2008 KÜRESEL FİNANS KRİZİNİN GELİŞMEKTE OLAN ÜLKE EKONOMİLERİNE ETKİSİ: BRIC ÜLKELERİ - TÜRKIYE KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 39, 85 - 100, 30.04.2020

Ali Fidan , Emine Fırat

Öz

Kriz kelimesi geniş bir kavram olup, pek çok tanımı yapılmaktadır. Sosyal bilimlerde kriz; buhran bunalım gibi kelimelere karşılık gelirken, İktisat Literatüründe; Ekonomik Kriz, Finansal Kriz gibi ifadelerle anılmaktadır. Ekonomik Kriz Kavramı; iç talepteki daralmaya paralel yatırımlarda oluşan düşüş, işsizlik oranlarında yaşanan artış ve nihayetinde de toplumun refah seviyesinin ciddi anlamada bozulması, biçiminde kendini gösteren olumsuz bir durumu ifade eder. Finansal Kriz ise; finansal piyasalarda yaşanan belirsizliğin veya finansal varlıkların oluşturabileceği balon etkisinin, tüm finansal sistemi zincirleme biçimde etkilemesiyle meydana gelen olumsuzluktur.
ABD Ekonomisinde 2007 yılının ortalarına doğru kendini gösteren ve zamanla etki alanını genişleten, nihayetinde de 2008’in sonu itibariyle tüm dünyayı etkilemeye başlayan Finansal Kriz; gelişmiş ekonomiler başta olmak üzere tüm dünyada hissedilmiştir. Gelişmekte olan ülkeler içerisinde olan ve BRIC Dörtlüsü diye tabir edilen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin ile birlikte Türkiye de; farklı düzeylerde de olsa, 2008 Krizinden etkilenmişlerdir.
Bu çalışmada yukarıda ifade edilen BRIC Ülkelerinin; GSYİH, işsizlik oranı, büyüme oranı, enflasyon oranı, kişi başı milli gelir gibi temel ekonomik göstergeleri karşılaştırmalı olarak irdelenmeye çalışılmıştır. Bu karşılaştırmalar Küresel Finansal Krizin etkilerini göstermeye başladığı 2008 yılı ve devamındaki birkaç yıllık dönemi kapsayacak biçimde yapılmıştır. Öte yandan, BRIC Ülkeleri ile benzer özellikler göstermesinin yanı sıra ileride bu gruba dahil edilmesi muhtemel ülkelerden olan Türkiye’nin, 2008 Krizi ve devamındaki birkaç yıllık süreçte ortaya koyduğu ekonomik performans da çalışmaya dahil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Finansal Kriz, BRIC Ülkeleri, Türkiye

Destekleyen Kurum

Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Teşekkür

Bu çalışmanın her aşamasında bana yardımcı olan Tez Danışmanım Doç. Dr. Emine FIRAT’a ve hayatım boyunca desteklerini esirgemeden, her daim yanımda olan sevgili aileme en içten teşekkürlerimi sunarım. ALİ FİDAN AKSARAY, 2019

Kaynakça

• Balı, S., & Demir, E. (2015). Impact of the global financial crisis on BRICS and PIIGS countries. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 2, 90-98.
• Bocutoğlu, E., Ekinci, A. (2009). Genel Teori, Küresel Krizler ve Yeniden Maliye Politikası, Maliye Dergisi, 156, 66-82. Desaip, A. (2010). Russia’s Financial Crisis: Economic Setbacks and Policy Responses, Journal Of International Relation, 63(2), 141-151.
• Dura, C. Ekonomik Kriz Nedir, Özellikleri Nelerdir, Nasıl Gelişir? http://www.turansam.org/makale.php?id=226, (Erişim: 15.02.2019).
• Eğilmez, M. (2009). Küresel Finans Krizi, Remzi Yayıncılık, 5. Basım, Ankara.
• Eğilmez, M., Kumcu, E. (2001), Krizleri Nasıl Çıkardık, İstanbul, Creative Yayıncılık ve Tanıtım Ltd.Şti..
• Feldsteın, M. (1999). Self-Protection for Emerging Market Economies, NBER Working Paper Series, 6907, January. Fernandez, R., and Thomas, L. S. (1997). Does Argentina Provide a Case for Narrow Banking? in Preventing Banking Sector Distress and Crises in Latin America (Ed.), Suman K. Bery and Valeriano F. Garcia, World Bank Discussion Paper, No. 360, The World Bank, Washington D.C., 21-31.
• Fırat, E. ve Kurtoğlu, R. (2015). Finans Dünyasının Krizler Karşısındaki Belirsizliği Davranışsal Ekonomi, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 94
• Göker, Z. (2014). Küresel kriz sonrası maliye politikalarında değişim ve mali tuzak risk. Çalışma ve Toplum Dergisi, 40, 103-116.
• Guriev, S. and Tsyvinski, A. (2010). Challenges Facing the Russian Economy after the Crisis. In Russia After the Global Economic Crisis, Washington, DC: Peterson Institute for International Economics, 9-38.
• IMF (2002), Eye of the Storm: New-Style Crises Prompt Rethink About Prevention and Resolution Measures Finance & Development, IMF, December 2002, pp. 4-7.
• IMF (2009), Küresel Finansal İstikrar Raporu, Ekim 2009 / Nisan 2010.
• Karaçor, Z. ve Gökmenoğlu, K. (2011). Finansal Kriz Modelleri. Küresel Ekonomik ve Finansal Kriz, Türkiye Ekseninde Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ed. Murat Çetinkaya, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kibritçioğlu, A. (2001). Türkiye'de Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969- 2001 Yeni Türkiye Dergisi, Ekonomik Kriz Özel Sayısı, 41 (1), 174-182.
• Korkmaz, İ. ve TAN, A. (2011). Küresel Kriz, Türkiye’ye Etkileri Ve Çözüm Önerileri, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 111‐135.
• Özatay, Göker, Z. (2014). Küresel kriz sonrası maliye politikalarında değişim ve mali tuzak risk. Çalışma ve Toplum Dergisi, 40, 103-116.
• Özgöker, U. (2010). Ekonomik Krizler Ekseninde İktisadi Düşünce Savrulmaları: 1929‐ 2008 Krizlerinden Çıkan Dersler Yan Sanayi ve Tedarikçi Gazetesi, Ağustos; http://www.subconturkey.com/2010/Agustos/koseyazisi-Ekonomik-Krizler-Ekseninde-Iktisadi-Dusunce-Savrulmalari-1929-2008-Krizlerinden-Cikan-Dersler.html, (Erişim: 24.02.2019).
• Prates, D. M., & Cintra, M. A. M. (2010). The emerging-market economies in the face of the global financial crisis. In: S. Dullien, D. J. Kotte, A. Márquez, J. Priewe (Eds.), The Financial and Economic Crisis of 2008-2009 and Developing Countries, (pp. 53-72), New York and Geneva: United Nations.
• Selçuk, B. ve Yılmaz, N. (2008). Küresel Finansal Sistemde Değişim ve Türkiye’ye Etkileri. http://bsy.marmara.edu.tr/Konferanslar/2008/33.pdf (Erişim: 15.03.2019).
• Taylor, J. B. (2009). The Financial Crisisand The Policy Responses: An Empirical Analysis of What Went Wrong, NBER Working Paper No. 14631, https://www.nber.org/ papers/w14631 (Erişim:28.02.2019).
• United Nations conference on trade and development prosperity for all, < https:/unctad.org/ Sections/wcmu/docs/Brazil.pdf > , (ET: 05 Mart 2019)
• Viswanathan, K. G. (2010). The Global Fınancıal Crisis And Its Impact On India, The Journal Of Internatıonal Busıness Law, 9 (1) , 41-62.
• Yücel, F. ve Kalyoncu, H. (2011). Finansal Krizlerin Öncü Göstergeleri ve Ülke Ekonomilerini Etkileme Kanalları: Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, 159, 54‐69.
• Yılmaz, D. (2009c). 2009 Temmuz Enflasyon Raporu Basın Toplantısı, Ankara, TCMB, Ankara, http://www.tcmb.gov.tr (Erişim: 25.02.2019).