THE EFFECT OF COMPETITIVE FORCES ON THE VALUE CHAIN: A FIELD RESEARCH

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 76 - 101, 17.10.2022

Buket Sezer , İsmail Bakan

https://doi.org/10.30976/susead.993871

Öz

Purpose - The main purpose of this research is to determine how competitive forces have an impact on the value chain of the business.
Methodology – The research population constitutes business owner and managers operating in the furniture sector in İnegöl, Bursa, in the TR41 region. Two hundred twenty-five businesses, which are members of İnegöl Furniture Industrialists Association (İMOS), were chosen as the sample frame. The reached sample size is 384 business owner and managers for this research. The data obtained by face-to-face survey technique were analyzed with frequency, factor, reliability, correlation, and regression analysis using SPSS programme.
Findings – As a result of the research, it was determined that intensity of competition among current competitors, threat of substitute goods, bargaining power of purchasers’, bargaining power of suppliers’ dimensions have a positive and significant effect on value chain.
Conclusions – As the entry barriers to the sector are high, it has been determined that the threat of possible competitors to enter the sector does not have a significant effect on the value chain.

Anahtar Kelimeler

Value Chain, Competitive, Competitive Forces

REKABET GÜÇLERİNİN DEĞER ZİNCİRİ ÜZERİNE ETKİSİ: BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Öz

Amaç - Rekabet güçlerinin işletmelerin değer zinciri üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu saptamak bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır.
Yöntem - Bu çalışmanın araştırma evrenini TR41 bölgesinde bulunan Bursa'nın İnegöl ilçesinde mobilya sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin sahip ve yöneticileri oluşturmaktadır. Örneklem çerçevesi olarak ise İnegöl Mobilya Sanayicileri Derneği (İMOS) üyesi olan 225 işletme seçilmiştir. Bu araştırma için ulaşılan örneklem büyüklüğü 384’tür. Yüz yüze anket tekniği ile elde edilen verilerin güvenilirlik, korelasyon ve regresyon analizleri SPSS programı kullanılarak test edilmiştir.
Bulgular – Araştırma sonucunda, rekabet güçleri boyutlarından mevcut rakipler arası rekabetin gücü, ikame malların tehdidi, tedarikçilerin pazarlık gücü ve müşterilerin pazarlık gücü boyutlarının değer zinciri üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir.
Sonuç – Sektöre giriş bariyerleri yüksek olduğundan, olası rakiplerin sektöre giriş tehdidinin değer zinciri üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değer Zinciri, Rekabet, Rekabet Güçleri

Kaynakça

• Akgemci, T. (2008). Stratejik Yönetim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aktoprak, G. (2019). Malatya ve Mersin kayısı piyasalarında karşılaştırmalı değer zinciri analizi. Yüksek Lisans Tezi. Antalya.: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alabay, M.N. (2012). Müşteri şikayetleri yönetimi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Int. Journal of Management Economics and Business, 8, (16), 132-158.
• Alaca, H. (2010). Değer akış haritalama araçları ile değer zinciri analizi: Beyaz eşya sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstütüsü.
• Albayrak, A. S. (2016). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Baran Ofset, Ankara:Asil Yayın Dağıtım.
• Alkhafaji, A. F. (1995). Competitive Global Management Principles And Strategies. Florida: St. Lucie Press.
• Altuntaş, G., Semerciöz, F., Mert, A. & Pehlivan, Ç. (2014). Industry forces, competitive and functional strategies and organizational performance: evidence from restaurants in İstanbul, Turkey, Procedia-Social Sciences, 150, 300 – 309.
• Azak, Ş. (2011). Zeytinyağı Sektöründe değer zinciri analizi ve Iso 22000:2005 uygulamalarında karşılaşılan sorunlar. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütüsü.
• Bakan, İ., Sezer, B. & Kara, C. (2017). Bilgi yönetiminin örgütsel çeviklik ve örgütsel atalet üzerindeki etkisi: Bir alan araştırması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (1), 117-138.
• Barners, M. (2004). Value Chain Guidebook: A Processfor Value Chain Development. Second Edition, September, Canada, Alberta: Agand Food Council.
• Barney, J. B.. (2001). Gaining and Sustaining Competitive Advantage. New Jersey: Prentice Hall.
• Bülbül, C. (2011). Finike portakalı’nın sürdürülebilir rekabetinin araştırılması: Değer zinciri analizi. YüksekLisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çağlıyan, V. (2009). Yenilikçilik, tedarikçi katılımı ve işletme performansı üzerine değer zinciri yönetimi temelli bir yaklaşım: Otomotiv sektöründe görgül bir araştırma. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çokluk, O., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Eraslan, İ.H. (2008). The effects of competitive strategies on firm performance: A study in Turkish textile and apparel industry considering the mediating role of value chain activities. Doktora Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Eren, E. (2006). Stratejik Yönetim. (Ed.:, N. Timur). 3.Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Erkanlı, H. & Karsu, S. (2012). Değer zincirinde entelektüel sermaye, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 216-237.
• Feller, A., Shunk, D., & Callarman, T. (2006). Value chains versus supply chains. BPTrends, March, 1–7.
• Gilbert, R. J. (2015). E-books: A tale of digital disruption. Journal of Economic Perspectives, 29 (3), 165-184.
• Güngören, M. & Orhan, F. (2013). Sağlık hizmetleri sektörünün rekabetçilik analizi: 5 güç modeli çerçevesinde Ankara ilinde bir uygulama. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 201-218.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. & Anderson, R.E. (2014). Multivariate Data Analysis. 7. Edition, UK: Pearson Education.
• Haksever, C., Cook, R., G. & Chaganti, R. (2004). A model of value creation: Strategic view. Journal Of Business Ethics, 49, 291–305.
• Handfield, R. B., Walton, S. V., Seegers, L. K. & Melnyk, S. A. (1997). Green value chain practices in the furniture industry. Journal of Operations Management, 15, 293-315.
• Kahraman, A. (2019). Cotton value chain and upgradıng strategies of cotton producers in the value chain: The case of Şanlıurfa. Yüksek Lisans Tezi. Ankara:Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 8. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karacaoğlu, K. (2010). Rekabet üstünlüğünü etkileyen unsurların yapısal eşitlik modeli ilebelirlenmesi: İSO 500 büyük sanayi örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, (Temmuz-Aralık), 165-187.
• Kayış, A. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (Ed.:,Ş. Kalaycı). 9. Baskı. Ankara: Dinamik Akademi.
• Kitapçı, O. (2008). Restoran hizmetlerinde müşteri şikâyet davranışları: Sivas ili’nde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (Temmuz-Aralık), 111-120.
• Narver, J.C. & Slater, S. F. (1990). The effect of a market orientation on business profitability. Journal of Marketing, 54 (4), 20-35.
• Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The Knowledge Company: How Japanese Companies Create The Dynamics Of İnnovation. New York.: Oxford University Press.
• Normann, R. & Ramirez, R. (2007). Değer Zincirinden Değer Takımına. (Çev.: İ. Gülfidan). Değer Zincirini Yönetmek, Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası. İstanbul: Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş.
• Özalp, B. (2019). Türkiye’de yerfıstığı sektörünün değer zinciri analizi. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özsungur, F. (2018). Otobüs sektörünün değer zinciri analizine yönelik nitel bir araştırma:Üretim İşletmesi Örneği. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (2), 95-123.
• Pearce, J.A. & Robinson, B. R. (2015). Stratejik Yönetim, Geliştirme, Uygulama ve Kontrol.(Ed.:M. Barca), On ikinci Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Porter, M. E. (1979). How competitive forces shape strategy. Harvard Business Review, 57(2), 137-145. Porter, M. (1985). Competitive Advantage; Creating and Sustaining Superior Performance. New York: The Free Press.
• Porter, M. (1990). The competitive advantage of nations. Harvard Business Review. Free Press, March-April.
• Porter, M. (2008). Rekabet Stratejisi. (Çev.: G. Ulubilgen), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ricketts, K. D., Turvey, C. G. & Gomez, M. I. (2014). Value chain approaches to development: Smallholder farmer perceptions of risk and benefits across three cocoa chains in Ghana. Journal of Agribusiness in Developing and Emerging Economies, 4 (1), 2-22.
• Ridley, M. E. (2009). The importance of value chain analysis (vca) for understanding the globalisation of production, International Political Economy, 5 (1), 1-12.
• Savcı, M. (2012). Çay işletmelerinde üretim maliyetlerinin değer zinciri analizi. Doktora Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Short, J. (2016). Mastering Strategic Management. 1st Canadian Edition. BCcampus, BC Open Textbook Project.
• Stephenson, S. (2013). Global value chains: The new reality of international trade, global value chains developments challenges and policy options proposals and analysis. International Centre for trade Sustainable Development, Compilation Report, Switzerland, Canada.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik Ve Geçelilik. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• T.C. Sanayi Bakanlığı. Mobilya Sektör Raporu. (2020).
• T.C Kalkınma Bakanlığı. (2015). Mobilya Çalışma Grubu Raporu, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018.
• Tekin, M. & ÖMÜRBEK, N. (2004). Küresel Rekabet Ortamında Teknolojik İşbirliği ve Otomotiv Sektörü Uygulamaları. Ankara: Günay Ofset.
• Teo, C. (2003). Competition Policy and Economic Growth, Asean Conference on Fair Competition Law and Policy. ASEAN Conference on Fair Competition Law and Policy in the ASEAN Free Trade Area in Bali, 4-8 March, Bali, Indinosia.
• Uçmak, F. & Arslan, C.(2012). The impact of competition conditions on new market entrants Istanbul hotel industry: An analyse by using five forces of competitive position model of M. Porter. Procedia-Social Behavioral Sciences, 58, 1037-1046.
• Ülgen, H. & Mirze, K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler. Eskişehir: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, C., Bulut, Ç. & Alpkan, L. (2008). Pazar oryantasyonu boyutlarının firma performansına etkileri. Ege Akademik Bakış, 9 (2), 513-538.
• https://www.platinmarket.com/ (ErişimTarihi: 4.12.2020).
• https://www.imos.org.tr/ (Erişim Tarihi: 12.12.2019).