BİST ANA SEKTÖR ENDEKSLERİNİN VOLATİLİTE ETKİLEŞİMİ: COVID-19 DÖNEMİNE İLİŞKİN BULGULAR

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 128 - 138, 17.10.2022

Fatih Güzel

https://doi.org/10.30976/susead.1123835

Cited By: 1

Öz

COVID-19’un Türkiye’de görüldüğü tarih olan Mart 2020 tarihi ile salgın etkilerinin ulusal ve küresel bazda azaldığı ve kısıtlamaların büyük oranda kalktığı Nisan 2022 dönemi için BIST ana sektör endeksleri arasında volatilite etkileşiminin tespiti çalışmanın amacını teşkil etmektedir. Başka bir ifade ile COVID-19 pandemi döneminde BİST ana sektör endekslerinin volatilite yayılımının analizidir. Böylece, farklı sektörlere yatırım yapan yatırımcılar, piyasa işleyişini temin etmekle yükümlü düzenleyici kuruluşlar, politika yapıcılar ve akademik çalışmalara referans olmak hedeflenmektedir. Bu çalışmada, BİST ana sektör endeksleri olan BİST Teknoloji (XUTEK), BİST Sınai (XUSIN), BİST Mali (XUMAL), BİST Hizmetler (XUHIZ) endeksleri kullanılmış, Hafner ve Herwartz (2006) varyansta nedensellik testi uygulanmıştır. XUMAL, XUHIZ ve XUTEK farklı düzeylerde hem volatilite yayıcısı hem de alıcısı, XUSIN tüm seriler için volatilite alıcısıdır bulgusuna ulaşılmıştır. COVID-19 BİST sektör endekslerinin volatilite yapısını önemli ölçüde etkilemiştir. Volatilite yayılımı açısından, sektör endeksleri yoğun bir etkileşim içindedir. Diğer sektörlerden kaynaklı volatilite yayılımından en çok etkilenen sektör sınai sektörüdür.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, BİST Sektör Endeksleri, Volatilite Yayılımı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

VOLATILITY INTERACTION OF BIST MAIN SECTOR INDICES: FINDINGS ON THE COVID-19 PERIOD

Öz

The aim of the study is to determine the volatility interaction between BIST main sector indices for the period of March 2020, the date when COVID-19 was seen in Turkey, and April 2022, when the effects of the pandemic decreased on a national and global basis and the restrictions were lifted to a large extent. In other words, it is the analysis of the volatility spillover of the BIST main sector indices during the COVID-19 pandemic period. Thus, it is aimed to be a reference for investors investing in different sectors, regulatory authorities responsible for ensuring the functioning of the market, policy makers and academic studies. In this study, BIST Technology (XUTEK), BIST Industry (XUSIN), BIST Financial (XUMAL), BIST Services (XUHIZ) indices, which are the main sector indices of BIST, were used, and the Hafner and Herwartz (2006) causality-in-variance test was applied. It was found that XUMAL, XUHIZ and XUTEK are both volatility emitters and receivers at different levels, while XUSIN is a volatility receiver for all series. COVID-19 has significantly affected the volatility structure of the BIST sector indices. In terms of volatility spillover, sector indices interact intensely. The industrial sector is the sector most affected by the volatility spillover from other sectors.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, BIST Sector Indices, Volatility Spillover

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akan, Y., & Atıcı Ustalar, S. (2021). Bilgi Kanalı Olarak COVID-19 Salgınının Hisse Senedi Piyasalarının Oynaklığı Üzerindeki Etkisi. Maliye Dergisi, 180, 326-344.
• Alexander, C. (2008). Market Risk Analysis, Practical Financial Econometrics (C. 2). John Wiley & Sons.
• Ali, M., Alam, N., & Rizvi, S. A. R. (2020). Coronavirus (COVID-19)—An epidemic or pandemic for financial markets. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 27, 100341. https://doi.org/10.1016/j.jbef.2020.100341
• Alsu, E., Taşdemir, A., Alhenfeshe, A. A., & Öztürk, F. (2021). COVİD-19 Pik Noktaları ve Borsa Getirileri Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Üzerine Bir Olay Çalışması. 2. Uluslararası Ekonomi ve İşletme Sempozyumu, 27-28 Mayıs, Online, 214-225.
• Altemur, N. (2021). Covid 19 Salgınının BİST Sektör Endeksleri Üzerine Etkileri Olay Çalışması. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 79-112.
• Baker, S. R., Bloom, N., Davis, S. J., Kost, K., Sammon, M., & Viratyosin, T. (2020). The Unprecedented Stock Market Reaction to COVID-19. The Review of Asset Pricing Studies, 10(4), 742-758. https://doi.org/10.1093/rapstu/raaa008
• Barut, A., & Yerdelen Kaygın, C. (2020). Covid-19 Pandemisinin Seçilmiş Borsa Endeksleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 59-70.
• Bloom, N. (2014). Fluctuations in Uncertainty. Journal of Economic Perspectives, 28(2), 153-176. https://doi.org/10.1257/jep.28.2.153
• Bollerslev, T. (1986). Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity. Journal of econometrics, 31(3), 307-327.
• Bosworth, B., Hymans, S., & Modigliani, F. (1975). The Stock Market and the Economy. Brookings Papers on Economic Activity, 1975(2), 257-300. https://doi.org/10.2307/2534104
• Çetin, A. C. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Türkiye’de Genel Ekonomik Faaliyetlere ve Hisse Senedi Borsa Endeksine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2), 341-362.
• Duran, S., & Şahin, A. (2006). İMKB Hizmetler, Mali, Sınai ve Teknoloji Endeksleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(1), 57-70.
• Engle, R. F. (1982). Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation. Econometrica: Journal of the econometric society, 50(4), 987-1007.
• Ertuğrul Ayrancı, A., & Arı, G. (2021). Covid-19 Pandemisinin BIST Sektör Endeksleri İle İlişkisi: Bayer–Hanck (2013) Eşbütünleşme Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3770-3785.
• Eyceyurt Batır, T., & Sali̇hoğlu, E. (2021). COVID-19’un Kısıtlamalardan Etkilenen BIST Sektör Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisi “Seçilmiş Sektörler Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ağustos 2021 Özel Sayı, 491-500. https://doi.org/10.25095/mufad.949590
• Göçmen Yağcılar, G. (2021). Borsa İstanbul’da COVID-19 Etkisi: Kısa Dönemli Sektörel Piyasa Tepkilerinin Endeks Bazında Ölçülmesi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(2), 439-463.
• Granger, C. W., & Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of econometrics, 2(2), 111-120. Gujarati, D. N., & Porter, D. C. (2009). Basic Econometrics (5. bs). McGraw-Hill.
• Gülhan, Ü. (2020). Covid-19 Pandemisine BIST 100 Reaksiyonu: Ekonometrik Bir Analiz. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• Gümüş, A., & Hacıevliyagil, N. (2020). Covid-19 Salgın Hastalığının Borsaya Etkisi: Turizm Ve Ulaştırma Endeksleri Üzerine Bir Uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 11(1), 76-97.
• Güngör, S., Aydın, N., & Aydın, İ. (2021). COVID-19 Salgınının Turizm, Ulaştırma Ve Yiyecek & İçecek Sektörlerine Etkisi: RALS Engle ve Granger Eşbütünleşme Testi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(1), 95-107.
• Güzel, F. (2021). Küresel Sağlık Krizinin İslami Pay Senedi Endeksine Etkisi: Katılım 30 Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi: Krizler, Belirsizlikler ve Arayışlar, 11-13 Kasım, Online 72-81.
• Hafner, C. M., & Herwartz, H. (2006). A Lagrange multiplier test for causality in variance. Economics Letters, 93(1), 137-141. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2006.04.008
• İlhan, B., & Bayır, M. (2021). BİST Sınai ve BİST Mali Endeksi ile CDS, Faiz, Döviz Kuru, Toplam Krediler ve COVİD-19 Arasındaki Dinamik İlişki. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 3090-3110.
• İlhan, E., & Metin, S. (2021). Türkiye’de İlk COVID-19 Vakası Haberinin Pay Piyasasına Etkisi: BİST Gıda Ve Turizm Endeksleri Üzerine Bir Uygulama. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 44-58.
• İmre, S. (2021). COVID-19 Pandemisinin Seçili BİST Sektör Endeksleri Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(4), 335-348.
• İşler, İ. İ., & Güven, A. (2021). Covid 19 Küresel Salgınının BIST 100 Endeksi Üzerindeki Etkileri. Politik Ekonomik Kuram, 5(1), 63-77.
• Johns Hopkins University. (2022). COVID-19 Map. Johns Hopkins Coronavirus Resource Center. https://coronavirus.jhu.edu/map.html
• Kallner, A. (2018). Laboratory Statistics: Methods in Chemistry and Health Sciences (2. bs). Elsevier.
• Kamışlı, M., Kamışlı, S., & Sevil, G. (2016). The Effects of Crises on Volatility Spillovers between Borsa Istanbul Sector Indexes. Advances in Economics and Business, 4(7), 339-344.
• Kamışlı, M., & Sevil, G. (2018). Borsa İstanbul Alt Sektör Endeksleri Arasındaki Oynaklık Yayılımlarının Analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 6(4), 1015-1032.
• Kandil Göker, İ. E., Eren, B. S., & Karaca, S. S. (2020). The Impact of the COVID-19 (Coronavirus) on The Borsa Istanbul Sector Index Returns: An Event Study. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 14-41.
• Karan, M. B. (2011). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi (3. bs). Gazi Kitapevi.
• Kılıç, Y. (2020). Borsa İstanbul’da COVID-19 (koronavirüs) Etkisi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 5(1), 66-77.
• Kocaarslan, B. (2020). Borsa İstanbul (BİST) Teknoloji Endeksi ve Diğer Ana Sektör Endeksleri Arasındaki Volatilite Etkileşimi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 458-475. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1392
• Korkut, Y., Mert, E., Zeren, F., & Altunişik, R. (2020). Covid-19 Pandemisinin Turizm Üzerindeki Etkileri: Borsa İstanbul Turizm Endeksi Üzerine Bir İnceleme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 71-86.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the Null Hypothesis of Stationarity against the Alternative of a Unit Root: How Sure are We that Economic Time Series Have a Unit Root? Journal of econometrics, 54(1-3), 159-178.
• MacKinnon, J. G. (1996). Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601-618. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1255(199611)11:6<601::AID-JAE417>3.0.CO;2-T
• Ölmez, U., & Ekinci, A. A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi: BİST 100 Örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 5(Özel Sayı), 225-239.
• Özdemir, L. (2020). Covid-19 Pandemisinin BIST Sektör Endeksleri Üzerine Asimetrik Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 546-556.
• Öztürk, Ö., Şişman, M. Y., Uslu, H., & Çıtak, F. (2020). Effect of COVID-19 Outbreak on Turkish Stock Market: A Sectoral-Level Analysis. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 13(1), 56-68.
• Saka Ilgın, K., & Sarı, S. S. (2020). Covid-19 Pandemisinin Hisse Senedi Piyasalarına Etkisi: Vaka ve Ölümlerin Yoğun Olduğu Ülkeler İle Türkiye İncelemesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 434-453.
• Soy Temür, A. (2021). Koronavirüs COVID-19’un Dünya Borsaları Üzerine Etkisi ve BİST-Perakende Sektöründeki Hisse Senetlerinin Bu Süreçteki Davranışları. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(25), 773-797.
• Şekeroğlu, G., & Güzel, F. (2021). Borsa İstanbul Ana Sektör Endekslerinin Volatilite Yapısı ve Yayılımının Stokastik Volatilite Modeli İle İncelenmesi. 174-190.
• Şenol, Z. (2020). Pay piyasası sektörleri arasındaki oynaklık yayılımı. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(3), 257-267. https://doi.org/10.30855/gjeb.2020.6.3.003
• Şenol, Z., & Otçeken, G. (2021). COVID-19’un BİST Sektörlerine Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 509-518.
• Şenol, Z., & Zeren, F. (2020). Coronavirus (COVID-19) and stock markets: The effects of the pandemic on the global economy. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), 1-16.
• Tayar, T., Gümüştekin, E., Dayan, K., & Mandi, E. (2020). Covid-19 Krizinin Türkiye’deki Sektörler Üzerinde Etkileri: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 293-320.
• Tokat, E. (2010). İMKB Sektör Endeksleri Arasındaki Şok ve Oynaklık Etkileşimi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 4(1), 91-104.
• Uçar, M., & Kıdemli, M. (2021). Türkiye’de COVID-19 Hasta Vaka Sayısı, VIX Endeksi, Dolar Endeksi İle Seçilmiş BIST Sektör Endeksleri Arasındaki İlişki: ARDL Modeli. Uluslararası Kapadokya Salgın Dönemleri Kongresi (ICCET’21), 146-167.
• Zamowitz, V., & Boschan, C. (1975). Cyclical indicators: An evaluation and new leading indexes. Business Conditions Digest, 5, 5-22.