ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNİN ÖNEMLİ BİR ESERİ: GÜLŞEN-İ HAYAT

Yıl 2018, , 33 - 46, 23.07.2018

Gökhan Ölker

https://doi.org/10.21563/sutad.447214

Öz

Gülşen-i Hayât’ın elimizde iki nüshası vardır. İkisi de Konya Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesi’nde kayıtlıdır. Çalışmamızda esas aldığımız nüsha 13652 arşiv numarasıyla kayıtlıdır. Nüshada eserin tam adı “Gülşen-i Hayât ve Merhem-i Memât” olarak geçmektedir. Bu ad eserin ilk sayfasında, besmelenin hemen üzerine kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Eserin ikinci nüshasında ise “Haza Kitâbu Tuhfeti’l-Ebrâr” başlığı vardır. Bu ad da besmelenin hemen üzerinde kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Bu nüsha da 12752 arşiv numarasıyla kayıtlıdır.

Gülşen-i Hayât bir mevize, nasihat ve vaaz kitabıdır. Hedef kitlesi halk olduğu için anlatımda samimi ve sade ifadeler hâkimdir. Eserde söylenilen sözlerin etkisini artırabilmek için ayetlerden, hadislerden örnekler verilmiş, birçoğu günümüzde halk arasında anlatılan hikâyeler ve kıssalar olup metnin geneline serpiştirilmiş durumdadır.

Biz bu çalışmamızda Gülşen-i Hayat’ın konusu, yazarı, tarihi, nüshaları, fiziksel özellikleri, imlası ve dili hakkında bilgi vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Tuhfetü’l-Ebrar, Gülşen-i Hayat, Eski Anadolu Türkçesi, Âşık Yunus.

Kaynakça

• ARAT. R. Rahmeti (1987), Anadolu Yazı Dilinin Tarihi İnkişafına Dair, Makaleler, Ankara: TKAE Yayınları.
• Bursalı Mehmed Tahir (1916), Osmanlı Müellifleri, C. 3, İstanbul: Matbaa-yı Amire.
• ÇAĞBAYIR, Yaşar (2007), Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ÇANGA, Mehmet (2004), Kur’an-ı Kerim Lügati, İstanbul: Timaş Yay.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (1998), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (15. Basım), Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• DİLÇİN, Cem (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
• EKER, Süer (2011), Çağdaş Türk Dili, İstanbul: Grafiker Yayınları.
• ERCİLASUN Ahmet Bican (2009), Türk Dili Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERGİN, Muharrem (1997), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• GÜLSEVİN, Gürer-Erdoğan BOZ (2004), Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Gazi Kitabevi
• GÜLSEVİN, Gürer (1997), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK Yayınları.
• KORKMAZ, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK Yay.
• KORKMAZ, Zeynep (2013). Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖLKER, Gökhan (2015-Haziran), “Tarihi Belli Olmayan Eski Anadolu Türkçesi Metinlerinin Tarihlendirilmesinde Yeni Bir Kıstas: “Et-/İt-” Ve “Kıl-” Fiillerinin Kullanım Sıklığı”, TEKE Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 4/2 2015 s. 546-563 Muslihiddin Mustafa Şemseddin Ahterî (1310), Ahterî-i Kebîr, İstanbul: Matbaa-yı Âmire.
• ÖLKER, Gökhan (2015), Gülşen-i Hayat, Konya: Palet Yayınları
• ÖZTÜRK, Rıdvan (2003) Eski Osmanlıcada Ve Türkmencede "İdük" Yapısı, ilmi Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, S. 16, s.77-85, İstanbul.
• ÖZKAN, Mustafa (1995), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul: Filiz Kitabevi
• PARLATIR, İsmail (2006), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı Yayınevi.
• REDHOUSE, Sir James (2001), A Turkish And English Lexıcon, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• SARI, Mevlût (1980), El-Mevarid, Arapça-Türkçe Lûgat, İstanbul: İpek Yayınları.
• STAINGASS, Francis Joseph (t.y.), A Comprehesive Persian-English Dictionary. http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/steingass/ (30.05.2013).
• ŞEMSEDDİN Sami, (1998), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Alfa Yayınları.
• ŞÜKÛN, Ziya (1996), Farsça-Türkçe Lûgat, Gencine-i Güftar Ferhengi Ziya, Ankara: MEB Yayınları.
• Tarama Sözlüğü (2009), XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla, 8 C, Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları (3. Baskı).
• TAŞ, İbrahim (2009), Kutadgu Bilig’de Söz Yapımı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TATCI, Mustafa (1997), Yunus Emre Divanı, Âşık Yunus IV, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1998), Osmanlı Türkçesine Giriş, İstanbul: Alfa Yay.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• TOLKUN, Selahattin (2011), Fiil Çekiminde Görülen İstisnai Haller, 38. ICANAS 10-15.09.2007, Atatürk Kültür, Dil, Tarih Yüksek Kurumu, s. 1725-1735, Ankara.
• Türkçe Sözlük (2009), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• YAVUZ, Orhan (1991), “Türkçe’de Kapalı E”, S.Ü. Fen - Ede. Fak. Edebiyat Dergisi, S. 6, s. 271-305
• YAVUZ, Orhan (2006), Tezkiretü'l-Evliya Tercümesi ve Dil Özellikleri / İnceleme Gramer Metin, Konya, Tablet Kitabevi Yayınları Yazım Kılavuzu (2012), TDK Yayınları, Ankara.
• YILDIZ, Mustafa-ÖLKER, Gökhan (2009), “Divanü Lügati’t-Türk’teki Oğuzca Kelimelerin Dede Korkut Hikâyelerindeki Durumu”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. S. 26. s. 1-21.