Kariyer Yönetiminin İşgören Performansına Etkisi: Hizmet Sektörüne Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 239 - 257, 30.12.2023

Ercan Gön , Mehmet Güven

https://doi.org/10.53586/susbid.1376376

Öz

İşletmelerde örgütsel hedeflerin işgörenler tarafından kendi hedefi gibi benimsenmesi stratejik yönetimin bir gereğidir. İnsan kaynakları yönetimi açısından incelendiğinde, işletme hedeflerini en iyi benimseyen, en iyi performans gösteren işgörenlerin kariyer planlarının yapılması, yatay veya dikey yönde kariyer basamaklarının yükseltilmesi, stratejik hedeflerin daha iyi benimsenmesine katkı sağlayacaktır. Araştırmanın amacı kariyer yönetiminin işgören performansına herhangi bir etkisinin olup olmadığının ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmada anket tekniği uygulanmıştır. Akdeniz bölgesinde faaliyet gösteren, 50'den fazla personel çalıştıran işletmelerde 480 işgörene anket yapılmış, SPSS istatistik programında normallik, homojenlik, açımlayıcı faktör analizi ve çoklu regresyon analizleri uygulanmıştır. Gerçekleştirilen analiz sonucunda kariyer yönetiminin iki faktörlü bir yapıdan oluştuğu görülmüş, doğrulayıcı faktör analizi ile yapının geçerliği kanıtlanmıştır. Ölçeğin alt boyutları olan kariyer planlama ile kariyer yönetme değişkenleri arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu, kariyer planlamanın işgören performansına olumlu bir etkisinin olmadığı, kariyer yönetme boyutunun işgören performansını pozitif, anlamlı bir şekilde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre işletme yöneticilerine, işletmede çalışan işgörenler için bireysel kariyer yönetimlerine yön vermeleri konusunda destek olmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer yönetimi, işgören performansı, doğrulayıcı faktör analizi, yapısal eşitlik modeli

Etik Beyan

Bu çalışmada kullanılan anketin uygulanması Bingöl Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun 4.7.2022 tarih ve E.66733 sayılı kararıyla uygun görülmüştür.

The Effect of Career Management on Employee Performance: A Research on the Service Sector

Öz

In businesses, it is a requirement of strategic management that employees adopt organizational goals as their own goals. When examined from the perspective of human resources management, making career plans of the employees who best embrace the business goals and performing best, raising their career ladders horizontally or vertically will contribute to better adoption of strategic goals. The aim of the research is to reveal whether career management has any effect on employee performance. Survey technique was applied in the research. A survey was conducted with 480 employees in businesses operating in the Mediterranean region and employing more than 50 personnel, and normality, homogeneity, exploratory factor analysis and multiple regression analyzes were applied in the SPSS statistical program. As a result of the analysis, it was seen that career management consists of a two-factor structure, and the validity of the structure was proven with confirmatory factor analysis. It was concluded that there is a medium level relationship between the variables of career planning and career management, which are the sub-dimensions of the scale, that career planning does not have a positive effect on employee performance, and that the career management dimension affects employee performance positively and significantly. Accordingly, it is recommended that business managers support the individual career management of employees working in the business.

Anahtar Kelimeler

Career management, employee performance, confirmatory factor analysis, structural equation model

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatistiksel analizler ve açıklamalı SPSS çözümleri (1.baskı). İdeal Kültür Yayıncılık.
• Almen, N., Lundberg, H., Sundin, Ö., & Jansson, B. (2018). The reliability and factorial validity of the swedish version of the recovery experience questionnaire, Nordic Psychology, 70(4), 324-333, DOI: 10.1080/19012276.2018.1443280
• Ans De Vos & Cambre B. (2016). Career management in high performing organizations: A set theoretic approach. Berlin
• Armstrong, M. (2011). Armstrong's handbook of strategic human resource management (5th ed.). Kogan Page Publishers.
• Arnold, J. (1997). Managing careers into the 21st century. Paul Chapman.
• Asparuk, D. H. (2022). Bireysel kariyer yönetiminin, bireysel performans ve örgütsel performansa etkisine ilişkin bir araştırma: Bankacılık sektörü örneği (Tez no. 742693) [Yüksek Lisans Tezi, Altınbaş Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bagozzi, R.P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Jams, 16, 74–94. https://doi.org/10.1007/BF02723327
• Benligiray, S. & Demirci, U. (2019). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisine teorik eğitimin etkisi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (Turksosbilder), 04(01), 76-98
• Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological bulletin, 88(3), 588. https://doi.org/10.1037/0033-2909.88.3.588
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (25.baskı). Pegem Akademi Yayınları.
• Byrne, B. M. (2016). Structural equation modeling with amos basic concepts, applications, and programming (3rd ed.). Routledge.
• Collier, J. E. (2020). Applied structural equation modeling using AMOS: Basic to advanced techniques (1st ed.). Routledge.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2nd ed.). Psychology Press.
• Çabuk, E., Z. (2007). İşletmelerde uygulanan kariyer planlamasının işgören performansına etkisi üzerine bir araştırma (Tez no. 207168) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çayan, D. (2011). Yetenek yönetiminin çalışanların performansı üzerine etkileri ve Niğde sağlık sektöründe bir uygulama (Tez no. 27743) [Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Ergin, D. Y. (1994). Örnekleme türleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, (6), 91-102
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). SAGE Publications.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th ed.). McGraw-hill.
• George, D. & Mallery, P. (2020). IBM SPSS statistics 26 step by step a simple guide and reference (16 th ed.). Routledge,
• Greenhaus., J.H., Callanan., G.A. & DiRenzo. M. (2008). A Boundaryless Perspective on Careers. In J. Barling & C. L. Cooper (Eds.), The Sage Handbook Of Organizational Behavior, (pp. 427-447) Sage Reference.
• Güncel Türkçe Sözlük (t.y.) Türk Dil Kurumu
• Gürcan, H. (2006). The effect of career management and development in human resource management and a research (Tez no. 209925) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2014). Pearson new international edition. Multivariate data analysis, (7 th ed.). Pearson Education.
• Hatipoğlu, Z., Akduman, G. & Demir, B. (2019). İnsan kaynakları uygulamalarından duyulan memnuniyetin işe yabancılaşma üzerindeki etkisinde yöneticiye güvenin aracı rolü. Electronic Turkish Studies, 14(2), 547- 458.
• Helvacı M. A. (2002). Performans yönetimi sürecinde performans değerlendirmenin önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 155-169.
• Hooper D, Coughlan J, & Mullen M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. e-Journal of Business Research Methods, (6) 53–60.
• Inkson, K. & Baruch, Y. (2008). Organizational Careers. In S. R. Clegg & C. L. Cooper (Eds.), The sage handbook of organizational behavior volume II macro approaches, (pp. 209-223) Sage Reference.
• Kaiser, H. F. (1960). The application of electronic computers to factor analysis. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 141-151.
• Kathukya, S., Mwangi, I., & Machogu, C. G. (2022). Effect of career counselling on employee performance in Murang’a water and Sanitation Company limited. International Journal of Management and Humanities, 8(8), p. 12-20.
• Khan Sami A., Rajasekar J. & Al-Asfour A. (2015). Organizational career development practices: learning from an Omani Company. International Journal of Business and Management, 10(9), 88-98, http://dx.doi.org/10.5539/ijbm.v10n9p88
• Kılıç, B. (2019). İstanbul’daki yerli ve yabancı marka zincir otel işletmelerinin stratejik yönetim yaklaşımlarının karşılaştırılması (Tez no. 616803) [Doktora Tezi, İstanbul Gedik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kılıç, G. (2008). Kariyer yönetimi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma (Tez no. 219696) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford publications.
• Küçük, M. (2012). Kariyer yönetimi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Banka çalışanları üzerindeki etkinin incelenmesi (Tez no. 320462) [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Lazarova, M.B., Morley, M. & Tyson, S. (2012). Introduction: international comparative studies in HRM and performance – the Cranet data, in Lazarova, M.B., Morley, M.J. and Tyson, S. (Eds), International human resource management: policy and practice, Routledge.
• Maina A. (2011). Factors affecting career management among non-academic staff in public universities in kenya: a case study of jomo kenyatta university of agriculture and technology [Unpublished Master's Thesis].Jomo Kenyatta University.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. https://doi.org/10.1037/h0054346
• McGregor D., J. C. G. (2006). The human side of enterprise. Annotated edition. McGraw-Hill
• Mello, Jeffrey A. (2015). Strategic human resource management (4 th ed.). Cengage Learning.
• Montgomery, D. C., Peck, E. A., & Vining, G. G. (2012). Introduction to linear regression analysis. John Wiley & Sons,Inc., Hoboken.
• Mugaa L. G., Guyo W., & Odhiambo R. (2018). Influence of Career Progression on Employee Performance in Large Commercial Banks in Nairobi City County in Kenya. Journal of Entrepreneurship & Project Management, 2(2) pp. 1-19.
• Patır, S. (2009). Faktör analizi ile öğretim üyesi değerleme çalışması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 69-86.
• Patrick H.A. & Kumar A. (2011). Career management, employee development and performance in India information technology organization. Business Management Dynamics, 1(5), 24-31.
• Rothwell, W. (2016). Effective succession planning: Ensuring leadership continuity and building talent from within (4 th ed.). Amacon.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sekaran, U., & Bougie, R. (2016). Research methods for business: A skill building approach. (7 th ed.). John Wiley & Sons.
• Soleimani MA, Bahrami N, Yaghoobzadeh A, Banihashemi H, Nia HS.& Haghdoost AA. (2016). Validity and reliability of the persian version of templer death anxiety scale in family caregivers of cancer patients. Iran J Nurs Midwifery Res., 21(3). 284-90.
• Sonnentag, S., Volmer, J., & Spychala, A. (2008). Job performance. In J. Barling & C. L. Cooper (Eds.), The Sage handbook of organizational behavior volume I micro approaches, (pp. 427-447) Sage Reference.
• Soysal, A. & Kılınç, E. (2016). İşletmelerde stratejik insan kaynakları yönetimi sürecinde performans değerlendirme ve kariyer yönetimi uygulamaları, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (31), 325-347. doi: 10.30976/susead.302170
• Suliman, M., T., A. (2007). Links between justice, satisfaction and performance in the workplace: A survey in the UAE and Arabic context, Journal of Management Development, (26) 4, 294-311.
• Şimşek, M. Ş. Çelik, A. & Akatay, A. (2007). Kariyer yönetimi insan kaynakları yönetimi uygulamaları. (Geliştirilmiş 2.baskı). Gazi Kitabevi.
• Tabachnick, B. G, & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Ally And Bacon.
• Uyumaz, G., Mor-Dirlik, E., & Çokluk, Ö. (2016). Açımlayıcı faktör analizinde tekrar edilebilirlik: kavram ve uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 659-675.
• Vroom, V. H., & MacCrimmon, K. R. (1968). Toward a stochastic model of managerial careers. Administrative Science Quarterly, 13(1), 26–46.
• Wheaton, B., Muthen, B., Alwin, D. F., & Summers, G. F. (1977). Assessing reliability and stability in panel models. Sociological Methodology, (8)84-136.
• Zeragia, T. (2020). Managing Organizational Talent for Enhanced Performance. [Unpublished doctoral dissertation]. American University.