Türkiye’de İş-Yaşam Dengesini Sağlamaya Yönelik “İzin Politikalarının” “İş Kanunu” ve “Devlet Memurları Kanunu” Perspektifinde İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 31 - 44, 30.06.2024

Bahar Altunok

https://doi.org/10.53586/susbid.1383594

Öz

İş yaşam dengesi; çalışanlar için yaşamın bileşenleri olan çalışma hayatında, bireysel hayatında ve aile hayatında dengeyi kurabilmesi demektir. Denge; bir nevi iyilik halidir ve bu iyilik halini sağlayabilen bireyler; hem bireysel hayatına hem aile hayatına hem de çalışma hayatına pozitif katkı sağlayabilmektedir. Çünkü denge; sağlık, mutluluk ve genel yaşam kalitesi açısından önemli bir faktördür. Ancak; günümüzde teknoloji alanında yaşanan gelişmeler, çalışma hayatında yaşanan değişimler ve bireylerin yaşam tarzlarında görülen dönüşümler çalışanların bu dengeyi kurabilmesini zorlaştırmaktadır. Buna paralel olarak da iş-yaşam dengesini sağlamakta zorluk yaşayan bireylerin çalışma hayatı ve özel hayatı olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu bağlamda çalışanların iyilik halleri için iş-yaşam dengesini sağlayabilmeleri bir zorunluluk olmakla birlikte; bu bireylerin iş-yaşam dengesini sağlayabilmesine yönelik devlet tarafından yasal düzenlemeler ile geliştirilen politikalarca desteklenmesi ayrıca önem arz etmektedir. Günümüz çalışma hayatında önemli bir yere sahip olan iş-yaşam dengesi, bu çalışmada Türkiye özelinde “izin politikaları” perspektifinde incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda iş-yaşam dengesini sağlamaya yönelik politikaların işçi ve memur statüsünde çalışanlar arasında yasal hak olarak tanınan izin süreleri bakımından eşit olmadığı, bunun yanı sıra iş-yaşam dengesine yönelik politikaların spesifik olarak aile-yaşam dengesinin sağlanmasına yönelik olduğu, ancak haftalık izin ve yıllık izin sürelerinin cinsiyetsiz ve tüm çalışanları kapsayan nitelikte uygulamalar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İzin Politikaları, -yaşam dengesi, iş kanunu, devlet memurları kanunu, memur, işçi

Etik Beyan

Çalışmanın verileri doküman incelemesi yöntemiyle toplandığı için etik kurul iznine gerek duyulmamıştır.

Investigation of “Permission Policies” to Ensure Work-Life Balance in Turkey in the Perspective of “Labor Law” and “Civil Servants Law”

Öz

Work-life balance means establishing balance in working, personal, and family life, which constitute the combination of life for a working individual. Balance is a state of well-being, and individuals who can achieve this state of well-being can make positive contributions to their personal life, family life, and working life because balance is an essential factor in health, happiness, and general quality of life. However, today, technological developments, changes in working life, and transformations in individuals' lifestyles make it difficult for the working individual to establish this balance. In parallel with this, the working and private lives of individuals who struggle to maintain work-life balance are negatively affected. In this context, it is a necessity for working individuals to maintain a work-life balance for their well-being, and it is also essential that these individuals are supported by legal regulations and policies developed by the state to ensure their work-life balance. Work-life balance, which has a critical place in today's working life, has been investigated in this study from the perspective of permission policies in Turkey. As a result of the study, it has been determined that the policies aimed at providing work-life balance are unequal regarding permission periods recognized as legal rights between workers and civil servants. In addition, policies for work-life balance are aimed explicitly at providing family-life balance. However, weekly and annual permission periods are genderless and include all employees.

Anahtar Kelimeler

Work-life balance, labor law, civil servants law, civil servant, worker, permission policies

Kaynakça

• Akın, A., Ulukök, E., & Arar, T. (2017). İş-yaşam dengesi: Türkiye’de yapılan çalışmalara yönelik teorik bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 113-124. DOI NO: 10.5578/jeas.57176
• Araslar, A. (2021). İş yükü ile iş-yaşam dengesinin işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. (Tez No. 660740) [Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Ay,D. (2023). Öğretmenlerin iş yaşam dengesi algılarının psikolojik sözleşmeye uyma düzeylerindeki rolü. (Tez No. 804407) [Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi ]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Bayarçelik, E. B., & Hıdır, A. (2020). Kuşaklara göre iş tatmini, tükenmişlik ve iş yaşam dengesi. International Journal of Management and Administration, 4(7), 54-70. DOI Number: 10.29064/ijma.665688
• Doğrul, B. Ş., & Tekeli, S. (2010). İş-yaşam dengesinin sağlanmasında esnek çalışma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 11-18. ISSN: 1309 -8012
• Ekinci, H., & Sabancı, A. (2021). İş-yaşam dengesi ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 151-163. Doi:10.24315/tred.690816
• Erben, G. S., & Ötken, A. B. (2014). Paternalist liderlik ve işe bağlı mutluluk ilişkisinde iş-yaşam dengesinin rolü. Journal of Management and Economics Research, 12(22), 103-121. Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER192
• Greenhaus, J. H., Collins, K. M., & Shaw, J. D. (2003). The relation between work–family balance and quality of life. Journal of vocational behavior, 63(3), 510-531.
• Gürel, P. A. (2018). İş-yaşam dengesini sağlayan faktörlerin kadın akademisyenler için belirlenmesi: lojistik regresyon analizi. Kadın Araştırmaları Dergisi, (16), 31-44.
• İrge, N. T. (2021). İş-yaşam dengesini etkileyen risk faktörleri. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 322-333. E-ISSN: 2757-573X
• Kablay, S., & Elma, Y. (2018). İş-aile yaşamı dengesi ve bunu sağlamaya yönelik ülkemizdeki uygulamalar. Politik Ekonomik Kuram, 2(2), 77-94.
• Lockwood, N. R. (2003). Work/life balance. challenges and solutions, SHRM Research, USA, 2(10). 1-10.
• Debabrata, M. (2012). The role of work-life balance as a work-force management tool. The Indian Journal of Commerce, 65(2), 83-94.
• Panda, A., & Sahoo, C. K. (2021). Work–life balance, retention of professionals and psychological empowerment: an empirical validation. European Journal of Management Studies, 26(2/3), 103-123. DOI 10.1108/EJMS-12-2020- 0003
• Polat, K. (2019). Türkiye’de iş-yaşam dengesi: akademisyenler üzerine bir araştırma. (Tez No. 583948) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Resmi Gazete, (1965). 657 Devlet Memurları Kanunu, Sayı: 12056, 23.7.1965.
• Resmi Gazete, (2011). Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliği, Sayı: 28099. 29 Ekim 2011
• Resmi Gazete, (2016). Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik, Sayı: 29882, 8 Kasım
• Resmi Gazete, (2016). Kamu Personeli Genel Tebliği, Sayı: 29683, 13 Nisan 2016.
• Resmi Gazete, 2003). İş Kanunu, Sayı: 25134, 10.6.2003.
• TC. Anayasası,1982.