TURGUT ÖZAL DÖNEMİ TÜRKİYE DIŞ POLİTİKASI

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 33, 77 - 96, 27.04.2017

Cihan Daban

https://doi.org/10.30976/susead.327659

Cited By: 5

Öz

Bir devletin dış politikası her ne kadar özgün ve bağımsız olursa olsun, doğrudan doğruya hem komşu devletlerle
hem de komşu olmayan diğer devletlerle olan ilişkilerle iç içedir. Bu nedenle dış politika, incelendiği dönemin devletlerarası
ilişkilerin niteliğini belirlemektedir. Bu dönemler incelenmeden bir devletin dış politikası hakkında iyi bir analiz elde
edilemez. Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan günümüze kadar birçok çalkantılı dönemlerden geçmiştir. II. Dünya Savaşı,
askeri darbeler, ekonomik bunalım ve daha birçok çalkantılı vaka sayılabilir. Ancak Turgut Özal dönemi, Türkiye açısından
olumlu bir hava yaratmıştır. Bu olumlu havanın temelinde ise ekonomik iyileşme, demokratik gelişme, komşularla iyi
geçinme ve dış politikada yeni bir yön belirleme gibi hedeflerin olduğu görülmüştür. Bu kapsamda makale, Turgut Özal
dönemi Türkiye dış politikasında komşu devletler başta olmak üzere Avrupa devletleri ve Amerika Birleşik Devletleri ile
olan siyasi, ekonomik ve sivilleşmeye yönelik politikaları incelemiştir  

Anahtar Kelimeler

Türkiye Cumhuriyeti, Turgut Özal, Dış Politika, Amerika Birleşik Devletleri, Komşu Devletler

Kaynakça

• ADAMSON, Fiona B., “Democratizationandthedomesticsources of foreignpolicy: Turkey in the 1974 CyprusCrisis”, PoliticalScienceQuarterly, Cilt: 116, No:2, 2001.
• AKILLI, Erman, Türkiye’de Devlet Kimliği ve Dış Politika, (2. Basım), Ankara: Nobel Yayınları, 2016.
• AKIN, Fehmi, Türkiye’de Çok Partili Dizgiye Geçiş Sürecinde Demokrat Parti-Cumhuriyet Halk Partisi İlişkileri (1946-1947) , Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, 2004.
• AKSU, Muharrem, Türk Dış Politikası Karar Alma Mekanizmasının İşleyişi: II. Körfez Krizi Örneği (2003), Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2004.
• AKSU, Fuat, Türk Yunan İlişkileri, İlişkilerin Yönelimini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi ( SAEMK) yayınları, 2001.
• ARI, Tayyar, Uluslararası İlişkilere Giriş, İstanbul: Alfa Yayınları, 1996.
• ATAMAN, Muhittin, “Özal ve İslam Dünyası: İnanç ve Pragmatizm, İhsan Sezal ve İhsan Dağı (ed.), Özal,Siyaset, İktisat, Zihniyet, İstanbul: Boyut Yayıncılık, 2003.
• BALCI, Ali, Türkiye Dış Politikası: İlkeler, Aktörler ve Uygulamalar, İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2013.
• BARLAS, Mehmet, Turgut Özal’ın Anıları, İstanbul: Sabah Yayınları, 1994.
• BOZER, Ali, “Turkey'sRelationsandProspectswiththeEuropeanCommunity", TurkishReviewQuarterly Digest, Summer 1997.
• ÇALIŞ, Şaban Halis, “Ulus, Devlet ve Kimlik Labirentinde Türk Dış Politikası”, Şaban Halis Çalış, İhsan Dağı ve Ramazan Gözen (der), Türkiye’nin Dış Politika Gündemi: Kimlik, Demokrasi, Güvenlik, Ankara: Liberte Yayınları, 2001.
• ÇALIŞ, Şaban Halis, Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler: Neo-Osmanlılık, Özal ve Balkanlar (4. Baskı), Konya: Çizgi Kitabevi, 2010.
• ÇALIŞ, Şaban Halis Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri: Kimlik Arayışı Politik Aktörler ve Değişim (5.Basım), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2015.
• ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’de Liberalizm (1860-1990), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 1992.
• ÇINAR, Yusuf, “Turgut Özal ve AK Parti Dönemi Türk Dış Politikasına Teorik Bir Bakış Örneği: Liberal Düşüncenin Türk Dış Politikasına Etkisi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:26, Eylül-Ekim 2011.
• DOUGHERTY, James E.,and PFALTZGRAFF, Robert L., ContendingTheories of International Relations, A ComprehensiveSurvey(Third Edition), New York: HarperCollinsPublishers, 1990.
• ERALP, Atila, “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Türkiye ve Avrupa Birliği”, Alan Makovsky ve Sabri Sayarı (ed.), Türkiye’nin Yeni Dünyası: Türk Dış Politikasının Değişen Dinamikleri, İstanbul: Alfa Yayınları, 2002.
• ERDOĞAN, Mustafa, “Türk Politikasında Bir Reformist: Özal”, İhsan Sezal ve İhsan Dağı (ed.), Özal,Siyaset, İktisat, Zihniyet, İstanbul: Boyut Yayıncılık, 2003.
• EŞTÜRK, Özlem, Türkiye'de Liberalizm: 1983 - 1989 Turgut Özal Dönemi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi, 2006.
• GÖNLÜBOL, Mehmet ve diğerleri, Olaylarla Türk Dış Politikası 1919-1995 (10.Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014.
• GÖZEN, Ramazan, “Türk-Amerikan İlişkileri ve Türk Demokrasisi”, Liberal Düşünce, Cilt 4, Sayı 13, Kış 1999.
• GÜLDEMİR, Ufuk, Texas-Malatya (2.Baskı), İstanbul: Tekin Yayınları, 1992.
• GÜNDÜZ, Süleyman, Türkiye’de Özal Dönemi Liberalleşme Hareketleri, Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, 2001.
• GÜRBEY, Gülistan, “Özal’ın Dış Politika Anlayışı”, İ. Sezai ve İ. Dağı (ed.), Özal, Siyaset, İktisat, Zihniyet, İstanbul: Boyut Yayıncılık, 2003.
• HALE, William, Türk Dış Politikası 1774-2000, Petek Demir (çev.), İstanbul: Mozaik Yayınları, 2003.
• HASGÜLER, Mehmet, Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu, İstanbul: İletişim Yayınları (2.Baskı), 2002.
• KALAYCIOĞLU, Ersin, “1960 Sonrası Türk Politik Hayatına Bir Bakış: Demokrasi Neo-Patrimonyalizm ve İstikrar”, Ersin Kalaycıoğlu, Ali Yaşar Sarıbay (der.), Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, İstanbul: Alfa Yayınları, 2000.
• KANSU, Aykut, The Rise of The Modern StateandPolitics in Western Europe, Ankara: METU Yayınları, 1994.
• KAYGUSUZ, Özlem, “Egemenlik ve Vestfalyan Düzen”, Evren Balta (ed.), Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• ONARAN, Oğuz, Örgütlerde Karar Verme (2.Baskı), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1975.
• ORAN, Baskın, “Türk Dış Politikasının Teori ve Pratiği”, Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt I 1919-1980, İstanbul: İletişim Yayınları (18. Baskı), 2013.
• ÖZCAN, Gencer, “Dış Politika Analizi”, Evren Balta (ed.), Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• ÖZTÜRK, Şinasi, Fethi Nas ve Ergün İçöz, “24 Ocak Kararları, Neo-Liberal Politikalar ve Türkiye Tarımı”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, 2008.
• SAYBAŞILI, Kemali, Türkiye’de Planlı Ekonomik Kalkınma Döneminde Devletin Ekonomiye Müdahalesi (1963-1985), Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1986.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi (2.Baskı), İstanbul: Filiz Yayınları, 1995.
• SÜMER, Gültekin, “Dış Politikada Süreklilik-Değişim Çekişmesi”, Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 23, 2010.
• TAYFUR, M. Fatih, “Dış Politika”, Atila Eralp (ed), Devlet ve Ötesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• TUNCER, Hüner, İki Darbe Arasında Türk Dış Politikası (1971-1980), İstanbul: Kaynak Yayınları, 2014.
• UZGEL, İlhan, “1980-1990 Batı Bloku Ekseninde Türkiye”, Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt II 1980-2001,İstanbul: İletişim Yayınları (14.Baskı), 2013.
• YURDUSEV, A. Nuri, “Uluslararası İlişkiler Öncesi”, Atila Eralp (der.), Devlet, Sistem ve Kimlik: Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, İstanbul: İletişim Yayınları (11.Baskı), 2009.