A Study on Disabled Home Care Services in the Context of Social Policy: A Field Research

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 2, 85 - 112, 28.10.2025

Mehmet Emin Sontur , Nazim Kartal

https://doi.org/10.30976/susead.1645070

Öz

Purpose – This study aims to address the issues in disabled home care services from a public administration perspective within the framework of social policy theory and to offer solution suggestions.
Method – Interviews were conducted with 50 family members and 10 social workers who received disabled home care support through the Bartın Provincial Directorate of Family and Social Services. Semi-structured interview forms approved by the Sinop University Human Research Ethics Board and the Ministry of Family and Social Services were used. Socio-demographic data were collected through ethics-approved surveys.
Findings and Conclusion – The study concluded that the cash care support is inadequate for disabled individuals needs, a care insurance policy for caregivers is necessary, and public legislation on home care services should be streamlined. Caregivers and service providers share aligned views.
Keywords: Disabled, Disabled Home Care Service, Disability Policies, Social State, Social Policy.
JEL Codes: D62, D71

Anahtar Kelimeler

Disabled , Disabled Home Care Service , Disability Policies , Social State , Social Policy.

Sosyal Politika Bağlamında Engelli Evde Bakım Hizmetleri Üzerine Bir İnceleme: Bir Alan Araştırması

Öz

Amaç -Sosyal politika teorisi çerçevesinde engelli evde bakım hizmetlerinde ortaya çıkan sorunların kamu yönetimi perspektifinden ele alınması ve çözüm önerileri sunulmasıdır.
Yöntem - Bartın Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü aracılığıyla engelli evde bakım desteği alan 50 aile üyesi ve hizmeti sağlayan 10 sosyal çalışma görevlisiyle görüşmeler yapılmıştır. Sinop Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının onayladığı yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik bilgileri için etik kurul ve Bakanlık onaylı anket formları uygulanmıştır.
Bulgular ve Sonuç - Çalışmada, sağlanan nakdi bakım desteğinin engelli bireylerin gereksinimlerini karşılamakta yetersiz kaldığı, bakım veren bireylere yönelik bakım sigortası politikasına ihtiyaç duyulduğu, evde bakım hizmetine ilişkin kamusal mevzuat dağınıklığının giderilmesi gerektiği, bakım veren bireyler ile hizmeti sağlayan uygulayıcıların hizmete ilişkin düşünce ve önerilerinin paralellik gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler Engelli, Engelli Evde Bakım Hizmetleri, Engelli Politikaları, Sosyal Devlet, Sosyal Politika.
JEL Kodları: D62, D71

Anahtar Kelimeler

Engelli , Engelli Evde Bakım Hizmetleri , Engelli Politikaları , Sosyal Devlet , Sosyal Politika.

Kaynakça

• 2023, Engelli Evde Bakım Yönetmeliği. (tarih yok). 6 15, 2025 tarihinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: https://www.aile.tr/eyhgm/mevzuat/ulusal-mevzuat/yonetmelikler/evde-bakim-yardimi-yonetmeligi/ adresinden alındı.
• 5378 Engelliler Hakkında Kanun. (2005, 7 1). Madde 3. Haziran 15, 2025 tarihinde https://aile.gov.tr/eyhgm/mevzuat/ulusal-mevzuat/kanunlar/engelliler-hakkinda-kanun/ adresinden alındı.
• Ağcasulu, H. (2021). Sosyal Politika Alanı Olarak Evde Bakım Hizmetleri: Ülke Örnekleri ve Türkiye. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 167-183.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (25, Mayıs). Engelli İstatistik Bülteni. Haziran 1, 2025 tarihinde eyhgm_istatistik_bulteni: https://www.aile.gov.tr/eyhgm/sayfalar/istatistikler/engelli-ve-yasli-istatistik-bulteni/ adresinden alındı.
• Aktan, C. C., & Özkıvrak, Ö. (2008). Sosyal Refah Devleti. İstanbul: Okutan Yayıncılık.
• Arpacı, F. (2009). Yaşlıya Bakan Kadınların Bakım Yüklerinin İncelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi , 61-72.
• ASHB, 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi. (2021). 06 15, 2025 tarihinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: https://www.aile.tr/eyhgm/yayin-kaynak/ adresinden alındı.
• Balcı, N., & Koçatakan, P. (2021). Covid-19 Gibi Salgınlarda Evde Bakım Hizmetlerinin Önemi: Kısa Bir Bakış. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care , 186-193.
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, DİE. (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması . Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• Bettio, F., & Plantenga, J. (2004). Comparing Care Regimes in Europe. Feminist Economics , 85-113.
• Buğra, A. (2016). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye'de Sosyal Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining Qualitative Research Methods. Theory Into Practice , 124-130.
• Çılğın, T. (2021). Sosyal Demokrat Refah Devletlerinin Engellilere Yönelik Sosyal Politikaları: İsveç Örneği. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi , 129-152.
• Çoban, M., & Esatoğlu, A. E. (2004). Evde Bakım Hizmetlerine Genel Bir Bakış. T Klin Tıp Etiği-Hukuku Dergisi , 109-118.
• Dayı, Y. (2009). Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika Uygulamaları (1980-2000 Türkiye Örneği). 9. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Dökmen, Z. Y. (2012). Yakınlarına Bakım Verenlerin Ruh Sağlıkları İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 1-38.
• Esping-Andersen, G. (1990). The Three Worlds of Welfare Capitalism. Princeton University Press. Princeton: Princeton University Press.
• Evde Bakım Yönetmeliği. (2023, Mayıs 26). 06 10, 2025 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/05/20230526-2.htm: https://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden alındı.
• Ferrera, M. (1996). The 'Southern Model' of Welfare in Social Europe. Journal of European Social Policy , 17-37.
• Gül, H. (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi , 5-31.
• Güven, S. (2001). Sosyal Politikanın Temelleri. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Hedlund, M. (2000). Disability As A Phenomenon: A Discourse Of Social And Biological Understanding. Disability & Society , 765-780.
• Hekimler, A. (2019). Türkiye'de Bakım Sigortasının Kurulması Üzerine Bildiri Kitabı. Tekirdağ: XI. IBANESS Kongreler Serisi Bildiri Kitabı, 9-10 Mart 2019.
• Koray, M. (2020). Sosyal Politika. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Ng, T., Stone, J., & Harrington, C. (2010). Medicaid Home- and Community-Based Service Programs: Data Update. Menlo Park, California: Kaiser Commission on Medicaid and the Uninsured.
• Oğlak, S. (2017). Yaşlı Bakımında Görünmeyen İşgücü: Aile Bakımı Ve Ekonomik Değeri. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 73-87.
• Öcal, A. (2015). Dezavantajlılıkla İlgili Temel Kavramlar. Ankara: Pegem Akademi.
• Özuğurlu, M. (2003). Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Suretten Kopuşu. Mülkiye Dergisi , 59-74.
• Rothgang, H., Swart, E., Müller, R., Sauer, S., & Unger, R. (2012). Long term care in Germany. C. Ranci, & E. Pavolini (Dü) içinde, Reforms in Long-Term Care Policies in Europe: Investigating institutional change and social impacts (s. 23-52). Springer.
• Şenkal, A. (2012). Küreselleşme, Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri. Journal of Social Policy Conferences, 45, 97-126.
• Trydegård, G. B. (2005). The Care of the Elderly in Comparative Perspective. European Journal of Social Work , 293-306.
• Tule, G., & Sergender, S. (2017). Engelli Ailelerinin Yaşadıkları Sosyal ve Ekonomik Sorunlar. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2 (2), 81-100.
• Tuna, O., & Yalçıntaş, N. (1991). Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• WHO. (1981). Dünya Sağlık Örgütü Engelli Bildirgesi. Haziran 15, 2025 tarihinde https://www.who.int/ adresinden alındı.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara : Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. T. (2016). Türkiye İş Kurumu Tarafından Dezavantajlı Gruplara Yönelik Uygulanan Mesleki Eğitim Kurslarının Etkilerinin İncelenmesi ve Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesine Yönelik Öneriler. ÇSGB İş-Kur Genel Müdürlüğü Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi . Ankara: ÇSHB İş-Kur Genel Müdürlüğü.