Ekonomi-Politik Bağlamda Yaşanan AK PartiCemaat Olaylarının Türk Basınına Yansımaları: Yeni Şafak, Star, Zaman, Bugün ve Milliyet Gazeteleri Örneği

Yıl 2014, Sayı: 35, 377 - 400, 02.06.2016

İbrahim Toruk Emre Osman Olkun

https://doi.org/10.21563/sutad.187111

Cited By: 1

Öz

2002 yılında AK Parti’nin tek başına iktidara gelmesiyle başlayan süreçte, AK Parti’ninen önemli destekçisi hiç kuşkusuz Gülen cemaati olmuştur. Çeşitli alanlarda işbirliği ve uyumiçerisinde bir görüntü veren bu iki gruptan AK Parti, zaman içiresinde oy oranı arttırırken,Gülen cemaati de hem ekonomik hem siyasi bakımından önemli oranda büyümüştür. Ancakzamanla bu iki grubun uyumu bazı sebeplerin etkisiyle bozulmuş ve gizli bir şekilde başlayanbu durum AK Parti hükümetinin dershaneleri kapatma girişimiyle ayyuka çıkmıştır. Bu süreçte,iki tarafın birbirini suçlayan ifadeleriyle beraber Gülen cemaatine yakınlığı ile bilinen bazıAK Parti milletvekilleri partilerinden istifa etmiştir. AK Parti ile Gülen cemaati arasındakiilişkiyi ekonomi‐politik açıdan ele alan bu çalışmada, çıkarılması planlanan dershane yönetmeliğiile AK Parti’den istifa eden İdris Bal ve Hakan Şükür ile ilgili haberlerin Türk basınınayansımaları incelenmeye çalışılmıştır. Analiz için beş ulusal gazete çalışmanın örnekleminealınmıştır. Bu çerçevede hükümete yakınlığı ile bilinen Yeni Şafak ve Star, Gülen cemaatininyayın organları olan Zaman ve Bugün ile merkez medya olarak kabul edilen Milliyet gazetelerininbu konularla ilgili çıkan haberleri eleştirel söylem analizi yöntemiyle ele alınmıştır. Çalışmasonucunda ele alınan gazetelerin ideolojik ve ekonomi‐politik yapılarının, haberlerininseçiminde ve şekillenmesinde önemli etkenler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomi‐Politik, Söylem, Haber Söylemi

Presentations of Controversy between AK Party and Gülen’s Community by Turkish Press in the Context of Economy-Politic: Example of Yeni Şafak, Star, Zaman, Bugün ve Milliyet

Öz

In the process of Justice and Development Party Governments (AK Party) after 2002, the most important supporter of AK Party has become Fetullah Gülen’s community. AK Party and Gülen’s community have formed cooperation and integration in different areas; in this process AK Party has increased its vote’s ratios and Gülen’s community has gained power in terms of economy and politics. However, cooperation of these groups have ruined with some different reasons and this situation has become clear after decision of AK Party for closing private estab‐lishment preparing students for various exams. Two sides of the process have blamed each other and some members of parliament from AK Party who have relations with Gülen’s com‐munity resigned from their party. In this study, which takes the relations of AK Party and Gülen’s community in hand in terms of economy‐politic, news published in Turkish press about regulations for closing private establishment preparing students for various exams and resigns of İdris Bal and Hakan Şükür from AK Party will be analyzed. In this context, for sampling five national newspapers from Turkish press were selected for the analysis. Yeni Şafak and Star were selected because of their powerful relations with the government and Zaman and Bugün were selected because of belonging Gülen’s community. Milliyet was also selected because of presenting mainstream media. All the news published by these five newspa‐pers will be analyzed by using critical discourse analyze method. It was found that economy politic structures of newspapers analyzed in the content of this study have powerful effects on selection and formation of news.

Anahtar Kelimeler

Economy‐Politic,  Discourse,  News Discourse

Kaynakça

• BAGDİKİAN, Ben H. (2004). New Media Monopoly, Boston: Beacon Press.
• BAŞARAN,  Funda  ve  YÜKSEL  Hakan  (2013).  Uluslararası İletişimin  Eleştirel  Eko‐ nomi‐Politiği: Soğuk Savaş’tan Yeniden Yapılandırmalara. (Ed. Meltem Bostan‐ cı).  Uluslararası  İletişimin  Ekonomi‐Politiği,  İletişim  Politikalarında  Küresel‐ leşme, İstanbul: Chiviyazıları Yay., 13‐66.
• BULUT,  Selda  (2009).  Giriş  (Ed.  Selda  Bulut).  Sermayenin  Medyası  Medyanın  Ser‐ mayesi: Ekonomi Politik Yaklaşımlar, Ankara: Ütopya Yay., 7‐14.
• GOLDİNG,  Peter  and  MURDOCK,  Graham  (1991).  “Culture,  Communication  and  Political  Economy”,  (Ed.  James  Curran  and  Michael  Gurevitch).  Mass  Media  and Society, London: Edward Arnold, 15‐32.
• GÜNGÖR, Nazife (2011. İletişim Kuramlar Yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• HAMELİNK,  Cees  J.  (1994).  The  Politics  of  World  Communication,  London:  Sage  Publications.
• HERMAN, E. (1995). Media in the U. S. Political Economy, (Eds. Jhon Downing, Ali  MOHAMMADİ,  Annabelle  Sreberny‐Mohammadi)  Questioning  the  Media,  London: Sage Publication, pp. 77‐93.
• MORA, Necla (2011). Medya Çalışmaları Medya Pedagojisi ve Küresel İletişim, An‐ kara: Nobel Yay.
• MOSCO,  Vincent  (2008).  Current  Trends  in  the  Political  Economy  of  Communica‐ tion, Global Media Journal‐Canadian Edition, Volume 1, Issue 1, 45‐63.
• ÖZDEMİR,  Gamze  Yücesan  (2008).  İletişim,  Emek  ve  Kalkınma:  Ekonomi  Politik  Yaklaşım, Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• ÖZDEMİR, Gamze Yücesan (2009). Küresel İletişim Çağı: Egemen Yaklaşım Versus  Ekonomi  Politik  Yaklaşım.  (Ed.  Selda  Bulut).  Sermayenin  Medyası  Medyanın  Sermayesi: Ekonomi Politik Yaklaşımlar, Ankara: Ütopya Yay., 15‐45.
• SHOEMAKER, P. ve REESE, S. (1991). “İdeolojinin Medya İçeriği Üzerinde Etkisi”,  Medya Kültür Siyaset (drl: Süleyman İrvan), Ankara: Alp Yay.
• TEKİNALP, Şermin‐UZUN, Ruhdan (2004). İletişim Araştırmaları ve Kuramları, İs‐ tanbul: Derin Yay.
• Van Dijk, T. A. (2005). Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları. (Derleyen ve Çeviren:  Mehmet Küçük), Medya, İktidar, İdeoloji, Ankara: Bilim ve Sanat Yay., 315‐375.
• YAYLAGÜL, Levent (2008). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşım‐ lar, Ankara: Dipnot Yay.
• YAYLAGÜL, Levent  (2009). Sinemanın  Ekonomi  Politiği  (Ed:  Selda Bulut),  Serma‐ yenin  Medyası  Medyanın  Sermayesi:  Ekonomi  Politik  Yaklaşımlar,  Ankara:  Ütopya Yay., 149‐185.
• YAYLAGÜL, Levent (2010). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşım‐ lar, Ankara: Dipnot Yay.
• http://birgun.net/yazi‐goster/aykut‐erdogdu/30‐12‐2013/abd‐akp‐ve‐cemaat‐ 1547.html. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2014).
• http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/catismanin‐sosyolojik‐ve‐tarihsel‐kodlari‐yeni‐ baslayanlar‐icin‐cemaat‐akp‐gulen‐erdogan‐43938.  (Erişim  Tarihi:  19  Ocak  2014).
• http://haber.gazetevatan.com/Haber/599754/4/Yazarlar.  (Erişim  Tarihi:  22  Ocak  2014).
• http://www.haberturk.com/yazarlar/serdar‐turgut‐2025/750690‐akp‐ile‐cemaat‐ arasindaki‐tarihi‐isbirliginin‐cozulusu. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2014).
• http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/18058751_p.asp (Erişim Tarihi: 22 Ocak 2014).
• http://www.odatv.com/n.php?n=akp‐cemaat‐kavgasinin‐tarihcesi‐1508131200  (Eri‐ şim Tarihi: 19 Ocak 2014).
• Bugün, 15 Kasım 2013
• Bugün, 16 Kasım 2013
• Bugün, 17 Kasım 2013
• Bugün, 18 Kasım 2013
• Bugün, 19 Kasım 2013
• Bugün, 1 Aralık 2013
• Bugün, 17 Aralık 2013
• Milliyet, 15 Kasım 2013
• Milliyet, 16 Kasım 2013
• Milliyet, 17 Kasım 2013
• Milliyet, 18 Kasım 2013
• Milliyet, 19 Kasım 2013
• Milliyet, 1 Aralık 2013
• Milliyet, 17 Aralık 2013
• Star, 15 Kasım 2013
• Star, 16 Kasım 2013
• Star, 17 Kasım 2013
• Star, 18 Kasım 2013
• Star, 19 Kasım 2013
• Star, 1 Aralık 2013
• Star, 17 Aralık 2013
• Yeni Şafak, 15 Kasım 2013
• Yeni Şafak, 16 Kasım 2013
• Yeni Şafak, 17 Kasım 2013
• Yeni Şafak, 18 Kasım 2013
• Yeni Şafak, 19 Kasım 2013
• Yeni Şafak, 1 Aralık 2013
• Yeni Şafak, 17 Aralık 2013
• Zaman, 15 Kasım 2013
• Zaman, 16 Kasım 2013
• Zaman, 17 Kasım 2013
• Zaman, 18 Kasım 2013
• Zaman, 19 Kasım 2013
• Zaman, 1 Aralık 2013
• Zaman, 17 Aralık 2013