MOLLA HALİL ES-SİİRDÎ’NİN HAYATI VE ESERLERİ HAKKINDA BAZI MÜLAHAZALAR

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 14, 608 - 638, 18.12.2019

Adnan Memduhoğlu

Öz

1750–1843 yılları arasında Siirt’te
yaşamış olan Molla Halil Siirdî, çok sayıda talebe yetiştirmiş ve eserler
vermiştir. 18. ve 19. asır Osmanlı döneminde, Siirt’in bölgenin önemli bir
ilim, kültür ve eğitim merkezi olmasında büyük katkısı olmuştur. Molla Halil, medrese
tahsilinde okutulan hemen hemen her ders ile alakalı olarak bir eser telif
etmiştir. İslâmî ilimler alanında yazmış olduğu eserlerin bazıları o gün
bugündür bazı ilim merkezlerinde ders kitabı olarak okutulmaktadır. Bu makalede
Molla Halil Siirdî’nin hayatı ve ilmi kişiliği ortaya konulduktan sonra farklı
ilim dallarında yazmış olduğu eserleri tek tek ele alınıp tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Molla Halil Siirdi, Siirt, medrese, İslami ilimler

Kaynakça

• Atalay, Ömer, Siirt Tarihi, Çelut Matbaası, İstanbul, 1946.
• Aydemir, İbrahim (el-Harranî), et-Tuhfetu'l-Halidiyye fî Beyâni'l-İcâzeti'l-ilmîiyeti'ş-Şer'îyye fi'l-Medârisi't-Türkîyye, el-Mektebetu'l-Haşimîyye, İstanbul, 2017.
• el-Bağdadî el-Babânî, İsmail Paşa (v. 1920), Hediyyetu'l-ârifîn esmâu'l-müellifîn ve âsâru'l-musannıfîn, Daru İhyau't-Turasi'l-Arabî, Beyrût, 1951.
• Bursalı, Mehmet Tahir Efendi (v. 1925),, Osmanlı Müellifleri, (Haz. A. Fikri Yavuz, İsmail Özen), İstanbul ts.
• ed-Doskî, Ali Nebi Salih, Molla Halil ve Menhecuhu fi İsbati'i-Akaidi'i-İslâmîyye min Hilali Manzûmetihi Nehci'l-Enâm, Daru Sbeyriz (Spirez) li't-Tibae ve'n-Neşr, Duhok, 1428/2000.
• Kehhale, Ömer Rıza, Mu'cemu'l-Muellifîn, Muessesetu'r-Risale, Dimaşk, 1376/1957.
• Memduhoğlu, Adnan, “Molla Halil es-Siirdî ve Usulü'l-Fıkh Adlı Elyazma Eseri”, İbrahim Hakkı ve Siirt Uleması Sempozyumu, Beyan Yayınları, İstanbul, 2008, 293-316.
• Molla Halil (v. 1259/1843), Basîretu'l-kulûb fî kelâmi allami'l-guyûb, Thk.: Molla Molla Sıbgatullah Sevgili (ez-Zokaydî), Nûbihar Yayınları, İstanbul, 1432/2011.
• ...................., el-Kâfiyetu‟l-kübra, Thk: İlyas Kaplan, Dâru Sadır, Beyrût, 2007.
• ...................., el-Kâmûsu‟s-sânî fi‟n-nahv ve‟s-sarf ve‟l-meânî, Thk: Hamdi Abdulmecid es-Selefî, Daru‟r-ravza, Diyarbakır, 2012.
• ...................., Hadîsu'l-âyâti'l-letî tezharu kable hurûci Îsâ ve‟l-Mehdî/Risaletu'l-Mehdî, (yzm.).
• ...................., Minhâcu‟s-sünneti‟s-seniyye fî âdâbi sulûki‟s-sûfiyye, Kitab-Naşirûn, Lübnan, 2015.
• ...................., Şerhu diyâi basîreti‟l-kalbi‟l-arûf fi‟t-tecvîd ve‟r-resm ve ferşi‟l-hurûf, (yzm.).
• ......................, Ma’fuvvât, (yzm., Şerhu’l-Ma’fuvvât kitabı içinde).
• Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa (v. 968/1561), Miftâhu‟s-sa„âde ve misbâu‟s-siyâde fî mevzûâti‟l-ulûm, Daru‟l-Kutubu‟l-Ġlmiyye, Beyrût, 1405/1985.
• Ziriklî, Hayruddin (v. 1976), el-A'lâm, Daru'l-İlm li'l-Melâyîn, Beyrût, ts.Zokaydî,
• Şeyh Abdulkahhar b. Molla Mahmud b. Molla Halil (v. 1906), Tercemetu‟l-allâmetu‟l-fehhâme el-Molla Halil rahimehu'l-Celîl/Tercemetu hâli ceddine'l-a'lâ Molla Halil el-İs'irdî, 1980 (yzm.)