Bir Siyasetnâme Olarak "Kutadgu Bilig"

Yıl 2013, Sayı: 34, 237 - 253, 22.06.2016

Hasan Hüseyin Adalıoğlu

Öz

Kutadgu Bilig, 11. yüzyıl Karahanlılar devri Türk-İslam kültür muhitinin ortak bir ürünüolup İslamî dönem Türk kültürünün ilk manzum siyasetnâmesidir. Kutadgu Bilig’de, kronolojikolarak kendisinden önce veya sonra yazılmış siyasetnâmelerden, gerek felsefi malumatgerekse de temsilî üslup bakımından, farklı ve özgün yönler vardır. Bu kıymetli eser, İslamîTürk edebiyatının ilk ürünlerinden biri olmakla birlikte, yalnızca Türk edebiyatı tarihi bakımındandeğil, aynı zamanda Türk sosyolojisi, Türk kültür tarihi ve Türk devlet felsefesi açısındanda ele alınıp incelenmesi gereken önemli bir kaynaktır. Siyasetnâmelerin ekserisi İranİslamcoğrafyasında şekillenen Fars siyaset geleneği ile İslam prensiplerinin sentezlenmiş biçimleriolmasına karşın Kutadgu Bilig, büyük ölçüde Türk devlet ve siyaset geleneğini ihtivaetmektedir. Bu yönden diğerlerinden farklı ve özgün bir eserdir. Kutadgu Bilig bize, binlerceyıllık Türk tarihinde, birçok coğrafya, iklim, din, kültür ve uygarlık değişikliklerine rağmen,ana çizgileri aşağı yukarı aynı kalan bir toplum ve devlet anlayışının sürdüğünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, siyaset, siyasetnâme, devlet felsefesi

As a Politicsbooks “Kutadgu Bilig”

Öz

Kutadgu Bilig, which is the co-production of Turk-Islam milieu in the eleventh century, Karahanid period, is the first poetical book of government belongs to Turkish-Islamic culture. There are chronologically, from the aspect of both philosophical information and imaginative style, different and original writings in Kutadgu Bilig. That precious work, as well as being the first production of Turkish-Islamic literature, must been exemined not only from the aspect of Turkish Literature History but also Turkish sociology, Turkish cultural history, and Turkish government philosophy. Although most of books of government are a syntheses of Persian politic tradition and Islamic principles in Persia-Muslim geography, Kutadgu Bilig mostly includes Turkish government and politic tradition. Thus, it is different and original than the others. Kutadgu Bilig shows us that a more or less remaining society and state understanding lives although many changes on geography, climate, religion, culture, and civilization during the thousand of year Turkish history

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Politics, Politicsbooks, State Philosophy