OSMANLI ARŞİVİ BELGELERİNE GÖRE OSMANLI-AVUSTRALYA İLİŞKİLERİ

Yıl 2016, Sayı: 40, 29 - 42, 24.11.2016

Mehmet Temel

https://doi.org/10.21563/sutad.268875

Cited By: 1

Öz

Osmanlı-Avustralya ilişkilerinin tarihi, Suriye ve Lübnan bölgelerinden Avustralya’ya yönelik göçlerin yoğunlaştığı XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar uzanmaktadır. Osmanlı Devleti ve Avustralya yerel hükümetleri, göçleri önlemeye çalışmışlarsa da ada ülkede yaygın olarak yapılan gezdiricilik mesleğinin göçmenlere çekici gelmesi ve servet edinme hayalleri girişimlerin başarılı olmasını engellemiştir. Osmanlı Devleti, Avustralya’daki tüccar ve vatandaşlarının hak ve hukuklarını koruyabilmek için bu ülkenin bazı şehirlerinde konsolosluklar açmıştır. Avustralya’da bulunan endemik hayvan ve bitki türleri Osmanlı devlet adamlarının ilgisini çektiği için Osmanlı ülkesine getirme girişimlerinde bulunmuşlardır. Avustralya’daki Osmanlı yerleşimciler ve tüccarlar Balkan ve I. Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti’ne nakdi yardım göndermişlerdir.

I. Dünya Savaşı’nda Anzak birlikleri içinde yer alan Avustralyalı askerlerin Gelibolu’daki serüveni, savaş sonrası ilişkileri de olumlu etkilemiş, Avustralyalı devlet adamlarıyla asker ailelerinin Gelibolu’daki anıt mezarları ziyaretleri iki ülke ilişkilerinin Cumhuriyet döneminde de artarak gelişmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, Osmanlı-Avustralya ilişkilerinin ortaya çıkış, gelişme ve cumhuriyet dönemine uzanan süreci incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Avustralya, göç, gezdiricilik, konsolosluk, nakdi yardım, Anzak, Gelibolu

OTTOMAN-AUSTRALIAN RELATIONSHIPS ACCORDING TO OTTOMAN ARCHIVAL DOCUMENTS

Öz

The history of Ottoman-Australian relationships dates back to the second half of 19th century, when immigration from the regions of Syria and Lebanon to Australia gathered momentum. The Ottoman Empire and Australian local governments tried to take some precautions to prevent the immigration; however, as the immigrants found the profession of path-finding attractive they had dreams of having properties there, the attempts to stop them from immigrating to Australia failed. The Ottomans opened consulates in some cities of Australia to protect the rights of its citizens and merchants in Australia. As the endemic animal and plant species of Australia drew the attention of Ottoman statesmen, some attempts were made to introduce them into the Ottoman land.

Australian residents of Ottoman origin provided financial support for the Ottoman Empire during the periods of World War I and the Balkan Wars. The experiences of the Australian soldiers within Anzac troops during the World War I in Gallipoli made some positive contributions to the relations developing after the war. As a result of the visits made by the families of the soldiers to the mausoleums in Gallipoli and those of the statesmen, the relationships between these countries developed more during the Republic era. In the current study, it was intended to investigate the emergence, development and progress of the relationships during the Republic era.

Anahtar Kelimeler

The Ottoman Empire, Australia, immigration, path finding, consulates, financial support, Anzac, Gallipoli

Kaynakça

• BEO, (Bab-ı Ali Evrak Odası Evrakı), Dos. 848, no. 635331.
• BEO, Dos. 2700, no. 202462.
• BEO, Dos. 4118, no. 308792.
• BEO, Dos. 4133, no. 309902, Lef. 1,2.
• DH.MKT, (Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi), Dos. 9, no. 1, Lef. 1,2,3.
• DH.MKT, Dos. 1768, no. 95.
• DH. MKT, Dos. 2163, no. 66.
• DH.MKT, Dos.2564, no. 74.
• HR.SFR.3, (Hariciye Nezareti Belgrad Sefareti), Dos. 310, no. 96.
• HR.SFR.3, , Dos. 311, no. 28.
• HR.SFR.3, Dos. 330, no. 30.
• HR.SFR.3, Dos. 332, no, 79.
• HR.SFR.3, Dos. 334, no. 15.
• HR.SFR.3, Dos. 354, no. 18.
• HR.SFR.3, Dos. 410, no. 32.
• HR.SFR.3, Dos. 410, no. 103.
• HR.SFR.3, Dos. 413, no. 48.
• HR.SFR.3, Dos. 589, no, 15.
• HR.SFR.3, Dos. 694, no. 10.
• HR.SFR.3, Dos.695, no. 20.
• HR.SFR.3, Dos. 695, no. 24.
• HR.SFR.3, Dos. 695, no. 25.
• HR.SFR.3, Dos. 695, no. 27.
• HR.İM, (Hariciye Nezareti İstanbul Murahhaslığı), Dos. 238, no. 30, 45, 63.
• HR.SFR.04, (Hariciye Nezareti Paris Sefareti), Dos. 361, no. 31.
• HR.SFR.04, Dos. 814, no. 24.
• HR.SYS, (Hariciye Nezareti Siyasi), Dos. 2202, no. 60.
• HR.SYS, Dos. 2206, no. 57.
• HR.SYS, Dos. 2209, no. 7.
• HR.SYS, Dos. 2217, no. 11.
• HR.SYS, Dos. 2218, no. 36.
• HR.SYS, Dos. 2257, no. 41.
• HR.SYS., Dos. 2421, no. 4.
• HR.SYS, Dos. 2426, no. 29.
• HR.TO (Hariciye Nezareti Tercüme Odası Evrakı), Dos. 66, no. 41.
• HR.TO, Dos. 530, no. 29.
• HR.TO, Dos. 533, no. 76.
• İ.MBH, (İrade Mabeyn-i Hümayun), Dos. 10, no. 75.
• İ.MBH, Dos. 11, no. 6.
• İ.MBH, Dos. 13, no. 14.
• Y.PRK.BŞK, (Yıldız Perakende Evrakı Başkitabet Dairesi Maruzatı), Dos. 69, no. 113.
• Y.PRK.TŞF, (Yıldız Perakende Evrakı Teşrifat-ı Umumiye Dairesi), Dos. 7, no. 68.
• B. Kitaplar
• ATEŞ, Toktamış (1989), Siyasal Tarih I, İstanbul.
• GÜRAN, Tevfik (1991); İktisat Tarihi, İstanbul.
• KARATAY, Baha Vefa (1987), Mehmetçik ve Anzaklar, Ankara.
• KURAT, Akdes Nimet (1990), Türkiye ve Rusya, Ankara.
• MÜTERCİMLER, Erol (2005), Korkak Abdul’den Coni Türk’e Gelibolu, İstanbul.
• PAMUK, Şevket (1994), Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), İstanbul:Tarih Vakfı
• SÖNMEZOĞLU, Faruk (2005), Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, İstanbul.
• TAŞKIRAN, Cemalettin (2001), Ana Ben Ölmedim I. Dünya Savaşında Türk Esirleri, İstanbul.
• TEMEL, Mehmet (2004), XIX. ve XX. Yüzyılda Osmanlı-Latin Amerika İlişkileri, İstanbul.
• TUNCOKU, Mete (2000), Anzakların Kaleminden Mehmetçik Çanakkale 1915, Ankara.
• C. Makaleler
• AKÇA, Bayram (2015), “Türk-Avustralya İlişkileri (1915-1970)”, Yeni Türkiye, Sayı 65, s. 636-643.
• GEÇER, Genç Osman (2012), “Bosna-Hersek’ten Hilal-i Ahmer’e Maddî Yardımlar: Misbah Mecmuası Örneği (1912-1914), Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı, 31, s. 99-110.
• İNCE, Nilgün (1994 ), “Anzak Gözüyle Türk Askeri ve Atatürk”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı, 30, C. X, s. 721-723.
• KARPAT, Kemal H. (1985 ), “The Ottoman Emigration to America, 1860-1914”, International Journal of Middle East Studies, Vol. 17, No. 2, s. 175-209.
• TEMEL, Mehmet (2009), “XIX. ve XX. Yüzyılın Başlarında Osmanlı Devleti ve Avrupa’dan Brezilya’ya Yönelik Göçler”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı, 2, s. 123-136.
• YILMAZ, Abdurrahman (2014), “Uluslararası Göç: Çeşitleri, Nedenleri ve Etkileri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 (Winter), p. 1685-1703.
• YILMAZ, Gülgün (2005), “Osmanlı Devleti’nin Katıldığı Uluslararası Tarım, Endüstri, Sanat Sergileri ve “İane Sergisi”, Sinan Genim’e Armağan Makaleler, İstanbul, s. 719-729.