THE FACTION CONFLICTS AT THE SUBLIME PORTE: THE CASE OF AHMED FEVZİ PASHA’S SURRENDER OF OTTOMAN NAVY TO GOVERNOR OF EGYPT

Yıl 2016, Sayı: 40, 43 - 57, 24.11.2016

Ahmet Dönmez

https://doi.org/10.21563/sutad.268916

Cited By: 1

Öz

The commander of navy, Kaptan-ı Derya, Ahmed Fevzi Pasha, surrendered the Ottoman navy to the governor Egypt, Mehmed Ali Pasha, after the Battle of Nizip in 1839 and the following death of Mahmud II. The knowledge over the given case is quite limited in the current literature. The case emerged after the sectarian conflicts at Sublime Porte are reconsidered in respect to newly found sources in the present study. Especially, this research which is prepared with a particular interest on the translator of Fevzi Pasha, Avidick’s detailed report found at British National Archives, ascertains significant and new knowledge on how and in what conditions Ottoman navy was surrendered to the governor of Egypt. The role of European Powers, led by France, during developments is also illuminated in the article.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Fevzi Pasha, Ottoman Navy, Sublime Porte, Mehmed Ali Pahsa

BABIÂLİ’DE HİZİP ÇATIŞMALARI: AHMED FEVZİ PAŞA’NIN OSMANLI DONANMASINI MISIR VALİSİNE TESLİMİ OLAYI

Öz

Kaptan-ı Derya Ahmed Fevzi Paşa, 1839 yılında gerçekleşen Nizip Savaşı ve ardından II. Mahmud’un vefatıyla birlikte, Osmanlı donanmasını Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’ya teslim etti. Bu olayla ilgili mevcut literatürdeki bilgiler oldukça sınırlıdır. Babıâli’deki hizip çatışmalarının bir sonucu olarak gelişen söz konusu olay, yeni ortaya çıkarılan kaynaklara göre bu çalışmada incelenmektedir. Özellikle İngiliz Millî Arşivi’nde tespit edilen Fevzi Paşa’nın tercümanı Avidick’in konuyla ilgili ayrıntılı raporu esas alınarak hazırlanan bu araştırma, donanmanın Mısır valisine tesliminin nasıl ve hangi şartlarda gerçekleştiği hakkında son derece önemli ve yeni bilgiler ortaya koymaktadır. Bu gelişmelerde, başta Fransa olmak üzere Avrupa devletlerinin nasıl bir rol oynadıkları da çalışma içinde gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Fevzi Paşa, Osmanlı donanması, Babıâli, Mehmed Ali Paşa

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi
• HAT, nr. 20448, 37541, 37541.B, 37607, 43162, 43186
• İ. DH, nr. 73/3631
• İ. HR, nr. 3/94
• Durham Üniversitesi Arşivi
• GRE/E/378/153, 378/161, 150/B/39, 150/C/19, E/102/E/55, 637/113–114
• İngiliz Millî Arşivi
• FO, 78/225, 310, 328, 356, 357, 358, 359, 360, 392, 393, 394, 395, 396, 399, 430, 431, 432
• FO, 195/157
• Kitap ve Makaleler
• AHMED CEVDET PAŞA, Tezâkir 1–12, (hzl. Cavid Baysun), TTK Yayınları, Ankara 1953.
• AHMET LÜTFİ EFENDİ, Vak’anüvîs Ahmet Lûtfî Efendi Tarihi, V-VI, (hzl. Yücel Demirel), YKY, İstanbul 1999.
• AKSAN, Virginia H., Kuşatılmış Bir İmparatorluk Osmanlı Harpleri (1700–1870), (çev. Gül Çağalı Güven), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010.
• AKŞİN, Sina, “1839'da Osmanlı Ülkesinde İdeolojik Ortam ve Osmanlı Devleti'nin Uluslararası Durumu”, Mustafa Reşid Paşa ve Dönemi Semineri, TTK Yayınları, Ankara 1994, s. 5–12.
• AKYILDIZ, Ali, “Sultan II. Mahmud’un Hastalığı ve Ölümü”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 4, s. 49–84.
• ALTUNDAĞ, Şinasi, Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı-Mısır Meselesi (1831–1841), TTK Yayınları, Ankara 1945.
• ANDERSON, Matthew S., Doğu Sorunu (1774-1923), (çev. İdil Eser), YKY, İstanbul 2001.
• ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789–1914), TTK Yayınları, Ankara 1999.
• BEYDİLLİ, Kemal, “Topal Osman Paşa Maddesi”, Diyanet İşleri İslâm Ansiklopedisi, XLI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2012, s. 246–247.
• ÇELİK, Yüksel, Şeyhü’l Vüzerâ Koca Hüsrev Paşa II. Mahmud Döneminin Perde Arkası, TTK Yayınları, Ankara 2013.
• DÖNMEZ, Ahmet, Osmanlı Modernleşmesinde İngiliz Etkisi: Diplomasi ve Reform (1833–1841), Kitap Yayınları, İstanbul 2014.
• KAMİL PAŞA, Târih-i Siyâsî-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye, III, İstanbul 1327.
• KAYNAR, Reşad, Mustafa Reşid Paşa ve Tanzimat, TTK Yayınları, Ankara 1954.
• KOÇU, Reşad Ekrem, “Ahmed Fevzi Paşa Maddesi”, İstanbul Ansiklopedisi, I, Tan Matbaası, İstanbul 1958, s. 365–366.
• KUTLUOĞLU, Muhammed H., Eqyptian Question (1831–1841), Eren Yayınları, İstanbul 1998.
• MEHMED SÜREYYA, Sicill-i Osmanî, V, (hzl. Nuri Akbayar), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
• MUSTAFA NURİ PAŞA, Netayic ül-Vukuat, IV, (sad. Neşet Çağatay), TTK Yayınları, Ankara 1992.
• NAPİER, Charles, The War in Syria, II, John W. Parker, London 1842.
• PURYEAR, John V., International Economics and Diplomacy in the Near East, Archon Books, California 1969.
• RODKEY, Frederick S., The Turco-Eqyptian Question in the Relations England, Fransa and Russia (1832–1841), The University of Illinois Press, Urbana 1924.
• ________, “Lord Palmerston and the Rejuvenation of Turkey, 1830–41”, The Journal of Modern History, I/4, The University of Chicago Press, Chicago 1929, s. 570–593.
• ŞEREF, Abdurrahman, Tarih Söyleşileri (Müsahebe-i Tarihiye), (sad. Mübeccel Nami Duru), Sucuoğlu Matbaası, İstanbul 1980.
• JORGA, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, V, (çev. Nilüfer Epçeli), Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005.
• TUKİN, Cemal, Boğazlar Meselesi, Pan Yayınları, İstanbul 1999.