmaktadır.
İkinci dönem hikâyelerinde bu tip kahramanların sayıları azalır. Üçüncü dönem
hikâyelerinde ise bu tip kahramanlar tükenir. Yazar, hayatı ve insanları
sevdiği ilk gençlik dönemlerinde hikâyelerinde kahramanlarının sayısını geniş
tutar. Bu dönem hikâyelerinde vaka örgüsünü insan sevgisi üzerine kurgular.
Hayatın zorlukları ve insanlar arasındaki menfaat çatışmaları zamanla Sait
Faik’i toplumdan uzaklaştırır, yalnızlığa iter. Dolayısıyla hikâyelerindeki
kahramanların niteliğinde ve niceliğinde de değişim ve dönüşüm olur. Sait Faik
Abasıyanık’ın hikâyelerindeki kahramanların niteliği ve niceliği bir anlamda
onun hayata bakış açısını ve ruh halini yansıtmaktadır. Bu çalışmada Sait
Faik’in hikâyelerindeki kahramanların niteliği ve niceliği yazarın
otobiyografisiyle ilişkilendirilerek incelenmektedir. Araştırmanın temel amacı
Sait Faik’in hikâyeciliği hakkında yapılan çalışmalara katkı sağlamaktır.
Araştırmada yazarın üç kategoriye ayrılan hikâye kitaplarından random tekniğiyle
örneklendirmeler seçilmiştir. Araştırma sonucunda Sait Faik’in hikâyelerinde
zamanla vaka örgüsünün durağanlaştığı, üslubunun değiştiği, kahraman sayısının
azaldığı tespit edilmiştir. Tespit edilen bu bulgular yazarın bohemliğe dönüşen
iç dünyasıyla da örtüşmektedir. Hikâyelerdeki
ana kahramanlar, Sait Faik’in hayata ve inşalara bakış açısını farklı
yönleriyle yansıtmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sait Faik Abasıyanık, hikâye

Kaynakça

• Abasıyanık, S. (2018a). Semaver. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018b). Sarnıç. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018c). Şahmerdan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018d). Lüzumsuz Adam, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018e). Mahalle Kahvesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018f). Havuz Başı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2019g). Son Kuşlar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Abasıyanık, S. (2018h). Alemdağ’da Var Bir Yılan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Alangu, T. (1965). Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman. 1930-1940. Cilt: 2, İstanbul: İstanbul Matbaası
• Ergülen, H. (2019). Sait ile Sabahattin. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Gemili, V. (2018). Sait Faik’in Yalnızlığı ve Küçük İnsanlar’ı. Turkish Studies Volume 13/12, Spring 177-214
• Gündüz, O. ve Şimşek, T. (2018). Sait Faik Abasıyanık. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (179,180) Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kavaz, İ. (1990). Sait Faik Abasıyanık. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkmaz, R. (2014). Cumhuriyet Dönemi Türk Hikâyesi. Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı 1839-2000 (341). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kurt, M. (2011). Modernizm ve Gerçeküstücülük Bağlamında Sait Faik’in Son Hikâyeleri, Turkish Studies - 6/3. 1463-1475
• Kutlu, M. (1968). Sait Faik’in Hikâye Dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kurdakul, Ş. (1996). Çağdaş Türk Edebiyatı IV. İstanbul: Bilgi Yayınevi
• Naci, F. (1998). Sait Faik’in Hikâyeciliği. İstanbul: Adam Yayınları.
• Miskioğlu, A. (1991). Sait Faik, Yaşamı, Kişiliği, Sanatı, Yapıtları, Değerlendirmeler. İstanbul: Altın Kitapları.
• Sağlam, N. (2016). Bir Öykü, Bir Analiz: Şu ‘Hişt!’ Sesi Nereden Geliyor? İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi C. 55, S. 55, 63-75.
• Taş, S. (2018). Çağdaş Türk Edebiyatı Araştırmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ürgüp, F. (1954). Sait Faik’in Realitesi Varlık:470,5-7.