Dîvânu Lügâti’t-Türk’ün Söz Varlığında Yer Alan İkilemeler

Yıl 2010, Sayı: 28, 1 - 12, 01.12.2010

Bilal Aktan

Öz

Türk diliyle ilgili ilk Türk sözlüğü olan Dîvânu Lügâti’t-Türk (DLT), bize Karahanlı dönemininsöz varlığı hakkında büyük ölçüde bilgi vermektedir. Bir dilin gerçek söz varlığını, yalnızcasözlüksel unsur olan isim ve fiiller oluşturmaz; o dile ait birleşik kelimeler, ikilemeler, deyim veatasözü gibi kalıp sözler, terimler vb. anlatım kalıplarının hepsi birlikte oluşturur. Onun içinbu çalışmada, dilbilgisinin daha çok söz dizimi bölümünü ilgilendiren DLT’deki ikileme konusuele alınmıştır. DLT’de en çok eş anlamlı ikileme kullanılmıştır. DLT’nin gerçek söz varlığınakatkı yapan ikilemenin sayısı 157’dir.

Anahtar Kelimeler

Dîvânu Lügâti’t-Türk (DLT), söz varlığı, ikilemeler.

Handiadyoins In Vocabulary Of Dîvânu Lugât Al-Turk

Öz

Dîvânu Lugâti’t-Turk (DLT), which is the first dictionary regarding Turkish language, informs us substantially about the vocabulary of the Karakhanlı period. The original vocabulary of a language is not constituted just by the nouns and verbs that are the lexical elements, however; it is also formed by all the compound words, handiadyoins, patterns such as idioms and proverbs, terms, etc. that belongs to that language. Therefore, in this study, the issue of handiadyoins in the DLT that is concerned mostly with the syntax of the grammar is discussed. İn DLT, handiadyoins in the type of hendiadyoin are mostly used. The number of handiadyoins, which contributes to the original vocabulary is 157.

Anahtar Kelimeler

Dîvânu Lugâti’t-Turk (DLT), vocabulary, handiadyoins