Seramik Alanında Kullanılan Terim ve Kavramlarda Türkçenin Durumu

Yıl 2014, Sayı: 35, 39 - 54, 02.06.2016

Fikret Hacızade

https://doi.org/10.21563/sutad.187094

Cited By: 2

Öz

Bilim, sanat ve endüstri dünyasının en kapsamlı alanlarından biri olan seramik,aynı zamanda zengin terim ve kavram varlığına sahiptir. Terim ve kavramların bolkullanıldığı seramikte, çoğunluğun anlayabileceği bir Türkçenin ortaya konulmasıçok önemlidir. Bu nedenle de seramik çalışmalarındaki Türkçenin bilimsel ve sanatsalkapasitesinin kullanım özelliklerini, terim ve kavram çerçevesinde incelemeye çalıştık.Çalışmada araştırma malzemesi olarak seramik alanında Türkçe yazılmış kitaplar,makaleler, bildiriler ve yabancı dillerden Türkçeye aktarılmış eserler gözden geçirildi.Seramikte kullanılan Türkçenin durumu, bu kaynaklardan alınan örneklerle konuçerçevesinde açıklanmaya çalışıldı.Seramikle ilgili yapılan çalışmalarda yabancı kökenli terim ve kavramların yoğunkullanıldığı, terim birliğinin sağlanmadığı ve bunun da terim ve kavram kargaşasınayol açtığı görülmektedir. Yaşanan bu kargaşa, seramikte kullanılan Türkçeninbir bilim ve sanat dili olarak gelişmesini engellemektedir. Yapılan çalışmada seramikalanında Türkçe yazılan eserlerin anlaşılmasını zorlayan ve ayrıca dilin kirliliğine deyol açan bu kargaşanın temel nedenleri tespit edilmeye çalışılarak bazı çözüm önerilerinde bulunulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Türkçe, seramik, terim, kavram, sürme

The Situation of Turkish in Terms and Concepts Used in Ceramic

Öz

Ceramic is not only directly linked to the branch of many of science,art and industry, but also has a number of terms and concepts. In ceramics that has such a rich existence of term and concepts,using of Turkish that the majority can understand is very important. So, we tried to explain the usage of Turkish language’s features of scientific and artistic capacity as term and the concept in studies on ceramic.In this study, research materials like books, articles,papers, written in Turkish in the field of ceramic and translated works from foreign languages into Turkish and ceramic’s science, technology and art froms were the basic as study area. The situation of Turkish used in ceramic explained with the examples taken from these sources. In the studies on ceramic it was observed that the terms and concepts of foreign origin are mainly in the works on ceramics, but there is no union of terms and this situation has occured concept disorder. This disorder prevents Turkish used in ceramic to improve as a language of science and art. In this study, it was not only determined main reasons of this disorder that urges to understand of meaning the works written Turkish in ceramic area and causes to language filthiness,but also suggested some solutions to these problems

Anahtar Kelimeler

Turkish, ceramic, term, concept, antimoniy

Kaynakça

• ACIPAYAMLI, Orhan (1976). Zanaat Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
• ARCASOY, Ateş (1983). Seramik Teknolojisi, İstanbul: Marmara Üni. Yay.
• ARSEVEN, Celal E. (1965). Sanat Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yay.
• ASADOV, Alikram (1997). Türk Dillerinde Termin Yaradıcılığı, Bakı: “Elm” Neşriyatı.
• AZERBAYCAN DİLİNİN İZAHLI LÜĞETİ (ADİL) (1983). III. C., Bakı: “Elm” Neşr.
• BENGİSU, Murat (2006). Seramik Bilimi ve Mühendisliği, Ankara: Nobel Yay.
• BERKEM Ali Rıza-GÜLTEKİN Selahattin (1999). Kimya ve Kimya Mühendisliği Terim- ler Sözlüğü, İstanbul: İ.Ü. Basımevi.
• BİLGE Ali Nezihi- GÜRKAN Elçin (1975). Çağlayan Kimya Sözlüğü, İstanbul: Çağla- yan Basımevi.
• BURDEYNIY, M.A. (2005). İskusstvo Keramiki, Moskva: Profizdat.
• BUSEV A.İ., YEFİMOV İ.P. (1971). Slovar Himiçeskih Terminov, Moskva, İzdatelstvo “Prosveşeniye”.
• COOPER, Emanuel (2010). Seramik Sır Reçeteleri El Kitabı, (Çev: Zeliha Mete), İzmir: Karakalem Kitabevi Yay.
• DAL, Vladimir (1935). Tolkoviy Slovar Jivogo Velikorusskogo Yazıka, T. 3, Moskva: Ga- sudarstvennoye İzdatelstvo İnostrannıh İ Natsionalnıh Slovarey.
• DOĞAN, Aksan (2000). Türkçenin Sözvarlığı, Ankara: Engin Yay.
• DOĞAN, Şaduman (1988). Açıklamalı Seramik Teknolojisi, İstanbul: Birsen Yay.
• FRASER, Harri (2010). Seramik Hataları ve Çözüm Yöntemleri, (çev: Zeliha Mete ve İl- ker Özkan), İzmir: Karakalem Kitabevi Yay.
• GASIMOV, M. Ş. (1987). “Termin” ve Terminologiya” Anlayışları Barede.Terminologiya Meseleleri, Bakı: “Elm” Neşriyyatı.
• İSTİNYELİ, Nüzhet, Sanat Terimleri Ansiklopedisi, 1. C .(1973), 2. C. (1976), Ankara: Doğuş Matbuası.
• İŞMAN, Faruk (1972). Seramik Teknolojisi, İstanbul: D.T.G.S.Y.O. Teknik Yay.
• NECEFOĞLU, Hacali (2007). “Bilim ve Sanat Adamı Prof. Dr. Hudu Memmedov”, Türk Kültür ve Sanatından Kesitler Kitabı, Konya: Kömen Yay., 133-142.
• ÖKSE, Tuba A. (1999). Önasya Arkeolojisi Seramik Terimleri, İstanbul: Arkeoloji ve Sa- nat Yay.
• ÖLMEZ, Halis (1999). “Kimya Terimleri Sorunu”, VIII. Ulusal Kimya Kongresi, 3 Ağustos-4 Eylül, Samsun, XIX–XX.
• POPULYARNAYA BİBLİOTEKA HİMİÇESKİH ELEMENTOV (PBHE), (Ed: İ. V. Petryanov-Sokolov), (1977), Moskva, İzdatelstvo “Nauka”.
• Seramik Sanatı ve Sorunları (SSS) (2001). 2. Uluslar Arası Avanos Seramik Sempoz- yumu, 24 Ağustos–3 Eylül, Avanos, 59.
• SEVİM, Sıdıka S. (2007). Seramik (Dekor ve Uygulama Teknikleri), İstanbul: Yorum Sa- nat Yay.
• SEVİM, Sibel-ÖZER, Gökçe (2011). “Sanat Objesi Olarak Seramik Bebekler ve Tarih- sel Gelişmeleri”, İFAS Uluslararası Güzel Sanatlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 20–22 Ekim, Konya, 481–489.
• SÖZEN Metin-TANYELİ Uğur (2005). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi, 8. Basım
• SÜMER, Güner (1977). Seramik Sanayi El Kitabı, Ankara.
• SÜMER, Güner (1990). Endüstriyel Seramikler, 1. C., Eskişehir: ANAÜ. Yay.
• ŞAHİN, Faruk (1983). Seramik Sözlüğü, İstanbul: Anadolu Sanat Yay.
• ŞERBİNİN, V.G. (1989). Russko-Turetskiy Slovar, Moskva: İzdatelstvo “Russkiy Ya- zık”.
• TANIŞAN, Hüseyin-METE, Zeliha (1988). Seramik Teknolojisi ve Uygulaması, Söğüt: Birlik Matbaası.
• TURANİ, Adnan (2010). Sanat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitapevi, 13. Basım
• TÜRKÇE SÖZLÜK (TS) (1989). 2. C., Ankara: TDK Yay.
• YOLERİ, Halil (2008). Pişmiş Kil ile İletişim, İzmir: Tibyan Yay.
• ZÜLFİKAR, Hamza (1991). Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları, Ankara: TDK Yay.