Okul Öncesi Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığı Algıları ile Medya Alışkanlıklarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 15, 130 - 151, 17.06.2020

Hilmi Tekin , Nesrinisikoglu Işıkoğlu Erdoğan

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı ile ilgili algılarını ve medya alışkanlıklarını derinlemesine incelemektir. Bu araştırmada; nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. İkisi X kuşağından, ikisi Y kuşağından olmak üzere 4 okul öncesi öğretmeni ile Z kuşağından 2 okul öncesi öğretmen adayı çalışmaya katılmıştır. Araştırmada, veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler ve günlükler aracılığıyla toplanmış ve içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Çalışmada yapılan analiz sonucunda (1) iletişim, (2) araştırma, (3) seçicilik, (4) farkındalık ve (5) yararlanma olmak üzere beş temel tema elde edilmiştir Birinci tema katılımcıların medyayı iletişim amacıyla kullandıklarını göstermektedir. İkinci tema, katılımcıların medya yoluyla aldıkları bilginin teyidinde nasıl bir yol izleyeceklerini ortaya koymuştur. Üçüncü tema; katılımcıların medya okuryazarlığı ile ilgili algılarını ve medyada rahatsız edici görüntüye karşı tepkilerini oluşturmaktadır. Dördüncü tema altında, medyanın yaşamımızın tam içinde olmasının yaşamımızı ne yönde etkilediği ve medya okuryazarlığının kazandırılması için katılımcıların ne gibi önerilerde bulundukları tartışılmıştır. Beşinci tema; katılımcıların medyayı alanlarında nasıl kullandığını ve medyayı doğru ve etkin bir şekilde kullanmanın öğretmenler ile öğrencilerine olan etkilerini göstermektedir. Okullarda verimliliğin arttırılmasına katkı sağlaması açısından öğretmenlere ve öğretmen adaylarına medya okuryazarlığı konusunda eğitimler verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

medya okuryazarlığı, okul öncesi, öğretmen

Kaynakça

• Alıcı, Ş. & Gökbulut, Ö. Ö. (2017), Süreçsel Drama Oturumlarının Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığı Seviyelerine Etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(1), 47-68.
• Altun, A. (2008). “Türkiye’de medya okuryazarlığı”. İlköğretmen Eğitimci Dergisi. 16, 30-34.
• Altun, A. (2013). Okul öncesi, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin görüşleri: medya okuryazarlığı derslerle nasıl ilişkilendirilebilir. H. Yavuzer ve MR Şirin içinde, I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı, 1, 9-82.
• Arıkan, Y. D. & Karasu, M. (2016). Öğretmen adaylarının sosyal medya kullanım durumları ve medya okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 549-566.
• Aslan, N. & Basel, A. T. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri (İzmir örneklemi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1353-1372.
• Binark, M., & Gencel Bek, M., (2010), Eleştirel medya okuryazarlığı kurumsal yaklaşımlar ve uygulamalar, İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Blackwell, C. (2013). Teacher practices with mobile technology integrating tablet computers into the early childhood classroom. Journal of Education Research, 7 (4), 231-255.
• Coşkun, D. C. (2019). Z kuşağı mensubu öğrencilerin sosyal medya kullanım alışkanlıkları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Çetin, B. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(1), 171-190.
• Çetin, C., & Karalar, S. (2016). X, y ve z kuşağı öğrencilerin çok yönlü ve sınırsız kariyer algıları üzerine bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 157-197.
• Dedebali, N. C. Daşdemir, İ. ve Şan, S. (2019). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı ile bilgi okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Journal of Kırşehir Education Faculty, 20(2).
• Erişti, B.,& Erdem, C. (2018). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı beceri düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67).
• Ertek, Z. Ö. (2013). Sınıf öğretmenlerinin medya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gün, M., & Kaya, İ. (2017). Seçmeli medya okuryazarlığı dersi uygulamasının öğrencilere katkıları üzerine bir Değerlendirme. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(2), (119-132).
• Güven, I. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 9(2), 787-800. Hong-qin, Yang. (2011). A Study on Kindergarten Teachers' Media Literacy at the Information Age. Journal of Ningbo Institute of Education, (2), 18.
• İnan, T. (2010). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Karadoğan, A. (2019). Z kuşağı ve öğretmenlik mesleği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(2), (9-42). Karataş, A., (2008), Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kırbaş, A., (2019), Türkçe öğretmenlerinin medya okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi (Türkiye Örneklemi). Ekev Akademi Dergisi (23) 77.
• Koyuncu Şahin, M., Esen Çoban, A., & Güney Karaman, N., (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Medyanın Çocukların Beslenme Alışkanlıkları ve Bozuklukları Üzerindeki Etkisine Yönelik Bakış Açıları. Elementary Education Online, 17(1), 125-142.
• Millî Eğitim Bakanlığı Komisyon (2006). İlköğretim Medya Okuryazarlığı Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları
• Menteşe, M. (2013). Sosyal medya ortam ve araçlarının eğitimde kullanımına ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ölçüm, D., & Polat, S. (2016). Öğretmen imajının kuşaklar bazında değerlendirilmesi. Journal of Teacher Education and Educators 5(3), (361-397).
• Özerkan, Ş. (2012), Medya, dil ve ideoloji. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(12), 63-76.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Potter, W. J. (2004). Theory of media literacy: A cognitive approach. Sage Publications.
• Singh, A. (2014). Challenges and issues of Generation Z. IOSR Journal of Business and Management, 16(7), 59-63.
• Sur, E. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğretmen ve öğrencilerinin medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Şeylan, S. (2008). Medya okuryazarlığı ders uygulamalarında dünya üzerinde görülen aksaklıklar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tutkun, T., & Kincal, R. Y. (2019). The relationship between the teacher candidates' level of media literacy and participation levels to protest and social change. International Education Studies, 12(4), 208-216.
• UNESCO (1984). Media education. Morsy Zaghloul (Editor). Paris: UNESCO.
• Uslu, S., Yazıcı, K., ve Çetin, M., Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (8) 23.
• Veziroğlu Çelik, M., Acar, İ., H., Bilikçi, C., A., Şahap, G., & Yalvaç, B., M., 2018, Çocuk, teknoloji ve medya: Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin görüşleri üzerine bir çalışma., Turkish Studies Information Technologies and Applied Sciences Volume 13/6, 147-164.
• Vulic, T.,& Vujovic, M. (2015). The media in preschools: The attitudes of teachers. E Learning & Software for Education, (2).
• Wang, J., & Zhu, S. (2014, October). The Investigation on Kindergarten Teacher's Educational Technology Literacy: Take Kindergarten Backbone Teachers Who
• Participate in" National Teacher Training Program" in Henan Province for Example. In 2014 International Conference of Educational Innovation through Technology (pp. 236-243). IEEE.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H., (2016) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Yördem, A. (2012). Preservice teachers’ perceptions of media literacy in the department of english language teaching in Turkey. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.