Erkek Berberliğinde Tıraş Geleneği ve Damat Tıraş Önlüklerinin Teknik ve Süsleme Açısından İncelenmesi

Yıl 2014, Sayı: 35, 499 - 512, 02.06.2016

Mine Yayla Miyase Çağdaş

https://doi.org/10.21563/sutad.187112

Öz

Geleneksel erkek berberleri; çeşitli aletlerin yardımıyla insanların saç ve sakallarını yüz yapısınauygun bir şekilde kısmen değiştirerek ve güzelleştirerek mesleklerini icra etmişlerdir. Gelenekselerkek berberliğinde malzeme olarak akla ilk önce ustura, tarak ve makas gelmektedir.Bunun yanı sıra müşterinin boynuna takılan tıraş önlüğü, sakalın ıslatılması için boyunayerleştirilecek şekilde kenarı oyuntulu tıraş tası, tıraştan sonra saçın yıkandığı sitil ve ayna dabu meslekte kullanılan diğer malzemelerdir. Bu çalışmada amaç; geleneksel erkek berberliğindetıraş geleneğini irdelemek, damat tıraş önlüklerini kumaş, renk, model, dikiş teknikleri ve süslemeteknikleri açısından ele alarak incelemek ve belgelemektir.Çalışmanın kapsamını, özel koleksiyonlardan alınmış damat tıraş önlüğü oluşturmaktadır.Tarama modelli bu araştırmada; literatür taraması yapılmış, gözlem fişleri aracılığı ile özellikleribelirlenen damat tıraş önlükleri hakkında teknik bilgilere yer verilerek; damat tıraş önlüklerininfotoğrafları görsel olarak sunulmuştur. Elde edilen veriler ışığında sonuca ulaşılmayaçalışılmış, damat tıraş önlüklerinin, etnografya müzelerinde sergilenmesi ve yaşatılması ileilgili önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel erkek berberliği, damat tıraş önlüğü, damat tıraşı

Haircut Tradition in Male Hairdressing and Research of Groom Ha- ircut Apron in Technical and Ornament Aspects

Öz

Traditional male hairdressers have professed on people’s hair and beard suitable for their faces partially changing and prettifying with the help of multiple instruments. In traditional male hairdressing razor, scissors, and comb are occured firstly. İn addition to this, groom apron that is worn to the neck of customer, coved-edged haircut cup will be placed to the neck to wet the beard, bucket hair is washed in after the haircut, and mirror are the other instruments that are used in this profession. Aim of this study is to research the traditional male hairderessing in a very detailed way, to research and certificate the color, sample, fabric, stitching and embellishing technics handling the groom haircut aprons in artistic and technical aspects. Groom haircut apron taken from special collections constitutes the content of the study. In this scanning modelled study, literature search is done, with the help of observation forms as giving technical information about defined features of groom haircut apron examples are shown with photographs visually. With the light of the obtained datum it is tried to come through, advices about show and make the groom haircut aprons live in Etnografya Museum are given

Anahtar Kelimeler

Traditional male hairdressing, groom haircut apron, groom haircut

Kaynakça

• AKKOÇ, Zeynel (1953). “Tarihte Saç Süsü”, Resimli Tarih Mecmuası, S. 48, İstanbul.
• AKSU, Fatma Aysu (1996). “Geleneksel Erkek Berberliği”, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 238,.
• ANLAĞAN, Çetin-vd. (1995). “Sadberg Hanım Müzesi Katalogu”, İstanbul.
• ANONİM, (1994). “Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi”, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yay.
• BARIŞTA, H. Örcün, (1999). “Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri”, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 2342, Sanat Eserleri Dizisi: 253, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• BÜTÜN, Derviş, (2013). Berber Makası Koleksiyonu, Erişim Tarihi: 12.06.2013.
• ERDURAN, Zeynep (2006). “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ne Göre İstanbul’da Esnaf, Zanaat ve Ticaret – Açıklamalı Metin”, Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Kırık- kale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜRBÜZ, Atik, İncinur, (2012). “Divan Şiirinin Sevimli Yüzleri Osmanlı Şiirinde Ber- berler”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Ankara, 233-255.
• KOÇU, Reşat Ekrem (1974). “Eski İstanbul’da Berberler”, Hayat Tarih Mecmuası, C. 1, S. 5, Sıra No: 113, İstanbul.
• SANDALCI, M. (1996). “Seyyar Berberler”, Tombak Dergisi, Antika Kültürü Koleksi- yon ve Sanat Dergisi, S. 10, İstanbul.
• TURNA, Nalân, (2005). “Ondokuzuncu Yüzyıl İlk Yarısında İstanbul’da Berber Olmak, Berber Kalmak”, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarih Enstitüsü Yakın Dönem Tarih Araştırmaları Dergisi, Vol. 5, Issue 9, 171-188.
• YAYLA, Mine, (2013). Geleneksel Erkek Berberliği Fotoğraf Arşivi.
• ZIK, Hanife, (2012). “Geleneksel Erkek Berberliği”, Antikacı Hanife Zık İle Kişisel İleti- şim, İletişim Tarihi: 02/07/2012, Kocaeli.
• http://www.kaleicimuzesi.com/damat_tr.php Erişim Tarihi: 17.06.2012
• samiguner.com, “Sami Güner Fotoğraf Arşivi”, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Gele- neksel El Sanatları ve Mağazalar İşletmeler Müdürlüğü, Erişim Tarihi: 09.01.2013, Ankara.