11 EYLÜL OLAYLARI SONRASI ABD-AFGANİSTAN İLİŞKİLERİ: İSTİLADAN İŞBİRLİĞİNE

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 33, 59 - 76, 27.04.2017

Gül Seda Acet Fazlı Doğan

https://doi.org/10.30976/susead.327644

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, 9/11 olaylarından en çok etkilenen ülke olan Afganistan’ın yeniden inşa sürecinde ABD’nin rolünü ele
almaktadır. 9/11 olaylarının doğrudan sorumlusu Afganistan olmamasına rağmen ABD ve müttefiklerinin Afganistan’a
yaptığı müdahale meşru olarak görülmektedir. ABD müdahale sırasında ve sonrasında Afganistan için öngördüğü inşa
sürecini yürütmek noktasında ise başarısız olmuştur. Afganistan-ABD ilişkileri 9/11 sonrası işgal ve işbirliği sürecinde
asimetrik olarak ABD’nin üstün olduğu bir ilişki modelidir. Bu çalışma ABD-Afganistan ilişkilerinin 9/11 sonrası sürecini üç
bölümde tartışmaktadır. Birinci bölümde Amerikan müdahalesi ve bu müdahalenin uluslararası meşruiyeti ele alınmıştır.
İkinci bölümde Afganistan’ın yeniden inşası için atılan adımlar ve Afganistan siyasi yapısı işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise,
9/11 sonrası yeniden inşa sürecinde ABD’nin etkinliği Bush ve Obama dönemleri özelinde tartışılmıştır. Sonuç olarak da
Afganistan konusunda ABD ve müttefiklerinin vaat ettikleriyle gerçekleşen durum arasındaki açık değerlendirilmiştir  

Anahtar Kelimeler

9/11 Olayları, Meşruiyet, Devlet İnşası, ABD, Afganistan

Kaynakça

• “Security and Defense Cooperation Agreement between the Islamic Republic of Afghanistan and The United States Of America”, http://mfa.gov.af/Content/files/BSA%20ENGLISH%20AFG.pdf, (11.02.2017)
• __ “U.S. Relations With Afghanistan, 2017”, https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5380.htm, (19.02.2017)
• __“Afganistan İslam CumhuriyetiAnayasası”, http://www.afghanembassy.com.pl/afg/images/pliki/TheConstitution.pdf,
• __“Bonn Agreement”, http://www.afghanistanembassy.no/afghanistan/government/core-state-documents/bonn-agreement (10.01.2017)
• __“Independent Task Force Report, 2003” http://www.cfr.org/publication/by_type/task_force_report.html, (06.02.2017)
• __“Operation Enduring Freedom–Operations”, http://www.globalsecurity.org/military/ops/enduring-freedom-ops.htm (10.01.2017)
• __“Public Schedule for July 7, 2012”, https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/appt/2012/07/194346.htm, (08.02.17)
• ALJAZEERA, “AdaylarDışPolitikadaBirbirineBenziyor”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/adaylar-dis-politikada-birbirine-benziyor (15.01.2017)
• ALJAZEERA, “ISAF: Afganistan'dakiUluslararasıGüç”, http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/isaf-afganistandaki-uluslararasi-guc, (10.01.2017)
• ARMITAGE, Richard L. ve Samuel R. Berger (2010). “U.S. Strategy for Pakistan and
• Afghanistan”, Independent Task Force Report No. 65.
• BBC, “Afganistan'a 16 MilyarDolarYardım”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/07/120708_afghan_aid.shtml, (15.02.217)
• BBC, “BaşkanBush'un 11 Eylül'deUlusaSeslenişi”, http://www.bbc.com/turkce/multimedya/2011/09/110906_vid_bush_two.shtml, (10.01.2017)
• BBCa, “Karzai ABD ileIlişkileriTamiriçinWashington'da”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/05/100510_karzai_us.shtml, (11.02.2017)
• BBCb, “Karzai ve NATO AfganistanStratejisindeUzlaştı”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/11/101120_nato.shtml?print=1, (11.02.2017)
• BELL, Roger (2002). “Introduction September 11: The More Things Change....”, Australasian Journal of American Studies,Cilt 21, No. 2.
• BM, “Agreement on Provisional Arrangements in Afghanistan Pending the Re-Establishment of Permanent Government Institutions”, http://www.un.org/News/dh/latest/afghan/afghan-agree.htm, (11.02.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1269 SayılıKarar (S/RES/1269)”, https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N99/303/92/PDF/N9930392.pdf?OpenElement, (20.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1368 SayılıKarar (S/RES/1368), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/533/82/PDF/N0153382.pdf?OpenElement (10.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1373 SayılıKarar (S/RES/1373), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/557/43/PDF/N0155743.pdf?OpenElement (10.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1378 SayılıKarar (S/RES/1378), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/638/57/PDF/N0163857.pdf?OpenElement (10.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1383 SayılıKarar (S/RES/1383), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/681/09/PDF/N0168109.pdf?OpenElement (10.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1386 SayılıKarar (S/RES/1386), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/708/55/PDF/N0170855.pdf?OpenElement (10.01.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1453 SayılıKarar, (S/RES/1453), http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1453(2002), (19.02.2017)
• BM, “BM GüvenlikKonseyi 1510 SayılıKarar (S/RES/1510), http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1510(2003) (11.01.2017)
• CAMILLERI Joseph A. (2008). “The Competition for Power and Legitimacy in an Age of Transition”, Hussein Solomon (ed.), Challenges to Global Security: Geopolitics and Power in an Age of Transition, London, I.B. Tauris.
• CNNb, “Bush Works Phones to Build Coalition”, http://edition.cnn.com/2001/US/09/15/bush.terrorism/, (10.01.2017)
• CNNa, “September 11: Chronology of Terror”, http://edition.cnn.com/2001/US/09/11/chronology.attack/ (09.01.2017)
• CUTLER Leonard (2017). “President Barack Obama’s Counterterrorism Strategy and Legacy: The Case of Afghanistan”, Political Science & Politics, Cilt 50, No.1.
• DEİK (2012). “AfganistanÜlkeBülteni”, https://www.deik.org.tr/uploads/afganistan-ulke-bulteni.pdf (14.01.2017)
• DEMİRTEPE M. Turgutve İbrahim Erdoğan (2013). “Obama’nınAfganistanStratejisi: DeğişimveSüreklilik”, GüvenlikStratejileri, Sayı: 9/17.
• DODGE Toby (2013). “Intervention and Dreams of Exogenous Statebuilding: the Application of Liberal Peacebuilding in Afghanistan and Iraq”, Review of International Studies, No. 39.
• DOĞAN Fazlı (2016). “Ortadoğu’daDışMüdahaleileDevletİnşası: IrakÖrneği”, YeniTürkiye,Yıl: 22, Sayı: 87.
• FALK Richard A. (2003). “What Future for The UN Charter System Of War Prevention”, The American Journal of International Law, Agora: Future Implications of the Iraq Conflict, Cilt 97, Sayı: 3.
• GADDIS John Lewis (2002). “A Grand Strategy of Transformation”, Foreign Policy, No. 133.
• GÖKIRMAK Mert (2011). “Afganistan: BölgeselRekabetveYeniAçılımlar”, Security Strategies Journal. Jun2011, Cilt 7 Issue 13.
• GOLDSMITH Benjamın E. Vd. (2005). “American Foreign Policy and Global Opinion Who Supported The War In Afghanıstan?”, Journal of Conflict Resolution,Cilt 49 No. 3.
• GOODHAND, Jonathan (2004). “From War Ecconomy to Peace Economy: Reconstruction and State Building in Afghanistan”, Journal of International Affairs, Cilt 58, No. 1.
• GORKA Sebestyen L. (2006). “MaddeNasılİşletildi”, http://www.nato.int/docu/review/2006/issue2/turkish/art1.html (10.01.2017)
• http://www.nato.int/docu/speech/2001/s011002a.htm (10.01.2017)
• https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html
• JUNTA Anthony (2013). “Lost and Forgotten: How American Foreign Policy Lost its Way in Afghanistan”, Undergraduate Honors Theses, No. 391.
• KARAAĞAÇLI Abbas (2009). “Afganistan’ınSiyasalYapısınaBirBakış”, http://www.bilgesam.org/incele/1319/-afganistan%E2%80%99in-siyasal-yapisina-bir-bakis/#.WKSarG-LTIU (15.02.2017)
• KATZMAN Kenneth (2015). “Afghanistan: Politics, Elections, and Government Performance”, Congressional Research Service.
• KESKİN Funda (2003), “1990 SonrasıBirleşmişMilletlerBarışGüçleriveTürkiye’ninKatkısı”, AvrasyaDosyasıCilt 9, Sayı 4.
• KIRGIS Frederic L. (2001). “Terrorist Attacks on the World Trade Center and Pentagon”, www.asil.org/insights/insigh77htm, (11.01.2017)
• KURT Selim (2014). “SoğukSavaşSonrasıABD’ninOrtadoğuPolitikası”, TarihOkuluDergisi (TOD), No: 14, Sayı: 19.
• MACKENZIE Richard (2001). “The United States and the Taliban”, William Maley (ed.). Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban, London, Hurst & Company.
• NATO, “LizbonSonrasi NATO”, http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_publications/20111122_nato_after_lisbon_TUR.pdf, (19.02.17)
• NATO, “The North Atlantic Treaty”, http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17120.htm, (10.01.2017)
• O’HANLON Michael (2016). “Improving Afghanistan Policy”, The Foreign Polıcy Brief Brookings, Cilt 2, No.1.
• ÖNAL Hilal (2010). “ABD’ninAfganistanPolitikasınınAçmazları: BölgeselBirAnaliz”, UluslararasıHukukvePolitika, Cilt 6, Sayı: 23.
• ÖRNEK Serdar (2012). “OnbirEylülOlaylarıVeAfganistanOperasyonu”, YalovaÜniversitesiHukukFakültesiDergisi, No. 1.
• ÖZKAN Ayşe, (2002). “UluslararasıHukuktaBirleşmişMilletlerveAfganistanOperasyonu”, AvrasyaDosyası, Cilt 8, No.1.
• ÖZLÜK ErdemveDuyguÖzlük (2014). “NATO’yuAnlamak: Dönüşümü, YeniKimlikleriveUyumSüreçleri”, SelçukÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüDergisi,Sayı: 31.
• PAKER Evren Balta (2012). KüreselGüvenlikKompleksi-UluslararasıSiyasetveGüvenlik, İstanbul, İletişim.
• RA’EES Wahabuddin (2010). “Obama’s Afghanistan Strategy: A Policy of Balancing the Reality with the Practice”, Journal of Politics and Law,Cilt 3, No. 2.
• SASAOĞLU Dicle (2014). “NATO MüdahalesiveSonrasındaAfganistan”, BİLGESAM, No.1176.
• SAYDAM Mehmet (2010). “ABD’ninUluslararasıHukukÇıkmazı: AfganistanMüdahalesi”, OrtadoğuAnaliz,Cilt 2, Sayı: 19-20.
• TELLIS Ashley J. (2011), “2014 and Beyond: U.S. Polıcy towards Afghanistan and Pakistan”, http://archives.republicans.foreignaffairs.house.gov/112/fai110311.pdf (05.03.2017)
• THIER J. Alexander (2006). “The Making of a Constitution in Afghanistan”, New York Law School Law ReviewCilt 51.
• TOPAL Ahmet (2005). UluslararasıTerörizmveTeröristEylemlereKarşıKuvvetKullanımı, İstanbul, Beta Yayınları.
• WARD Brandon M. (2006). The shift in United States Foreign Policy in the Middle East since 1989, YayınlanmamışYüksekLisansTezi, University of South Florida.
• WHITEHOUSEa, “Bringing the War in Afghanistan to a Responsible End”, https://www.whitehouse.gov/blog/2014/05/27/bringing-war-afghanistan-responsible-end (10.01.2017)
• WHITEHOUSEb, “Selected Speeches of President George W. Bush, 2001-2008”, https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/infocus/bushrecord/documents/Selected_Speeches_George_W_Bush.pdf (10.01.2017)
• WOODWARD Bob (2005). Bush Savaşta,çev. ŞefikaKamcez, Ankara, ArkadaşYayınevi.
• YEGİN Abdullah (2005). AfganistanSiyasetiniAnlamaKılavuzu, SETA Yayınları: 53.