Türk Mantıkçıları

Yıl 2005, Sayı: 17, 343 - 354, 01.12.2005

Naim Şahin M. Ali Ayni

Öz

Bu çalışma Mehmed Ali Aynî’nin Dâru’l-Fünûn İlahiyat Fakültesi Mecmuası’nda yayınlamış olduğu Osmanlıca makalenin sadeleştirilmiş şeklidir. Zihni hatadan koruyan bir alet, düşünmenin formlarını ve ilkelerini belirleyen temel bir bilgi olan Mantık, aynı zamanda bilimlere bir giriştir. Acaba bilimlere giriş olarak öneme haiz olan Mantık alanında Türk mantıkçıları var mıdır? Varsa bunların genelde bilime, özelde de Mantık bilimine katkıları nelerdir? Bu alanda yapmış oldukları çalışmalar nelerdir?İşte bu vb. sorulara Mehmed Ali Aynî bu makalede cevaplar bulmaya çalışmaktadır. O, Türk Mantıkçılarını ve eserlerini ele almakta ve onların Mantık ilmine katkılarını belirtmektedir. Bunlar içerisinde; Farabî, İbni Sinâ, Nasîruddin Tusî, Kadı Siraceddin, Sa’dettinTaftazanî, Seyid Şerif Cürcanî, Molla Fenarî, Hızır Bey, Hocazade, Hayalî, Taşköprüzade Ahmed Efendi ve daha pek çok Türk Mantıkçılarına yer vermektedir. Mehmed Ali Aynî, bu Türk alimlerin yurt dışından gelen ilim adamlarına, yaptıkları ilmî münazaralarda üstünlük sağladığını da belirtmektedir. Makale temenni ve ekle bitmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk, Mantık, Mantıkçı, Münazara, İsagoji, Şemsiyye, Hâşiye, Farabî, İbni Sinâ, Seyid Şerif Cürcanî, Molla Fenarî, Hocazade, Felsefe, Filozof

Turkish Logicians

Öz

This study is simplified form of Ottoman Turkish paper written by Mehmet Ali Ayni published in Theology Faculty Journal. It is a tool that saves the mind from making mistake; fundamental information which defines the thinking issues and the principles ‘named as Logic’ is an introduction to the sciences. We wonder who are the Turkish experts in Logic? What are their studies on this issue and what advantages do they provide for the logic? What contribution did they provide for the literature? These questions were answered in this paper by M. Ali Ayni. He examined Turkish Experts in this field in systematic and chronologic way and emphasized their contribution to the logic in the paper. The Turkish experts explained by Mehmet Ali Ayni are these in the paper: Farabî, İbn-i Sinâ, Nasîruddin Tûsî, Kadı Siraceddin Ermevî, Sa’dettin Taftazanî, Seyid Şerif Cürcanî, Molla Fenarî, Hızır Bey, Hocazade, Hayali, Taşköprüzade Ahmed Efendi. He also emphasized the Turkish experts’ success compared to foreign experts who live in other countries. The paper finishes with an appendix and heartfelt wish.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Logic, Expert in Logic, discussion, İsagoji, Şemsiyye, Hâşiye, Farabî, İbni Sinâ, Seyid Şerif Cürcanî, Molla Fenarî, Hocazade, Philosophy, Philosoph