İNSANİ GELİŞMİŞLİK GÖSTERGELERİ AÇISINDAN İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI ÜYE ÜLKELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 35, 20 - 40, 30.04.2018

Hacı Hayrettin Tıraş , Hüseyin Ağır

https://doi.org/10.30976/susead.398254

Cited By: 5

Öz

ÖZ

 

Bir ülkenin ekonomik
performansı ile beşeri kalkınma performansı birbirinden farklı olabilir.
Bununla birlikte kalkınmanın bir göstergesi olarak sadece yüksek gelir düzeyi
de yeterli değildir. Gelişmişlik düzeylerini belirleyebilmek, ekonomik
göstergelerle birlikte insani, sosyal ve kültürel açıdan farklı göstergelerin
kullanılmasını gerektirmektedir. Birleşmiş Milletler, bir ülkenin gelişmişlik
düzeyini İnsani Gelişim Endeksi aracılığıyla ölçmektedir. Bu endekste,
ülkelerin gelirleriyle birlikte, eğitim ve sağlığa ilişkin göstergeler de yer
almaktadır.

Bu çalışmada
Türkiye’nin de içinde olduğu 57 üyeli İslam İşbirliği Teşkilatı ülkelerinin,
2016 İnsani Gelişme Endeksi ve alt grup göstergeleri açısından bir
değerlendirilmesi yapılmaktadır. Buna göre, Türkiye insani gelişme endeksi
bakımından, 0,767 puanla 188 ülke içerisinde 71. sırada yer almaktadır. Bu
sıralama Türkiye’yi yüksek insani gelişime sahip ülkeler arasına koymaktadır.
İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleri içerisinde ise 11. sırada yer alan Türkiye, bu
grubun gelir göstergeleri göz önüne alındığında daha yüksek yerlerde olmayı hak
ettiği düşünülmektedir. Türkiye’nin insani gelişim açısından daha üst
basamaklarda yer alabilmesi, eğitim ve sağlık alanlarındaki yatırımların
arttırılmasına bağlı bir durum olarak görülmektedir.

 

Anahtar
Kavramlar: Beşeri sermaye, Beşeri Kalkınma, İnsani Gelişim
Endeksi, İslam İşbirliği Teşkilatı

JEL
Kodları: O10, O15

Anahtar Kelimeler

Beşeri sermaye, Beşeri Kalkınma, İnsani Gelişim Endeksi

AN EVALUATION OF THE MEMBER STATES OF THE ORGANIZATION OF ISLAMIC COOPERATION BY THE HUMAN DEVELOPMENT INDICATORS

Öz

ABSTRACT

Economic performance and human development performance
of a country may be different than each other. In addition, only high level of
income is not even enough as an indicator of development. Assessing the
development levels requires the use of different indicators from humanitarian,
social and cultural perspectives, in addition to economic indicators. The
United Nations measures the level of development of a country by The Human
Development Index. This Index includes indicators on education and health, in
addition to the incomes of countries.

This study analyzes the 2016 Human Development Index
and its sub-categories for The 57-member Organization of Islamic Cooperation
countries, which also includes Turkey. The Human Development Index Report
places Turkey at 71^st rank with 0,767 among 188 countries. This
ranking places Turkey among the countries with human development. Among The
Organization of Islamic Cooperation countries, Turkey places 11^th,
which should be deserving a higher ranking considering income indicators of
this group. Placement of Turkey at higher rankings in terms of human
development appears to depend on increased investments on education and health
areas.

Anahtar Kelimeler

Human Capital, Human Development, Human Development Index

Kaynakça

• KAYNAKLARAkın, A. ve Ersoy, K. (2012). 2050’ye doğru nüfus bilim ve yönetim: sağlık sistemine bakış. TÜSİAD, Yayın no: TÜSİAD-T/2012-11/533.Akçiçek, A. (2015). 2014 İnsani gelişme endeksi ve Türkiye’nin insani gelişme performansı. Stratejik Düşünce Enstitüsü SDE Rapor, Mart, 1-16.Başar, S., Eren, M. ve Eren, M. (2015). Ülkelerin insani gelişmişlik endeksi değişkenlerine göre etkilerinin incelenmesi. International Conference On Eurasian Economies, SESSION 6E: Kalkınma I, 846-854.Bolat, B. A. ve Çilan, Ç. A. (2007). İnsani gelişme bileşenleri açısından gelişmekte olan ülkelerin diskriminant analizi ile karşılaştırılması. 38. Uluslar arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, ICANAS, Türkiye, 10-15 Eylül, 1-10. Çelik, A. (2016). İnsani Gelişime Endeksi ve Türkiye’nin yeri. Konya Ticaret Odası Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü Araştırma raporu, Konya, Haziran. Demir Şeker, S. (2011). Türkiye’nin insani gelişme endeksi ve endeks sıralamasının analizi. Kalkınma Bakanlığı Sosyal sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Yayın No: 2828, Ekim.Doğan, H. G. ve Gürler, Z. (2013). Türkiye’nin insani gelişme endeksinin analitik olarak değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 69-76.Fırat, E., ürün, E. ve Aydın, A. (2015). Kalkınma ve eğitim ilişkisi: insani gelişme endeksine göre Türkiye’nin eğitim düzeyinin değerlendirilmesi. International Conference On Eurasian Economies, SESSION 7E: Kalkınma II, 876-883.Hicks, D. A. (1997). The ınequality-adjusted human development ındex: a constructive proposal. World Development, 25 (8), 1283-1298. Karabulut, T., Kaya, N. ve Gürsoy, Z. (2009). Ekonomik kalkınma ve işbirliği örgütüne üye ülkelerin 2006 yılı insani gelişmişlik düzeylerinin analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2), 1-18.Keskin, A. (2011). Ekonomik kalkınmada beşeri ssermayenin rolü ve Türkiye. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 125-153. Köksal, S. S. vd. (2016). Temel sağlık düzeyi göstergeleri açısından Türkiye ve Avrupa Birliği ülkeleri. TJFM&PC (Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care), 10 (4), 205-212.Tireli, M., Coşkun, S. ve Kunduracı, N. F. (2013). İİT ülkeleri ve Türkiye’ye ait sosyal göstergeler ile insani gelişim göstergeleri arasındaki ilişkinin karşılaştırmalı analizi. Sosyal Politika Çalışmaları, Yıl:13, 7 (30), Ocak-Haziran, 61-87.UNDP. (1990). Human Development Report. Work for Human Development, New York, Oxford University Press.UNDP. (2010). Human Development Report. Work for Human Development, New York.UNDP. (2016a). Human Development Report 2016. Human Development for Everyone, Published for the United Nations Development Programme (UNDP).UNDP. (2016b). Human Development Report, Technical Notes 2016. Human Development for Everyone, Published for the United Nations Development Programme (UNDP). http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2016_technical_notes_0.pdf, E.T : 25.09.2017. WHO. (2015). 2015 Global reference list of 100 core health indicators.World Bank. (2017). World Development Indicators 2017. World Bank Group, Washington DC.İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT). (b.t). Erişim Tarihi: 25.09.2017, (http://www.mfa.gov.tr/islam-isbirligi-teskilati.tr.mfa.İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT). (b.t). Erişim Tarihi: 25.09.2017, http://www.disiliskiler.kulturturizm.gov.tr/TR,132162/islam-isbirligi-teskilati-iit.html.