Kırım Tatarcasında "Dep" Yapısı ve İşlevleri

Yıl 2006, Sayı: 20, 37 - 47, 01.12.2006

Zühal Yüksel

Öz

Sentaks özelliği dolayısıyla özel bir kullanıma sahip olan de- fiilinin Eski Türkçe dönemlerindenberi, kalıplaşarak farklı işlevleri yüklenmesi, sık karşılaşılan durumlardandır. TürkiyeTürkçesinde -e zarf-fiil ekini alarak "diye" şeklinde teşekkül eden yapı, Kırım Türkçesinde -pzarf-fiil eki ile “dep”, zaman zaman da “diye” şeklinde kullanılır. “dep” diğer Türk lehçelerindeolduğu gibi, Kırım Türkçesinde de kendi manasını koruyarak birleşik cümle yapmasının yanında,kalıplaşarak ve başka yardımcı kelimeler vasıtasıyla, cümlede zarf veya bağlaç gibiçeşitli görevleri üstlenir.

Anahtar Kelimeler

Kırım Tatar Türkçesi, dep, diye, kalıplaşma, zarf-fiiler

The Form “Dep” In Crimean Tatar Turkish

Öz

It is seemed frequently since Old Turkish that which has a special usage, because of sentactic feature, the verb de- acquire various functions. The form dep which formed by gerund suffix p is used in Crimiean Tatar Turkish such as in many other Turkish dialects. In Turkey Turkish this form is diye which formed by another gerund suffix -e. The form dep is used in compound sentences by its own mean. At the other hand, it performs adverbs or conjunctions by becoming inflexible or by means of other helping words just like in the other Turkish diaelects.

Anahtar Kelimeler

Crimean Tatar Turkish, dep, diye, becoming inflexible, gerunds