THE PORTAL DESIGN OF THE MOSQUES IN SİNAN’S PERIOD

Yıl 2016, Sayı: 40, 299 - 314, 30.11.2016

Murat Karademir

https://doi.org/10.21563/sutad.270384

Cited By: 4

Öz

Mimar Sinan, who served as a head architect for half a century in the 16th century Otoman Empire, was renowned as the greatest architect ever in Turkish architecture with his many works in wide Ottoman land and and his concept of design seen in these works. Among the important architectural elements that allow pass from yard or street to enclosed space in these works are undoubtedly portals. Portals, the most important elements of shaping mass, continued the traces of tradition with their rectangular body, design features and decoration elements.

Portals, which shadow out the Early Ottoman period on a large scale in respect of material, design and technical qualities, are no longer elements that can be conceived from a distance concerning their location. Besides that, they are stil in forefront among the northern front elements as regards monumentality

Anahtar Kelimeler

Mimar Sinan, Portal, Ottoman, mosque

MİMAR SİNAN DÖNEMİ CAMİLERİNDE TAÇKAPI TASARIMI

Öz

Osmanlı Devletinin 16. yüzyılında, Baş mimarlık görevinde bulunan Mimar Sinan, geniş Osmanlı coğrafyasına bıraktığı sayısız eserlerle ve bu eserlerinde görülen tasarım anlayışıyla Türk Mimarisinin gelmiş geçmiş en büyük mimarı olarak ünlenmiştir. Bu eserlerinde avludan veya sokaktan kapalı mekâna geçişi sağlayan önemli mimari unsurların başında şüphesiz ki taçkapılar gelmektedir. Kütle biçimlenişinin en önemli öğesi konumundaki taçkapılar dikdörtgen kütleleri, tasarım özellikleri ve bezeme öğeleriyle geleneğin izlerini sürdürmüştür.

Malzeme, tasarım ve teknik özellikleri itibariyle Erken Osmanlı dönem özelliklerini büyük oranda hissettiren taçkapılar, konumları itibariyle artık uzaklardan kavranabilen öğeler olmaktan çıkmışlardır. Bunun yanında anıtsallıkları itibariyle hala kuzey cephenin en önemli öğelerinin başında gelmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Mimar Sinan, Taçkapı, Osmanlı, cami

Kaynakça

• ANONİM (1997). “Piştak”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt:3, İstanbul: 322.
• AVERY VD., R ( 1983). Redhouse Sözlük, İstanbul: 750.
• AYVANSARÂYÎ HÜSEYİN EFENDİ (2001). Hadîkatü’l-Cevâmi‘,İstanbul Camileri ve Diğer Dini-Sivil Mimari Yapılar, İstanbul.
• BÖCÜZADE, Süleyman Sami (1983). Kuruluşundan Bugüne Kadar Isparta Tarihi, İstanbul.: 78-79.
• ÇAM, Nusret (2002). “Mimar Sinan’ın Eserlerinde Mahalli Unsurlar”, Türkler, C.12, Ankara.: 112-113
• ÇORUHLU, Yaşar (2001). “Kapı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 24, İstanbul.: 341
• DANİŞMEND, İsmail Hami ( 1971). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.5, İstanbul.: 17
• DOĞAN, Mehmet (1996). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul.: 271
• EGLİ, Ernst (2009). Osmanlı Altın Çağının Mimarı Sinan, ( Çev. İ. Ataç), İstanbul.: 205
• ERÇAĞ, Beyhan (1987). “Rüstem Paşa Camii”, V. Vakıf Haftası Kitabı, Ankara.: 85-86
• EYİCE, Semavi ( 1989). “ Ali Paşa Camii”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.2, İstanbul.: 427
• GÖKBİLGİN, Tayyip (1955).“ Rüstem Paşa ve Hakkındaki İthamlar”, Tarih Dergisi, C.8.: 11
• HASOL, Doğan (2002). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul.: 442
• KONYALI, İbrahim Hakkı (1976). Üsküdar Tarihi, C.1, İstanbul.: 148
• KUBAN, Doğan( 1988). İstanbul Yazıları, İstanbul.
• KUBAN, Doğan (1981). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi, İstanbul.
• KUBAN, Doğan (2007). Osmanlı Mimarisi, İstanbul.
• KUBAN, Doğan (1997). Sinan’ın Sanatı ve Selimiye, İstanbul.
• KUBAN, Doğan (1994).“Zal Mahmud Paşa Külliyesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İstanbul.: 542
• KUBAN, Doğan (1994). “ Haseki Külliyesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.4, İstanbul.: 5
• KUJJAH, M (2010). 41 Aleppo Hıstorıcal Buıldıngs, Aleppo.: 45
• KURAN, Abdullah (1988). “ Mimar Sinan’ın Camileri”, Mimarbaşı Koca Sinan’ın Yaşadığı Çağ ve Eserleri, İstanbul.: 194-195
• KURAN, Abdullah (1986). Mimar Sinan, İstanbul.
• NECİPOĞLU, Gülru (2005).The Age of Sinan Architectural Culture in the Ottoman Empire, London.: 271
• TOSYAVİZADE, Osman Rıfat.(1999). Edirne Evkaf-ı İslamiye Tarihi, Ankara.: 26-28
• ÖDEKAN, Ayla(1993). “ Cümle Kapısı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.8, İstanbul.: 115
• ÖDEKAN, Ayla (1988). “Taçkapılar”, Mimarbaşı Koca Sinan,Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C.1, İstanbul.: 521-524
• ÖNEY, Gönül ( 1971). Ankara’da Türk Devri Yapıları, Ankara.
• ÖZ, Tahsin (1987). İstanbul Camileri, C.1, Ankara.
• SAİ MUSTAFA ÇELEBİ (2002). Tezkiretü’l – Bünyan ve Tezkiretü’l Ebniye, ( Çev. H. Develi- S. Rıfat ), İstanbul.: 110
• SAMUR, Tahsin. (1992). Ilgın’da Türk Devri Yapıları, Konya.: 5-6
• SÖZEN, Metin (1971). Diyarbakır’da Türk Mimarisi, İstanbul.: 86
• SÖZEN, Metin (1975). Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan, İstanbul.: 184
• SÖZEN-TANYELİ, Metin-Uğur (2005). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul.: 33
• TANMAN, Mehmet Baha (1988).“ Sinan’ın Mimarisi İmaretler”, Mimarbaşı Koca Sinan’ın Yaşadığı Çağ ve Eserler, C.1, İstanbul.: 341
• TANMAN, Mehmet Baha (1991). “ Atik Valide Sultan Külliyesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.4, İstanbul.: 68-69
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı ( 1975). Osmanlı Tarihi, C.2, Ankara.
• ÜLGEN, Ali Saim (1942). “Ankara’da Cenabı Ahmet Paşa Camii ve Türbesi”, Vakıflar Dergisi, C.2, Ankara.: 221-223
• YÜCEL, Erdem (1968). “ Manisa Muradiye Cami ve Külliyesi”, Vakıflar Dergisi, C.7, İstanbul.: 207