NİTEL BİR VERİ ANALİZİ YÖNTEMİ OLARAK DOKÜMAN ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 15, 170 - 189, 17.06.2020

Bilgen Kıral

Öz

Dokümanlar, uzun yıllardır nitel araştırmalarda önemli bir unsur olmuştur. Doküman çeşitleri olarak kitaplar, mektuplar, dergiler, günlükler, haritalar, çizelgeler, istatistikler, anayasa ve yönetmelikler, yasal metinler, gazeteler, fotoğraflar, anılar, röportajlar, okul kayıtları, sağlık ve kamu kayıtları, resimler, videolar, mesajlar vb. sayılabilir. Özellikle son yıllarda, metotolojinin bir parçası olarak doküman analizinden bahseden araştırma raporlarını ve dergi makalelerinin sayısında bir artış gözlenmektedir. Burada dikkati çeken en önemli şey literatürde yer alan, araştırmaların, makalelerin çoğunda, takip edilen prosedür ve doküman analizi hakkında detaylı ve yeterli ayrıntı bulunmamasıdır. Alan yazında en çok kullanılan doküman analizi yöntemi dokümana ulaşma, orijinal olup olmadığını teyit etme, dokumanı anlama, analiz etme, veriyi kullanmadır. Bu araştırmada dokümanların nitel araştırmadaki yeri ve işlevi incelenmiştir. Dokümanların niteliği ve biçimleri ile doküman analizinin avantajları, sınırlılıkları ve zorlukları ana hatları ile açıklanmakta, dokümanların neler olduğu listelenmekte ve kullanımı ile ilgili örnekler sunulmaktadır. Ayrıca araştırmada, doküman analizi yapacaklar için çeşitli öneriler de yer almaktadır. Bu makalenin temel amacı nitel araştırma yöntemi olarak doküman analizinin ne olduğunu açıklamak, bunun kullanımını teşvik etmek ve bununla ilgili anlayış ve kullanım bilgisini yerleştirmektir. Bunların dışında analiz doküman analizi ile ilgili bilgiler vermenin yanı sıra veri toplarken, analiz ederken, raporlaştırırken kısacası dokuman analizindeki etik konular ve dikkat edilmesi gerekenlere ilişkin de bilgiler verilmiştir.
Anahtar kelimeler: Veri, veri toplama, doküman, analiz, doküman analizi

Anahtar Kelimeler

Veri, veri toplama, doküman, analiz, doküman analizi

Kaynakça

• Kaynakça Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Pub.
• Atkinson, P. A. & Coffey, A. (1997). Analysing documentary realities. D. Silverman (Edt.) Qualitative research: Theory, method and practice, London: Sage.
• Bailey, K. D. (1982). Methods of social research. NewYork:Free Press.
• Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: PegemAkademi.
• Bektaş, Ö. & Zabun, E. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değerler karşılaştırması: Türkiye ve Fransa. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 247-289.
• Berg, B. L. &Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. H. Aydın (Çev.Edt). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Boston: Pearson.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bowen, G. A. (2005). Local-level stakeholder collaboration: A substantive theory of community driven development. Journal of the Community Development Society, 36(2), 73–88.
• Corbetta, P. (2003). Social research: Theory, methods and techniques. Thousand Oaks: Sage.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design. Thousand Oaks: Sage.
• Denzin, N. K. (1970). The research act: A theoretical introduction to sociological methods. New York: Aldine.
• Eisner, E. W. (1991). The enlightened eye: Qualitative inquiry and the enhancement of educational practice. Toronto: Collier Macmillan.
• Geray, H. (2006). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş iletişim alanından örneklerle. Ankara: Siyasal.
• Hodder, I. (2000). The interpretation of documents and material culture. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Edts.) Handbook of qualitative research, Thousand Oaks: Sage.
• Guba, E. & Lincoln, Y. (1981). Effective evaluation. San Fransisco: Jossey-Bass.
• Johnson, R. B.; Onwuegbuzie, A. J. & Turner, L. A. (2007). Toward a definition of mixed methods research. Journal of Mixed Methods Research, 1(2), 112- 133.
• Kaya, H. P. (2019). Türkiye’de denetim alanında yazılmış olan doktora tezlerinin değerlendirilmesi (1995-2018). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2). 556-576.
• Kıral, B. & Çilek, A. (2020). 2023 Vizyon Belgesi’nin karakter eğitimi bakımından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi. 49(225), 5-22.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1).
• Merriam, S. B. (1988). Case study research in education: A qualitative approach. San Francisco: Jossey-Bass.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research. A guide to design and implementation. San Francisco: John Wiley-Sons
• Mills, J., Bonner, A. & Francis, K. (2006). The development of constructivist grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 25– 35.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage, Thousand Oaks.
• Oxford Sözlüğü. (2020). https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/ 20.04.20 tarihinde alınmıştır.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park: Sage.
• Punch, K. F. (2006). Developing effective research proposals. London: Sage
• Saban, A. & Ersoy, A. (2019). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Ankara: Anı
• Shulte, D. P.; Slate, J. R. & Onwuegbuzie, A. J. (2010). Characteristics of effective school principals: A mixed-research study. The Alberta Journal of Educational Research, 56(2), 172-195
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks: Sage
• Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. London: Sage
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2020). https://sozluk.gov.tr/20.04.20 tarihinde edinilmiştir.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/P P%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4. 24.04.20 tarihinde indirilmiştir.
• Yapıcıoğlu, A. E. & Kaptan, F. (2018). Sosyobilimsel durum temelli öğretim yaklaşımının argümantasyon becerilerinin gelişimine katkısı: bir karma yöntem araştırması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 39-61.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yin, R. K. (1994). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks: Sage.
• Yin, R. K. (2011). Qualitative research from start to finish. New York: The Guilford Press.